GÜNCEL

'Renkler dillere diller ya�ama dönsün'

�STANBUL
2 Mart 2019 Cumartesi

HDK Haklar ve �nan�lar Komisyonu'nun "Renkler dillere diller ya�ama d�ns�n" �iar�yla 2'incisini d�zenledi�i 'Anadil Bulu�mas�'nda asimilasyonun dilde ba�lad��, egemenlerin dili asimile etmek i�in merkezden ta�raya do�ru �al��malar y�r�tt�kleri vurguland�.

Halklar�n Demokratik Kongresi (HDK) Halklar ve �nançlar Komisyonu 2. Anadili Bulu�mas�'n� "Renkler dillere diller ya�ama dönsün" �iar�yla gerçekle�tirdi. �i�li Naz�m Hikmet Kültür Merkezi'nde gerçekle�en etkinli�e HDP milletvekili Hüda Kaya, HDK Es Sözcüleri Gülistan K�l�ç Koçyi�it ve Sedat �eno�lu ile HDK bile�enleri kat�ld�.

Etkinli�in sunuculu�unu yapan Dilek Odaba�, birçok dilde "Ho� geldiniz" diyerek kat�l�mc�lar� selamlad�. Odaba� yapt�� k�sa aç�l�� konu�mas�nda dillerin yok olma sebebinin anadilde e�itim olmamas�ndan kaynakland��n� kaydetti. "Anadili konu�mak hakt�r, engellenemez" dedi.

Halklar ve �nançlar Komisyonu ad�na Medine Gök k�sa bir konu�ma yapt�. Gök, "Halklar�n bir arada i� yapmas� karde�li�in ve dostlu�un ilk ad�m�d�r. Bizler bunu geli�tirme çabas�nday�z. Bugün birçok dil yok olmakla kar�� kar��ya. Bunlar�n üstesinden gelecek azim ve kararl�l��a da sahibiz. Halklar�n birlikteli�inin sözünü veriyoruz. Diller insanl��n ortak miras�d�r. Her insan kendini en iyi anadilinde ifade eder. Farkl�l�klar�ndan ar�nd�r�lm�� bir ülke yerine farkl�l�klar�yla birlikte ya�ayan bir ülke olmal�. Dilimizi çocuklar�m�zda ya�atabilirsek ölüm bir son olmayacakt�r. Çünkü onlar bizlerdir" �eklinde konu�tu.

'BÜYÜK B�R YIKIM VE KIYIM YA�ANIYOR D�LLERDE'

HDK E� Sözcüsü Sedat �eno�lu, dünyada birçok dilin ve kültürün yok edildi�ine vurgu yaparak, "�nsanl��n çiçekli bahçesi ortadan kald�r�l�yor, asimilasyona u�rat�l�yor. Dil bunlar�n en ba��nda geliyor. Dünyada 7 bin dil ve ve bunlar�n yüzde 50'si yok olma tehlikesiyle kar�� kar��ya. Kendi co�rafyam�zda 18 dil yok olma tehlikesiyle kar�� kar��ya, Lazca, Abazaca, Romanca, Pomakça vesaire. Büyük bir y�k�m ve k�y�m ya�an�yor dillerde. Bu tabi ki kendili�inden olan bir �ey de�il. Tekle�me her yerde. �nsan, kültür kendi anlamlar�ndan soyutla�t�r�l�yor. Bu büyük bir tehlike. Bu tip etkinlikler bir direni� mevzisi. Belki de çöl içinde bir vaha odaklar�. Bunlar� mutlaka ya�atmak zorunday�z. Dil hayatt�r, dili olmayan bir halk yok olmu� bir halkt�r. Anadili insan�n kimli�i, ki�ili�i, onurudur. Tek dilli bir dünya ne kadar ya�anmaz bir dünya oldu�unun fark�nday�z. Onun için ba�ka dilleri kültürleri ya�atmak için her çaba çok k�ymetli" �eklinde ifade etti.

