Prof. Dr. Naci Görür: Minimum 7.3'lük deprem geliyor, şakası yok

Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, "Minimum 7.3 deprem geliyor, şakası yok" diye uyardı. Kanal İstanbul’un Marmara’ya açıldığı kıta sahanlığında canlı faylar olduğunu gördüklerini söyleyen Görür, büyük bir tsunami tehlikesi olduğuna dikkat çekti.

Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, "Minimum 7.3 deprem geliyor, şakası yok" diye uyardı ve, "İstanbul gibi yapı stokunun yüzde 60’ının zafiyet içinde olduğu bir yerde bunun sonuçları çok büyük olacak" ifadelerini kullandı.

Cumhuriyet'ten İpek Özbey'in sorularını yanıtlayan Naci Görür, deprem için gerekli önlemlerin alınmadığını ve deprem gerçeğinin farkına varılmadığını söyleyerek bazı uyarılarda bulundu. 

"Bazı büyük depremler, insan kayıpları, ülke çapında acılı bir atmosfer oluştuğunda deprem akıllarına geliyor, bir takım şeyler yapacaklarını söylüyorlar ama araya birkaç ay girince unutuluyor. 

"Bu, uzun soluklu, disiplinli, bilimsel yöntemlerle ülkenin belirli katma değerini bu işe verip, bir takım yerleşim alanlarını deprem güvenli hale dönüştürme işidir. Çetrefil bir iştir. Kısa zamanda ne bütçeniz ne siyasi ömrünüz yeter. Dolayısıyla politikacılar, böyle büyük bir işin içine girmek yerine dört yılını sekiz yıla çıkarmak için, cilalı bir takım kolay işleri yaparak, meydanlardan nutuk atarak halkı bir atmosferin içine sokarak siyaset yapmayı yeğliyor. Çünkü öbür türlü uzun soluklu bir iştir. Diyelim ki siz tüm Türkiye’de deprem kuşaklarında yerleşim alanlarını deprem güvenli hale getirmeye çalışırsanız; çok disiplinli, belirli bütçelerle, aralıksız çalıştığınız zaman bile herhalde 20-30 seneden önce dönüştüremezsiniz…"

'AYASOFYA İBADETE AÇILMADAN ÖNCE AYAKTA KALIP KALMAYACAĞI SORULMALI'
Ayasofya'nın ibadete açılıp açılmaması tartışmasından önce, depremde ayakta kalır mı kalmaz mı diye sorulması gerektiğini söyledi. "Minimum 7.3 deprem geliyor, şakası yok" dedi. Görür'ün uyarısı şöyle: 

"Bütün devlet büyükleri İstanbul’a geldiğinde bunun farkında gelirler. Önlemleriyle gelirler. Bunu NATO da, BM de bilir. Çünkü uluslararası projelerle bu ortaya konuldu. Dünyanın birçok yerine gittik, konferanslar verdik, anlattık. Herkes biliyor. Alarm verilmiş, depremini bekleyen bir yerde 'Ayasofya ibadete açılsın mı' tartışmasını yapan insanların önce gelecek olan depremde "Ayasofya da dahil tarihi eserlerimiz ayakta kalır mı kalmaz mı" onu tartışmalarını istiyorum. Biz konunun içindeyiz, bilmiyoruz mesela. Bunlar gizli işler midir? Hiçbir yetkili çıkıp, halka 'Deprem geliyor, biz önlemlerimizi aldık, tarihi eserleri şu yöntemlerle deprem güvenilir hale getirdik' demiyor. Neden, gizli bir şey mi? Demek ki yapmadıkları için söylemiyorlar. Yaptıkları da göstermelik oluyor. Nitekim, bize "Devlet dairelerinin, okulların tümü deprem güvenli hale geldi" dediler. Ne oldu? 5 küsurluk depremde ‘güvenilir’ dedikleri binaların çoğu haşat oldu. Minimum 7.3 deprem geliyor, şakası yok. İstanbul gibi yapı stokunun yüzde 60’ının zafiyet içinde olduğu bir yerde bunun sonuçları çok büyük olacak."

