MEB'in usulsüzlükleri Sayıştay raporuyla belgelendi: Özel okullara, işletmelere para akıtıldı
Sayıştay 2023 yılı raporunda MEB'in usulsüzlükleri gözler önüne serildi. Rapora göre, MESEM projesi kapsamındaki işletmelere MEB tarafından para akıtıldı. OSB tarafından açılan özel mesleki ve teknik eğitim okulları, yapılan eğitim ve öğretim desteği ödemeleri için fatura düzenlenmedi, KDV oranları farklı hesaplandı. Sayıştay, MEB'in feshedilen protokoller için de ödeme yaptığını ve TRT'yle imzalanan protokol karşılığında henüz tutar belirlenmeden milyonlarca lira ödeme yaptığı ortaya çıktı.
Sermayenin "bedava işçi" ihtiyacı devlet tarafından çocuk işçilerin sınırsız emek sömürüsüyle giderilmeye çalışılırken, Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) MESEM projesi kapsamındaki işletmelere para akıttığı, kimi özel okulların kendini sisteme işletme diye kaydettirdiği Sayıştay raporuyla ortaya çıktı.
Okuldan koparılan çocukların işçileştirilerek emeklerinin sömürülmesi, sermayenin karı uğruna katledilmesinin yolu uzun zamandır MEB projeleriyle açılıyor. MESEM, Zanaat Atölyeleri, meslek liselerine bağlı meslek ortaokulları bunun son bilinen ve tepki toplayan örnekleri. Bu projelerle çocuk işçilik 10-11 yaşa kadar düşecek; çocuklar sermaye ve devletin istediği "makbul işçi" olarak yetişecek.
Bu projelerin sermayenin ihtiyacını gidermek amaçlı olduğu bir kez de Sayıştay 2023 raporuyla gözler önüne serildi. Sayısız usulsüzlüğün ortaya çıkarıldığı raporda, MEB'in şirketlere personel sayısının kat be kat üstünde ödeme yaptığı, staj yapmayan öğrenciler için para ödediği, özel okulların sisteme işletme gibi kaydedildiği görüldü. MEB'in para akıttığı işletmelerin birçoğu MESEM projesi kapsamındaki işletmeler.
Sayıştay raporuna göre, personel sayısı 0 veya 1 olarak görünen çok sayıda limited ve anonim şirket var. Devlet katkısı miktarını belirleyen personel sayısı, ödenen tutarla örtüşmedi. Bu yöntemle, e-okul sisteminde personel sayısı 0 görünmesine rağmen 62 öğrenciye, bir personel gösterilmesine rağmen 87 öğrenciye katkı ödemesi yapılan işletmeler tespit edildi.
Rapora göre bazı özel okullar, kendi kurumlarını e-okul sisteminde işletme olarak işaretledi. Okullar kendi öğrencilerini bir başka işletmede staj yapmış gibi göstererek katkı istedi. Bakanlık, talep edilen tutarları özel hesaplara gönderdi. Bu tutarları ve il ile ilçe milli eğitim müdürlükleri ödedi.
MEB işletmelere fiilen staj yapmadıkları ve sorumluluk sınavlarını veremeyen ama 12. sınıfı bitirmiş öğrenciler için de ödeme yaptı. Devlet katkısı yapılan kurumlar arasında yasak olmasına rağmen belediye, su ve kanalizasyon idaresi, kamu sosyal tesisi ve kamu iktisadi teşebbüsleri de var.
Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) tarafından açılan özel mesleki ve teknik eğitim okullarında öğrenim gören öğrenciler için de usulsüzlükler tespit edildi. Bazı OSB'ler eğitim ve öğretim desteği ödemeleri için fatura düzenlemedi ayrıca, düzenlenen faturalardaki KDV oranlarını da farklı hesapladı.
Bakanlık bünyesindeki Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü, "MEB Logolu Kartlar İsim Hakkı" ve "SMS İle Veli Bilgilendirme" adıyla iki ayrı banka hesabı açtı. Sayıştay, bu hesaplarda yapılan protokollerle elde edilen gelirlerden çeşitli harcamalar yapıldığını tespit etti. GSM operatörleriyle yapılan "SMS ile Bilgilendirme ve Çift Yönlü SMS İşbirliği" protokolleri Mart 2023 itibarıyla feshedilmesine rağmen, GSM operatörleri "SMS İle Veli Bilgilendirme" hesabına yıl boyunca farklı tarihlerde para yatırmaya devam etti.
Milli Eğitim Bakanlığı ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) arasında Eğitimde İş Birliği Düzenlenmesine Dair Protokol imzaladı. Fakat protokol kapsamında, TRT tarafından gerçekleştirilecek işlerin niteliği ve bu işler karşılığında ödenecek tutarlar belirlenmeden ödemeler yapıldı. TRT, 2020-2023 yılları arasındaki yayınlar için 15 milyon 395 bin 963 TL'lik harcama talep etti. Bakanlık, gerekli analizleri yapmadan bu tutarı tek seferde ödedi. Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü kontrolünde olan ancak merkez saymanlık müdürlüğü tarafından takip edilmeyen iki banka hesabı var. Raporda bu hesaplarda tahsil edilen gelirlerden harcamalar yapıldığı yazdı.