GÜNCEL

�HD'den �ç Anadolu hapishaneleri raporu: Bin 203 ihlal

ANKARA
28 Temmuz 2023 Cuma

�ç Anadolu Bölgesi'ndeki 23 hapishaneye ili�kin haz�rlanan 3 ayl�k raporda, hapishanlerde en az bin 203 ihlalin ya�and�� belirtildi.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) Ankara �ubesi, �ç Anadolu bölgesinde bulunan hapishanelerde ya�anan hak ihlallerine ili�kin haz�rlad�� Nisan, May�s ve Haziran ay� raporunu �HD Genel Merkezi'nde gerçekle�tirdi�i bas�n toplant�s� ile aç�klad�. Toplant�ya �HD Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyesi Nuray Çevirmen, Hapishaneler Komisyonu üyesi avukat Ümit Can Akbulut ile Halil �brahim Varl� kat�ld�.

Raporda, �ç Anadolu Bölgesi'nde bulunan 23 hapishaneden en az 80 ki�inin, di�er hapishanelerden ise en az 10 ki�inin �HD'ye ba�vuru yapt�� ve üç ayl�k süreçte 23 hapishanede bin 203 hak ihlalinin ya�and�� payla��ld�.

Raporda, son üç ayda en az 5 hapishanede toplamda 13 tutsa��n ya�anan hak ihlallerine kar�� açl�k grevi eylemlerine girdi�i belirtilerek, tespit edildi�i kadar�yla hapishanelerde en az 234 sa�l�k hakk�na ili�kin ihlalin ya�and�� bilgisi verildi. Raporda, sa�l�k hakk�na dair ya�anan ihlallerin detaylar�na da yer verilerek, hapishanede bulunan hasta tutsaklar ba�ta olmak üzere di�er tutsaklar�n diyet yemeklerinin kar��lanmad��, detayl� muayene yap�lmadan ilaç verildi�i, tutsaklar�n hastaneye götürülürken a��z içlerinin arand�� ve bu nedenle tutsaklar�n tedaviyi reddetti�i kaydedildi. Bunun yan� s�ra birçok tutsa��n hastane sevklerinin gerekçesiz reddedildi�i, ço�u zaman ise bu sevklerin zamana yay�ld�� ve bu nedenle de var olan hastal��n ilerledi�i, tutsaklar�n psikolog ile görü�melerinde gardiyanlar�n da yer ald��, tutsaklar�n daha önce tedavi olduklar� hastanede yanlar�na ald�� tedavi araçlar�na el konuldu�u ve pek çok ihlalin yan� s�ra Tokat T Tipi Hapishanesi'nde yataklar�n 10 y�ld�r de�i�tirilmedi�i için çe�itli sorunlara yol açt�� belirtildi.

Raporda, bu ihlaller aras�nda en az 357 i�kence, kötü muamele ve onur k�r�c� davran��n oldu�u belirtildi. Adalet Bakanl��'n�n bu konuda veri payla�mad�� hat�rlat�lan raporda, "Bolu F Tipi Kapal� Hapishanesinden tutulan A.K.'nin hastane sevki s�ras�nda Jandarman�n tehdidine maruz kald�� ö�renilmi�tir. Bolu/Gerede L Tipi Kapal� Hapishanesinde mahpuslar�n darp edildi�i ö�renilmi�tir. Bask�n �ekilde oda aramalar� yap�lmakta, aramalar esnas�nda e�yalar da��lmakta ve k�r�labilmektedir. Yüksek Güvenlikli ve S Tipi Kapal� Hapishanelerde mahpuslar tek ki�ilik odalarda tutulmakta, günde 1-1,5 saat ayr� bir ünitede bulunan havaland�rmaya ç�kar�lmaktad�rlar" denildi.

