EMEK

'Mevsimlik tar�m i�çilerinin çal��ma ya�am ko�ullar� düzeltilmeli'

�ZM�R - ETHA
29 Temmuz 2021 Per�embe

Menderes ilçesinde çal��an mevsimlik tar�m i�çilerinin çal��ma ve ya�am ko�ullar�na ili�kin haz�rlanan raporda, "��çilerin, konaklama yeri ile i�yeri aras�nda uygun araçlarla güvenilir bir �ekilde ula��m�n�n sa�lanmas� hususunda i�verenle birlikte do�rudan kontrol ve gözetimi tar�m arac�lar�n�n yükümlülükleri aras�ndad�r ve bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi konusunda ��KUR'un denetim yetkisini art�rmas� gerekmektedir" denildi.

�HD �zmir �ubesi, SES �zmir �ubesi, Menderes Belediyesi Meclis üyeleri ve gönüllü aktivistlerin kat�l�m� ile �zmir'in Menderes ilçesinde çal��an mevsimlik tar�m i�çilerinin çal��ma ve ya�am ko�ullar�na ili�kin rapor haz�rlad�.

Haz�rlanan rapor �HD �zmir �ube binas�nda düzenlenen bas�n toplant�s�yla aç�kland�. Bas�n toplant�s�nda konu�an �HD �zmir �ube Ba�kan� Av. Zafer �ncin, "Mevsimlik tar�m i�çilerinin Do�u ve Güneydo�u illerinden y�l�n belli aylar�nda ba�ta Ege Bölgesi olmak üzere birçok bat� iline çal��maya geldikleri ve bu süreç zarf�nda birçok sorun ile kar��la�t�klar� kamuoyu gündemine de zaman zaman yans�maktad�r" dedi.

TESP�TLER
�ncin, heyet olarak yapt�klar� ziyaretler sonucunda tespit edilen sorunlar� �öyle s�ralad�:
🔹Ailelerin genellikle baraka ve çad�rda kald�klar�, kal�nan baraka ve çad�rlar�n bar�nma konusunda ciddi sorun te�kil etmekte oldu�u, beslenme ve hijyen sorunlar� ba�ta olmak üzere birçok eksikli�in oldu�u gözlemlenmi�tir.
🔹Ailelerdeki toplam nüfus say�s� büyük ço�unlu�unun çocuklardan olu�tu�u ve çocuklar�n 3-12 ya� aral��nda oldu�u gözlemlenmi�tir.
🔹�çme suyu sorunu oldu�u tespit edilmi� olup içme suyundan numuneler al�nm��t�r. Kuyu suyu kirli oldu�undan tüketilemedi�i içme suyu için yak�ndaki köyden tankerler ile içme suyu ihtiyaçlar�n� gidermeye çal��t�klar� gözlemlenmi�tir. As�l suyun içildi�i tankerdeki ar�za nedeniyle bu tankerden numune al�namam�� ancak yedek tankerden numune su al�nm��t�r. Su numune analizleri suyun içmeye uygun olmad��n� göstermi�tir.
🔹Bar�nma amac�yla kullan�lan alanlar buna elveri�li ve uygun de�ildir. Ayd�nlatma için kullan�lan küçük aç�kl�klar bulunmakla birlikte pencerelerin olmad��, ha�ere, kemirgen, sivrisinek, sinek, y�lan ve akreplere kar�� riskli oldu�u gözlemlenmi�tir. Kap� yerine kal�n perdeler kullan�lmaktad�r. Tek göz oda vard�r, mutfak, oturma yeri ve yatma yeri ayr� birle�iktir. Banyo ve tuvalet d��ar�da, küçük çad�r denebilecek derme çatma yap�lard�r. Tuvaletlerde su bulunmamakta, at�klar kuru bir çukura gitmektedir.
🔹Buzdolab�, klima, vantilatör eksikli�i oldu�u belirtilmi� bu konudaki ihtiyaçlar� bahçe sahiplerine iletmelerine ra�men kendilerine olumlu bir dönü� sa�lanmad��n� belirtmi�lerdir. Genel ihtiyaçlar�n� kendi imkanlar� ile gidermeye çal��t�klar�n� belirtmi�lerdir.
🔹Kal�nan barakalardaki harcanan elektrik ile bahçe sulamas� için kullan�lan elektrik ortak olup gelen elektrik faturas�ndan kendilerinden kulland�klar� bedel için faturan�n yar� oran�nda ücret kesildi�ini belirtmi�lerdir.
🔹Bar�nma için kald�klar� bölgede birçok y�lan�n oldu�u yak�n zamanda da bar�naklar�n hemen arkas�nda 2 y�lan gördüklerini belirtmi�ler. �lgililere aktarmalar�na ra�men ilaçlama veya önlem noktas�nda bir �ey yap�lmad��n� ifade etmi�lerdir. Ayr�ca karasineklerin oldu�u gözlemlenmi� bu konuda da herhangi bir önlem ve tedbirin al�nmad�� ifade edilmi�tir.
🔹�u anki çal��ma saatlerinin sabah saat 06:00 ile ö�len 14:00 aras� oldu�u belirtilmi�tir. Çal��ma süresi içim ödenen ücret 85 TL dir. 10 ya��ndan büyük çocuklar�n da çal��t�� ve ayn� ücreti ald�klar� belirtilmi�tir. Çal��anlar�n sigortas�n�n olmad�� da belirtilmi�tir.
🔹Çocuk say�s�n�n fazla oldu�u gözlemlenmi� ba�ta e�itim olmak üzere birçok imkân�n olmad�� görülmü�tür. Çocuklar�n oyun oynayabilecekleri bir alan�n olmad�� gibi gölgesinde oturacaklar� bir alan�n da olmad�� gözlemlenmi�tir.