Kentsel dönüşümün deprem odaklı olmadığını söyleyen Görür, "Bir kenti, inşaat kenti haline dönüştürmek istersen bir sürü müteahhitlik projesi ortaya atarsın, o kentte devamlı bina yapılır. Turistik kent yapmak istersen, turizme yatırım yaparsın. Tarihi bir kente dönüştürmek istersen tarihi yapıları öne çıkartırsın. Olimpik kent yapmak istersen sporu öne çıkartırsın. Bizim konuştuğumuz ‘deprem odaklı kentsel dönüşüm’… Bunu yapmadılar… Bunlar ‘kentsel dönüşüm’ü ‘müteahhitlik projesi’ zannettiler. Bu işin yapımını, motor gücünü, denetimini, gözetimini de müteahhitlere verdiler. Müteahhitlerle ev sahipleri oturdular, ‘nasıl daha fazla rant elde ederiz’ diye hesap kitap yaptılar, anlaştılar. Onu yıkıp, yerine daha kötü, sokakları daraltan, binaların boyunu uzatan projeler yaptılar" eleştirilerini yöneltti.

'KANAL İSTANBUL YAPILMAMALI'
Olası bir depremde Kanal İstanbul Projesi'nin nasıl etkileneceğine dair soruya Görür, "Bir kere depremden bağımsız Kanal İstanbul yapılmamalı. Jeolojik açıdan son derece sakıncalı, tehlikeli, İstanbul’un başında Demokles’in Kılıcı gibi problem çıkartacak, korku içinde yaşamamıza neden olacak bir proje" dedi. 

Naci Görür devamında şunları söyledi: 

"Bu kanalın güzergâhı özellikle Çekmece Gölü’nün kuzeyinde Sazlıdere’den başlayıp, Marmara’nın kıta sahanlığına açıldığı yere kadar olan bölge jeolojik olarak tam anlamıyla anormal tehlikeli ve riskli yerler. Deprem olmamasına rağmen kaymalar, heyelanlar oluyor. O bölgedeki arazi stabil değil, şu anda bile kayıyor. Depremde haşat olur buralar. İkincisi bu Kanal İstanbul’un Marmara’ya açıldığı kıta sahanlığında deniz araştırmalarında gördük. Bizden önce de arkadaşlarımız yaptıkları araştırmalarda canlı faylar olduğunu gördüler. Bu fayların boyutlarını tam olarak araştıramadık ama canlı oldukları kesin. Olası bir depremde bu faylar harekete geçmek suretiyle kanalın Küçükçekmece’ye kadar olan her yerini tarumar eder. Bundan kaçış yok. Heyelanlar, bu faylar tarafından aşırı tetiklenebilir. Kaldı ki büyük bir tsunami tehlikesi var. Tsunami bu kanala girdiği zaman, o sırada kanalın içinde gemi falan varsa onu da sürükler götürür ve bir yerlerde taşıdığı malzemelerle kanalı tıkadığı an orada bir barajlanma olur. Bütün kanalın etrafını deniz basar. Bir daha da orayı kurtaramazsın. 

"Bakın 'deprem olmayı arttırır' demiyorum, riskini arttırır. Deprem olduğu zaman olabilecek zararın hesabıdır risk. Deprem olduğu zaman bizler nerede yangın, göçük, göçük altında insan varsa, açsa, susuzsa koşup yardım etmek isteriz. Sen kanalı oraya yapmaya kalktığında İstanbul’u adalara ayrıştırıyorsun. Adaya yardım götürmek başka, karaya başka. Deprem olduğunda, orada yaptığın köprüler işe yaramadığı zaman veya trafik tıkandığında göçük altında bekleyen insanlara ulaşamazsın. Afet yönetimini zorlaştırıyor. Kanal demek orada 300-500 bin bina daha yapılması demek. Deprem bekleyen yerde yapılmaması gereken en önemli şey nüfus yoğunluğunu arttırmaktır. Ne kadar insan fazlalaşırsa, o kadar ölüm olacak demektir. Kanal İstanbul’un yapılmaması gerekir."