Raporda, "Sincan 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapal� Cezaevi'inde bir mahpusun darp edildi�i ö�renilmi�tir. K�r�kkale F Tipi Kapal� Hapishanesinde bir mahpusun tehdide maruz kald�� ö�renilmi�tir. K�r�ehir S Tipi Kapal� Hapishanesinde siyasi mahpuslarla adli mahpuslar�n yak�n temas mesafesinde tutuldu�u ö�renilmi�tir. K�r�ehir Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanesinde, Jandarman�n ambulansa biner binmez mahpuslardan TC kimlik numaralar�n� sordu�u, mahpuslar�n da TC kimlik numaralar�n� ezbere bilmedi�i, bu nedenle jandarman�n sürekli olarak ‘siz vatan hainisiniz hangi memlekette ya��yorsunuz, bir de TC'nizi bilmiyorsunuz, TC'sini bilmeyenleri götüremiyoruz' dedi�i, ambulansa bindirilen her mahpusun ayn� olay� ya�ad�� ö�renilmi�tir. K�r�ehir Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanesinden havaland�rmaya ç�karken dahi mahpuslara a��z içi arama dayat�lmaktad�r. K�r�ehir Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanesinde görü�e bebe�i ile gelen anneye zorluk ç�kart�lm��, bebe�in bezi ç�kart�larak aranm�� ve bebe�in emzi�i de görevliler taraf�ndan al�nm�� ve bebe�in görü� boyunca a�lamas�na neden olunmu�tur. Ayr�ca görü� süresi de bu aramalardan kaynakl� olarak k�salt�lm��t�r. Görü�e ve spora ç�kar�lan mahpuslara ayakta ve askeri nizamda say�m dayat�lmaktad�r. �skenderun T Tipinde baz� mahpuslar�n darp edildikten sonra Tokat T Tipi Kapal� Hapishanesine sevk edildikleri ö�renilmi�tir. Hapishanelerde mahpuslar ç�plak arama dayatmas� devam etmektedir" �eklinde ifadeler yer ald�.

Raporda ayr�ca �ç Anadolu Bölgesi'nde bulunan hapishanelerde bulunan en az 6 tutsa�a soru�turma aç�ld��, bir tutsa�a hücre cezas�n�n verildi�i, bir tutsa��n Kürtçe savunma yapma hakk�n�n ise engellendi�i bilgisine yer verildi. Yan� s�ra üç ay içinde en az 35 tutsa��n tahliyelerinin �dare ve Gözlem Kurulu taraf�ndan engellendi�i de alt� çizildi. Raporda, tutsaklar�n ileti�im haklar�n�n da engellendi�ini ve söz konusu hapishanelerde en az 493 ihlalin ya�and��n� dile getirildi. Yeni Ya�am, Evrensel ve Xwebûn gazetesinin yan� s�ra Meclis Tv, Halk Tv ve Tele1 gibi kanallar�n da izlenmesinin engellendi�ini belirtildi. Raporda, en az 59 tutsa��n kendi istekleri d��nda ba�ka hapishanelere sevk edildikleri bilgisi de yer ald�.

Ya�anan ihlallerin Anayasa, uluslararas� sözle�meler ve di�er pek çok norm havzas�na ayk�r� oldu�u belirtilen raporda, bu ihlaller "onur k�r�c�" nitelendirildi. Raporda, "Cezaevlerinde son dönemlerde art�� gösteren i�kence-darp vakalar�na son verilmeli, sorumlu olan ki�iler hakk�nda soru�turma aç�lmal� ve cezai yapt�r�mlar uygulanmal�d�r. Mahpuslara yap�lan i�kence, onur k�r�c� ve kötü muameleler Avrupa �nsan Haklar� Sözle�mesi ile yasaklanm��t�r. Hapishanelere ba��ms�z sa�l�k kurumlar�n�n girmesine ve inceleme yapmas�na izin verilmelidir. Hapishanelerin denetiminde ba�ta meslek kurulu�lar� ve insan haklar� örgütleri olmak üzere ilgili kurulu�lar�n yer alacaklar� �ekilde yasal düzenlemeler yap�lmal�d�r" ifadelerine yer verildi.

Raporun devam�nda, �u ifadelere yer verildi: "Hapishanelerdeki sa�l�k personeli say�s� artt�r�lmal�d�r. Hastalar�n havas�z, k��n so�uk, yaz�n s�cak ringler ile hastaneye sevk edilmesi, hastane önlerinde ringler içerisinde saatlerce bekletilmesi uygulamalar�na son verilmelidir. A��r hastalar�n ring araçlar� ile de�il ambulansla hastanelere sevki sa�lanmal�d�r. Tek ki�ilik ring arac� tamamen kald�r�lmal�d�r. Hastalar�n revire ç�kar�lmalar�, hastaneye sevkleri h�zland�r�lmal�d�r. Te�his, tedavi ve kontrollerinin uzman hekimler taraf�ndan yap�lmas� sa�lanmal�d�r. Kelepçeli muayene ve tedavi yöntemi uygulamas�ndan vazgeçilmelidir. Bu uygulama nedeniyle birçok hasta mahpusun tedavisi yap�lamamaktad�r. Tüm cezaevlerinde ya�ananlara, hak ihlallerine, sa�l��a eri�im engellerine kar�� Adalet Bakanl��'n�, ilgili tüm kurum ve kurulu�lar� göreve davet ediyoruz."

�HD'den �ç Anadolu hapishaneleri raporu: Bin 203 ihlal

�lgili Haberler