GÜNCEL
HDP'den 2019 yılı bütçesine muhalefet şerhi
Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen 2019 yılı bütçesine muhalefet şerhi koyan HDP, bütçeyi, "Tercihleri ile vicdansız ve adaletsiz bir bütçedir" diye özetledi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Meclis Grubu, 2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı'na ilişkin Plan ve Bütçe Komisyonu muhalefet şerhini açıkladı.
258 sayfadan oluşan şerhte, ekonomi, demokratikleşme ve Kürt sorunu, toplumsal cinsiyet, emek politikaları, sosyal haklar, insan hakları, eğitim hakkı, sağlık hakkı, tarım politikaları, dış politika ve inanç açısından eleştiriler yapıldı. Bütçe şerhi, sürgünde yaşamını yitiren HDP Urfa eski Milletvekili İbrahim Ayhan'ın "Tahakküme dönüşen her iktidar, yok olmaya mahkûmdur" sözüyle başladı.
2018 Merkezi Bütçe Kanun Teklifine ilişkin sunduğumuz Muhalefet Şerhine şu cümle ile başlamıştık: 'Bir ülkenin bütçesi o ülkenin vicdanıdır.' Aradan geçen 'uzun' bir yıllık sürede Türkiye'de yönetim sistemi değişti. Cumhurbaşkanı, yürütme erkinin tüm güçlerini elinde topladı. Yasama ile yargı erkleri başta olmak üzere devlet sisteminin en ücra köşesine bile nüfuz etme yetkisini eline aldı.
Bu bir yıllık sürede Türkiye'deki ekonomik, siyasi ve toplumsal krizler derinleşti. Zengin daha fazla zenginleşti, Türkiye halkları ise daha fazla yoksullaştı. Yetki tek elde toplandıkça, Türkiye halkları demokrasiden ve özgürlüklerden uzaklaştı. 2018 yılında kamunun kaynakları yoksula, emekliye, engelliye harcanmak yerine israfa ve silaha harcandı. Türkiye halkları hayat pahalılığı ile mücadele ederken, Saray rejimi makam araçlarına, şatafatlı sofralara doyamadı. Türkiye halkları eşitlik, adalet, barış talep ettikçe Saray rejimi suçladı, tehdit etti, toplumsal gerilimi arttırdı.
Yeni sistemden aldığı güçle Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanan 2019 Yılı Bütçe Kanun Teklifini ise en iyi şu cümle özetlemektedir: 'Bu bütçe tercihleri ile vicdansız ve adaletsiz bir bütçedir.' Bir yıllık süre Türkiye halklarına bütçeyi hazırlayanların ne kadar vicdansız ve adaletsiz olduğunu gösterdi. Çünkü 2019 yılı Merkezi Bütçe Kanun Teklifi;
-Emekten yana değildir.
-Emekçiyi, yoksulu, doğayı görmemektedir.
-İşverenden, sermayeden, zalimden yana saf tutmaktadır.
-Toplumsal cinsiyet bütçelemesi yapmamaktadır.
-İnsan haklarından, eşitlikten yana değildir.
-Kürt Sorunu başta olmak üzere demokrasi, özgürlük, barış istememektedir.
-Bu bütçede tarımsal üretim ve destekleme yoktur. Çiftçiden değil, tüccardan yanadır.
BÜTÇE HAKKI
24 Haziran seçimleri ardından resmi olarak geçilen yeni sistemde, bütçe hakkının ihlal edildiği belirtilen şerhte şu ifadeler yer aldı: "Yeni sistemin bütçe kanunu ile ilgili öngördüğü işleyiş mekanizması, 1215 (Magna Carta Libertatum) yılından bugüne bütçe hakkını elinde bulunduran halktan bu hakkın alındığının resmi kanıtıdır. Bir anlamıyla Türkiye'de halkın seçimler aracılığıyla vekâletlerini verdiği milletvekillerin işlevsiz kılındığının anayasal bağlayıcılık ile gerçekleştiği anti demokratik momentte bulunmaktayız."
SAVAŞ BÜTÇESİ
HDP muhalefet şerhinde, 2019 yılında savunmaya ve güvenlik kurumlarına ayrılan payın yüzde 21 artarak, 111 milyar TL'yi hedeflediğine belirterek, "Sürekli dile getirdiğimiz savaş hükümeti, savaş bütçesi söylemlerimiz bir anlamıyla kanıtlanmış durumdadır. Güvenlik ile alakalı 7 kurumun toplam bütçesinde son iki yılda 38 milyar 91 milyon 477 bin TL artışa gidiliyor" ifadeleri kullanıldı.
Bütçede "görünmeyen kalemler" ve "görünmeyen savunma giderleri" olduğu belirtilen muhalefet şerhinde, şunlar yer aldı: "Üstelik bütçede görünmeyen savunma kalemleri ve görünmeyen savunma giderleri de mevcuttur. Bir torba yasa düzenlemesi ile askeri harcamaların yaklaşık yüzde 10'unun karşılandığı bir denetim dışı kaynak olan Savunma Sanayii Destekleme Fonu'ndan bu sene ilgili vergi kalemlerinden beklenen gelirlere göre 18 milyar TL ek savaş bütçesi eklenecektir. Bu durumda Savunma adı altında yaklaşık 130 milyar TL gibi devasa bir para savaş bütçesi olarak kullanılacaktır.'
'KÜRT SORUNUNDA İNKAR BÜTÇESİ'
Bütçenin AKP'nin Kürt sorununa yaklaşımını da yansıttığı belirtilen muhalefet şerhinin ilgili bölümünde şu değerlendirme yapıldı: "Kürt Sorunu bütçe kanun teklifinde bir başlık olarak durmasa da, AKP'nin bir sonraki yıl izleyeceği politik çizgide Kürt Sorununa nasıl yaklaşacağı hususu, bütçe kalemlerinin büyük çoğunluğunu etkilemektedir. Bu kapsamda, 2019 yılı Bütçe Kanun teklifine bakıldığında, Kürt Sorununa yönelik yaklaşımın çatışmayı esas aldığı, 90 yıllık devlet geleneğinin devamı olarak Kürt Sorunu bir demokrasi ve özgürlükler sorunu kapsamında değil, ret ve inkâr sorunu kapsamında gördüğü gerçekliğine işaret etmektedir. Söz konusu yaklaşımıyla, Kürt Sorununun çözümünden ziyade çözümsüzlüğünü derinleştirerek Türkiye'nin demokratikleşmesine de ket vurma amacı taşımakta, otoriterleşme düzeyini artırmaktadır."