Türkiye'de genel olarak aileleri ile göç eden mevsimlik i�çilerinin, çal��t�klar� yerde gerek ekonomik gerekse sosyal aç�dan birçok sorunla kar�� kar��ya kald��n� vurgulayan �ncin, dü�ük ücret, bar�nma ko�ullar�n�n elveri�siz olu�u, beslenme, güvenlik, sa�l�k, ula��m konular�ndaki yetersizlikler bu sorunlar�n ba��nda geldi�ini söyledi.

Mevsimlik tar�m i�çilerinin, ço�unlukla aileleri ile çal��mak için memleketlerinden di�er illere göç etti�ini, çal��abilen tüm aile bireylerinin hanenin geçimini sa�lamak için çal��mak zorunda kald��n�n alt�n� çizen �ncin, "Heyetin görü�me sa�lad�� ailelerin de sorunlar�n�n asl�nda tüm tar�m i�çilerinin sorunlar� oldu�u görülmü�tür. Bar�nma, beslenme, çocuklar�n e�itimi, temizlik, sa�l�k hizmetlerine eri�im özellikle salg�n döneminde salg�ndan korunma ba�l� ba��na bir sorun olmaktad�r" dedi.

S�GORTASIZ ÇALI�TIRILIYORLAR
Mevsimlik tar�m i�çilerinin, uzun çal��ma saatleri ile dü�ük ücretler tüm ailenin çocuklar dahil tümünün kat�ld�� bir çal��ma �eklinde oldu�unu kaydeden �ncin, "Mevsimlik i�çilerin sigorta sorunlar� olmas� nedeniyle emeklilik �anslar� da bulunmamaktad�r. Sigortas�z olmalar� sa�l�k sorunlar�n�n çözümünü kar��layamamaktad�r" diye belirtti.

ÇOCUKLAR E��T�ME ER��EMED�
Okul ça��ndaki çocuklar�n hiçbirinin salg�n döneminde uzaktan e�itime eri�emedi�ini, EBA ve tablet yüzü görmedi�ini ifade eden �ncin, "E�itime eri�im hakk� kar��l��n� bulamam��t�r. Mevsimlik gezici tar�m i�çisi ailelerde çocuk eme�inin kullan�m�n�n artt�� 12 ya� civar�nda okul terk oranlar�n�n art�� birçok ara�t�rman�n tespitidir. Ayr�ca, okula giden say�l� çocu�un ço�unlu�unun erkek çocuk olmas� da bir di�er önemli bulgudur. Salg�n ile uzaktan e�itime geçi� ve okullar�n kapal� kalma süresinin uzamas� zaten okula gitmeyen bu çocuklar�n e�itimden tamamen kopmas�, çocuk i�çili�ine kaymas� ve e�itime verilen de�erin daha da dü�mesine neden olacakt�r" diye konu�tu.