Programa kat�l�m�n azl��n� ele�tiren �eno�lu, "Bu tablo bile bize bir ders vermeli. Bu bizim duyars�zl��m�z, yüre�imizdeki, bilincimizdeki eksiklik. Bununla mücadele etmek zorunday�z. Diller ya�as�n, diller ço�als�n, anadil kutlu olsun hepimize" dedi.

Dil bilimciler Necmiye Alpay, Zana Farqini ve ara�t�rmac� Erdo�an Y�lmaz'�n kat�ld�� bir panel gerçekle�tirildi.

'B�R �K� TOPLANTI DI�INDA H�ÇB�R �EY YAPILMADI'

�lk olarak konu�an dil bilimci Necmiye Alpay, dünya anadil gününün tarihiyle ilgili bilgiler verdi. 21 �ubat'�n Dünya Anadil Günü olarak kabul edilmesinden sonra ilk kez 2000 y�l�nda her yerde dünya anadili olarak kutlanmas� karar� al�nd��n� söyleyen Alpay, Türkiye'de D��i�leri Bakanl��'n�n kendi internet sitesine bir bilgi notu koydu�unu bir iki toplant� yapt��n� onun d��nda hükümet taraf�ndan di�er dillerle ilgili bir çal��ma yap�lmad��n� belirtti.

'D�LLER BASKI ALTINDA'

Türkiye'de anadil konusunun önemine 2000'lerden sonra var�ld��n� söyleyen Alpay, Avrupa'da da �imdi anadil mücadelesinin sönmü� vaziyette oldu�unu kaydetti. Avrupa Birli�i'nin resmi dili olan �ngilizce kar��s�nda dillerin tehlike alt�nda oldu�unu belirten Alpay, dillerin hükümetler taraf�ndan tek dil dayatmas�yla bask� alt�nda tutuldu�unu, üniversitelerde dil bilim kürsülerinin oldu�unu ancak anadille ilgili derslerin olmad��n� ifade etti.

�ngilizce e�itim yerine Türkçe e�itim istenmesinin ard�ndan Marmara Üniversitesi'nde Kürt gençlerin "Biz de anadilde e�itim istiyoruz" diyerek ortaya ç�kt�klar�n� bunun ard�ndan Türkçe anadilde e�itim isteyenlerin seslerinin kesildi�ini kaydeden Alpay, anadil konusunda hala Türkiye'de iyi bir ad�m at�lmad��n�n ve dillerin hala bask� alt�nda oldu�unun alt�n� çizdi.

'ANAD�LLER� ANNELERE EMANET ÇOCUKLAR �NG�L�ZCE PE��NDE'

Çocuklar�n anadilinden uzakla�t�r�lmas�n�n çocuklarda büyük bir travma yaratt��na dikkat çeken Alpay, "Anadilleri annelere, büyük annelere emanet ama çocuklar �ngilizce'nin pe�inde. UNESCO her çocu�un en az üç dille büyütülmesini öneriyor. Ama herkesin kendi biriktirdi�i kültürü ta��mas� kan�s�nda. Ama resmi dili de ö�rensin diyor UNESCO. Dünya dili de �ngilizce oldu�u için onu da ö�rensinler diyor. Ama bu zor, hükümete kabul ettirmek laz�m" dedi.

Ard�ndan söz alan ara�t�rmac� Erdo�an Y�lmaz, de�i�ik dilleri anadilinde konu�urmu� gibi çevirme gibi bir proje haz�rl��nda olduklar�n� kaydetti.

'KATEGOR�LER D�LLER� �T�BARSIZLA�TIRMA PROJES�D�R'

Dil bilimci Zana Farqini de kendi anadili olan Kürtçe Dünya Anadil Günü'nü kutlad�. Türkiye'de devletin resmi dili diye bir kavram oldu�unu ve bu kavramla birlikte tüm yurtta�lar�n kulland�� dillerin tehlikeye girdi�ini belirtti. "Resmi diller, az�nl�k dilleri, mahalli diller gibi kategoriler egemenlerin olu�turdu�u bir itibars�zla�t�rma projesidir" diyen Farqini, Dünya Anadil Günü'nün ezilen halklar�n anadil günü oldu�unu belirtti.

