HDP'den Sağlık Bakanı'na: Covid-19 için U07.2 kodu neden kullanılmıyor
HDP Adana Milletvekili Tulay Hatımoğulları, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'ya Covid-19 hastalığı için U07.1 kodu kullanılırken U07.2 kodunun neden kullanılmadığını sordu.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Adana Milletvekili Tulay Hatımoğulları, Dünya Sağlık Örgütü'nün Covid-19 hastalığına önerdiği U07.2 kodunun Türkiye tarafından kullanılmıyor olması, salgının gerçek boyutunun ortaya çıkmasını engellediği yönündeki iddiaları Meclis gündemine taşıdı.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Covid-19 hastalığı için U07.1 ve U07.2 olmak üzere; iki uluslararası kod önerdi. U07.1 kodu, testlerle tanısı konulmuş kesin pozitif vakalar için, ikinci kod U07.2 ise testi negatif çıkmış olsa da klinik-epidemiyolojik açıdan kuşkulu/olası vakalar için kullanılmaktadır. Söz konusu bu vakalar 'Covid-19 virüs tanımlanmamış' kodu olarak bildirilmekte iken ikinci kodun Türkiye tarafından kullanılmaması tartışmalar yarattı.
Türk Tabipleri Birliği (TTB), kimi ölümlerin kayıtlara "bulaşıcı hastalık ya da doğal ölüm" olarak geçmesinin ve bu U07.2 kodun kullanılmamasının salgının gerçek boyutunun ortaya çıkmasını engellediğini belirtiyor. Ayrıca salgının yayılma hızı ve salgına karşı yürütülen mücadelenin zaman içindeki başarısını ölçmek ve değerlendirmek amacıyla kullanılan göstergelerden biri olan Temel Üreme Katsayısı olarak bilinen (RO) değeri de Sağlık Bakanlığı tarafından bugüne kadar açıklanmadı.
Bahsi geçen kod kullanımı yapılmadığında, pandemi nedeni ile ölüm sayısının az gözükmekte ve sorunun boyutunun gerçek anlamda belirlenememesi, alınması gereken halk sağlığı önlemlerinin yeterince alınmaması riskini doğuruyor.
TTB Merkez Konsey Başkanı Sinan Adıyaman'ın konuyla ilgili "Her akşam Covid-19'dan kaybettiğimiz vaka sayısı açıklanıyor. Bununla birlikte Covid-19 şüphesi ile tedavi edilen ama PCR testi negatif çıkmış ya da test yapılmamış vakalar da şüpheli olarak ayrı kategori olarak paylaşılabilir... Tıp biliminin amacı da bu verilere bakarak sorunun büyüklüğünü ve hangi tedbirlerin bir arada alınması gerektiğini göstermektir. Gerçek neyse onu ortaya koymak zorundayız. Kodlamadan dolayı Covid-19'dan ölenlerin sayısı muhtemelen daha fazla. Gelen bilgiler de bu yönde..." açıklamasını hatırlatan Hatımoğulları, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın yanıtlaması istemiyle şu soruları sordu:
■ Muayehanelerin ve laboratuarların kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilmesi, salgın dönemine ilişkin vergi ve sigorta primlerinde muafiyet ve/veya öteleme sağlamak, talepleri halinde zorunlu faturalarının faizi işletilmeden ertelenmesi için çalışmalarınız olacak mıdır?
■ Özel sektör, pandemi gerekçesi ile sağlık emekçilerini ücretsiz izne göndermekte ya da ücretlerini azaltma yoluna gitmektedir. Bu mağduriyeti önlemek için Bakanlığınızın çalışmaları var mıdır?
■ Ankara Tabip Odası'nın yaptığı ankete göre özel sağlık kuruluşunda çalışan 499 sağlık emekçisinin %62'si kendilerine herhangi bir psikososyal destek sunulmadığını belirtmiştir. Pandemi döneminde sağlık çalışanlarının tümüne psikososyal destek verilmesi sağlanacak mıdır?
■ WHO'nun önerdiği tanı kodları neden kullanılmamaktadır?
■ Sağlık Bakanı Fahrettin Koca bu konudaki soruya WHO'nün "şüpheli" kodunu PCR testi yapılmayan ülkeler için önerdiğini söyledi. Oysa New York'ta test yapılmamış ama klinik, epidemiyolojik, radyolojik olarak Covid-19 bulgusu saptanmış ölen hastalara da Covid-19 tanısı verilerek sayının ikiye katlandığı duyurulmuştur. ABD'de hem PCR testi yapılıyor hem de kodun kullanıyor oluşu nasıl açıklanabilir?
■ Covid-19 tanısı doğrulanmış kaç sağlık çalışanı vardır? Meslek, kurum ve il dağılımı nedir?
■ Kişisel koruyucu ekipman stoğu ve üretimi kapasitesi nedir? Bakanlığa bağlı hastaneler dışında üniversite hastanelerine de dağıtım yapılmakta mıdır?
■ Tanısı doğrulanmış olguların ikamet ettikleri il ve ilçelere göre, yaş ve cinsiyete bağlı dağılımları nasıldır? Yurtdışı temas öyküleri ülkelere göre nasıl bir dağılım göstermektedir?
■ Kaç tip tanı/tarama testi kullanılmaktadır? Kullanılan testlerin geçerlilik özellikleri (duyarlılık, seçicilik, pozitif ve negatif öngörü değerleri) nasıldır?
■ Hastalardan örnek alınması ile test sonuçlarının sağlık kurumlarına, ilgili hekimlere ve hastalara bildirilmesi arasında geçen süre kaç gündür?
■ İllere göre tanısı doğrulanmış ya da olası/kuşkulu Covid-19 hasta yatırılan hastane sayısı kaçtır? Bunların kurumsal/sektörel (Sağlık Bakanlığı, kamu üniversitesi, vakıf üniversitesi, özel sektör) dağılımı nedir?
■ Bakanlık neden bugüne kadar RO değeri açıklamamıştır? Mart ayının ilk haftalarından bu yana RO değeri ve bu değerdeki değişim nedir?
■ Zonguldak Valisi'nin, şehirdeki 567 Covid-19 vakasının 137'sinin sağlık çalışanı olduğu ve kendilerini korumayarak salgınla mücadeleye zarar verdiklerine dair yaptığı açıklamasına ilişkin Bakanlığınız tarafından bir adım atılacak mıdır? Hasta verilerini açıklamayan, nitelikli ekipmanı ve uzman hekim desteğini sağlamayan, koordinasyonu iyi yapamayan, sağlıkçılara gerektiğinde yaygın test uygulamayanların salgınla mücadelede sorumluluğu yok mudur? Bu koşulları sağlanmayan ve hastalanıp Covid-19 tedavisi gören sağlık çalışanlarında mıdır sorumluluk?