�ncin aç�klaman�n devam�nda �unlar� söyledi:

"Tüm ücretli tar�m i�çileri aras�nda, mevsimlik tar�mda çal��anlar çal��ma ve ya�am �artlar� en zor ve sosyal güvenceden en yoksun olanlard�r. Bu insanlar�n SGK kapsam�na al�nmas�, öncelikle bu ailelerin sosyal güvence alt�na al�nmas�yla daha insanca bir ya�ama kavu�mas�n� sa�layacakt�r.

"Acilen okul ça��ndaki çocuklar�n bir an önce e�itim eri�im hakk� kapsam�nda okula gitmeleri sa�lanmal�d�r.

"Tar�m i�çilerinin sa�l�kl� bar�naklarda kalmas� için önlemler al�nmal�d�r. Temiz su ihtiyaçlar� kar��lanmal�d�r.

"Mevsimlik tar�m i�çileri sa�l�k taramas�ndan geçirilmelidir.

KAYIT DI�I
"Türkiye'de mevsimlik tar�m i�çilerine yönelik yasal mevzuatta bo�luklar bulunmaktad�r. Çe�itli hukuki düzenlemelerde mevsimlik tar�m i�çilerine de�inilmi� olsa da do�rudan onlar� ilgilendiren kapsaml� bir çerçeve yasa henüz ç�kar�lmam��t�r, di�er yandan mevsimlik tar�m i�çilerini içeren mevcut hukuki düzenlemeler de çal��anlar�n büyük oranda kay�t d�� olmalar� nedeniyle zorlukla uygulanmaktad�r.

"E�itim, sa�l�k, bar�nma gibi toplumun refah�n� do�rudan ilgilendiren konular oldu�u için devletin bu konuda var olan düzenlemeleri etkin bir �ekilde uygulamaya geçirip denetlemesi gerekmektedir.

"Mevsimlik tar�m i�çilerinin sorunlar�, ya�ad�klar� illerden çal��acaklar� illere ula��mlar� s�ras�nda meydana gelen trafik kazalar� ile gündeme gelmektedir. ��çilerin, konaklama yeri ile i�yeri aras�nda uygun araçlarla güvenilir bir �ekilde ula��m�n�n sa�lanmas� hususunda i�verenle birlikte do�rudan kontrol ve gözetimi tar�m arac�lar�n�n yükümlülükleri aras�ndad�r ve bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi konusunda ��KUR'un denetim yetkisini art�rmas� gerekmektedir.

"Mevsimlik tar�m i�çileri ve ailelerinin dahil oldu�u ulusal düzeyde bir veri taban� olu�turulmal�d�r.

"Mevsimlik tar�m i�çili�inin temel nedeni, i�çilerin ya�ad�klar� bölgede geçimlerini sa�layabilecekleri ve üretim yapabilecekleri i� alanlar�n�n s�n�rl� olmas�d�r. Özellikle Do�u ve Güneydo�u Bölgeleri'nden gelen mevsimlik tar�m i�çileri mevsimlik tar�m i�çileri y�l�n belirli dönemlerinde, ortalama dört ay süre ile ya�ad�klar� yerden ayr�larak özellikle Ege, Akdeniz ve Karadeniz Bölgelerinde çal��maktad�rlar. Bu süre zarf�nda elde ettikleri gelir ile bir y�l boyunca geçimlerini sa�lamak zorunda kalmaktad�rlar. Konu ile ilgili yap�lan çal��malarda genellikle mevsimlik tar�m i�çilerinin sorunlar�n�n tespit edilmesi ve çözüm önerileri geli�tirilmesi konular�na a��rl�k verilmektedir. Üzerinde durulmas� gereken as�l konu ise çal��anlar� mevsimlik tar�m i�çisi olmaya iten ana sebeplerin belirlenmesi, bulunduklar� yerlerde istihdam olanaklar�n�n artt�r�larak o bölgelerin ekonomik ve sosyal aç�dan kalk�nd�r�lmas� ile mevsimlik göçün önlenmesidir."

'Mevsimlik tar�m i�çilerinin çal��ma ya�am ko�ullar� düzeltilmeli'

�lgili Haberler