'ANAD�L�N� EN �Y� KONU�ANLAR OKURYAZAR OLMAYANLARDIR'

Farqini, "Biz anam�zdan, babam�zdan alm�� oldu�umuz emaneti çocuklar�m�za devredemiyoruz" dedi. E�itim seviyesi artt�kça asimilasyonun da ona paralel olarak artt��n� kaydeden Farqini, Kürtler özelinde yap�lan ara�t�rmalara göre okuryazar olmayanlar�n kendi anadiline en iyi sahip ç�kan ve onu en güzel konu�an insanlar olduklar�n� ifade etti.

Ulus devletlerin amac�n�n zaten asimilasyonla dilleri yok etmek oldu�unu söyleyen Farqini, "Ama biz ne yap�yoruz? Demokratik mücadele yürüten insanlar bununla ilgili ne yap�yor?" diye sordu. Buna kar��l�k ev dilinin egemen dil olmamas� gerekti�ine de�inen Farqini, "Ev dili de egemen dil olursa dil edinimi de ya�anmaz. Kimse dilini ö�renmeye çal��maz" dedi.

'AS�M�LASYON MERKEZDEN TA�RAYA DO�RU BA�LADI'

Asimilasyon politikalar� sürerken merkezden evin içine ta�raya do�ru bir politika sürdürüldü�ünü belirten Farqini, "Biz ta�radan merkeze do�ru bir çal��ma yapabiliriz. Dilin egemen oldu�u yerler yine ta�rad�r merkezler de�il" diyerek Diyarbak�r'dan �u örne�i vererek Kürtçe üzerinde ya�anan asimilasyona dikkat çekti:

"�ükrü �ahin döneminde Diyarbak�r'da 'Burada herkes Kürtçe konu�uyor gelen memurlar da Kürtçe ö�renmek zorunda kal�yor. Buna acilen bir çare bulunmas� laz�m' �eklinde dilekçeler gitmi�. O dönemde Diyarbak�r'a kitaplar gönderilerek en güzel Türkçe'yi kim konu�ursa ona bir çift öküz hediye verilmi�. Asimilasyon böyle ba�l�yor."

Panelin ad�ndan Abazaca, Çerkesce, Arapça, Gürcüce, �ronca, K�rmanciki, Kürtçe, Rumca, Soranice, Süryanice sunumlarla çe�itli hikayeler anlat�ld�, �iirler okundu, anlat�mlarda bulunuldu.

Sunumlar�n ard�ndan BEKSAV Müzik Toplulu�u ezgiler seslendirdi.

P�RHA MUHAB�R�N�N GÖRÜNTÜLER�NE EL KONULDU

Etkinli�in ard�ndan d��ar�ya ç�kan P�RHA muhabiri �smet Sefer polislerce durduruldu. Seferin görüntülerine bakan polise, meslekta�lar� tepki gösterdi. Bunun üzerine polis, Sefer'in kendi iste�iyle yanlar�na geldi�ini ileri sürdü. Di�er meslekta�lar�yla gitmek isteyen Sefer'e polis gidemeyece�ini söyledi. Herhangi bir yaz�l� karar olmamas�na ra�men polis, "Savc�l�k talimat� var. Görüntüler incelenecek" diyerek Sefer'i al�koydu.

Bunun üzerine polislerle Sefer'in bulundu�u yere gelen HDK E� Sözcüsü Gülistan K�l�ç Koçyi�it, polisin görüntülere el koymak istemesine tepki gösterdi.

Polise yapt�klar�n�n keyfi ve hukuksuz oldu�unu söyleyen Koçyi�it, bir bas�n mensubundan görüntülerin al�nmas�n�n haks�zl�k oldu�unu belirtti. Koçyi�it, polise, "Biz bu ülkenin yurtta�lar�y�z. Yapt��n�z hukuksuzluk" diyerek tepki gösterdi.

Sefer bir kaç saat bekletildikten sonra, savc�l�k karar�yla kameras�ndaki görüntülere el konuldu. Görüntülerine el konulan Sefer, gece saatlerinde serbest b�rak�ld�.

'Renkler dillere diller ya�ama dönsün'

�lgili Haberler