'Müjde' balonu çabuk patladı
İki gündür köpürtülen 'müjde' balonu çabuk patladı. Açıklanan 320 milyar metreküplük rezerv, Saray'ın içinde bulunduğu finansal krizi çözecek düzeyde değil. Ekonomist Mustafa Sönmez, "Dağ fare doğurdu" açıklaması yaparken, yazar Algedik de "sondaj parasını tüketiciye ödetecekler" dedi.
Erdoğan merakla beklenen konuşmasında "Türkiye tarihinin en büyük rezervi"nin 320 milyar metreküp olduğunu açıkladı. Bu rezervin kullanılma açılması için en erken hedefin de 2023 olacağını duyurdu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 19 Ağustos'taki 'müjde vereceğim' açıklamasının hemen ardından Bloomberg ve Reuters, sürprizi bozmuş ve "Karadeniz'de enerji kaynağı bulunduğunu" yazmıştı. Yine Reuters'ın görüş aldığı Türk kaynakları "20 yıl boyunca Türkiye'nin enerjisini karşılayabileceğini" aktarmıştı.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da "Hakikaten Türkiye için bir eksen değişikliği, değişim ve dönüşüm noktasında önemli bir süreç olacak, önemli bir haber olacak" yorumuyla beklentileri daha yükseltmişti.
İki gündür yürütülen manüplasyon balonu, '320 milyar metreküp doğalgaz müjdesi'yle hızla söndü. 'Cuma günü açıklanacak müjde'nin enerji sektöründen geleceğinin duyurulmasıyla PETKİM ve TÜPRAŞ hisseleri yüzde 10 değer kazanmış, Dolar/ TL kuru 7,17 seviyesine kadar gerilemişti. Konuşmanın hemen ardından dolar yükselişe geçti. Sabah saatlerinde 7.21 olan dolar kuru, açıklamanın ardından 7,32 TL'ye yükseldi.
Borsa da hızlı düşüşe geçerek, bugün saat 16:00 itibariyle PETKİM hisseleri yüzde 6,5, TÜPRAŞ hisseleri ise yüzde 5,7 oranında değer kaybetti.
MUSTAFA SÖNMEZ: DAĞ FARE DOĞURDU, VURAN VURDU
Ekonomist Mustafa Sönmez, açıklamaya dair twitter hesabından şu yorumu yaptı:
"O rezerv TR'yi enerji ihracatçısı ülke mi yapacak? Şaşarım. Netekim dağ fare doğurdu. Ölme eşeğim ölme. Dolar en fazla 7.25 e indi. Şimdi çıkışta. Müjdenin özeti; Dolar alış 7.24 e indi , şimdi 7.35'e çıktı. Dağ fare doğuracak dedik, öyle oldu. Masal anlatıyorlar. Kimse yemedi. Sırada ne var? Nasıl atıyor damat, pes! Öyle bir rezerv bulmuş ki, değil enerji ithalatını, cari açığı kapatıp cari fazlaya gidiyor. Bunu neden CB söylemeye yanaşmadı? Allah'tan kimse inanmıyor:)) Yandaşlar dahil, birçok kanal müjdeli yayını bırakıp normal yayınlarına geçtiler. Çarlıfeleke devam! Dağ fare doğurdu da, borsada, dövizde yaratılan anaforda kim kazandı, kim kaybetti? Tüpraş, Petkim hisseleri; dolarda 7.40 lardan 7.25 lere dalgalanmalar. Vuran vurdu..."
ÖNDER ALGEDİK: SONDAJIN PARASINI TÜKETİCİYE ÖDETECEKLER
Fatih gemisinin üç haftada sondajı ve testi tamamlamasının mümkün olmadığını söyleyen yazar Önder Algedik "Teknik olarak mümkün değil, siyaseten mümkün" yorumu yaptı. Algedik Gazete Duvar'a şu değerlendirmede bulundu:
"Fatih gemisinin 3 haftada sondaj ve testi tamamlaması ve Türkiye'nin şimdiye kadar bulduğu rezervin 100 katını bulması inanılmaz. Bu, teknik olarak mümkün değil, siyaseten mümkün. İklim, çevre, enerji politikası ve toplum için de mümkün değil. Hatta felaket. 72 milyar metreküp gaz alım anlaşması olan, bunun 20-25 milyar metreküpünü kullanamayan, bu yüzden ödeme yapan Türkiye'nin düşük çevre standartları, denetimsiz yatırımlar, yakıtlardan alınan yüksek KDV ve ÖTV ile zaten işi zor. Şimdi tüketiciye sondajın parasını ödetecekler. Karadeniz yaylaları ve vadileri gezi denizini de yıkıma uğratacaklar. Ama bu durum işin imkansızlığını da ortaya koyuyor. 8-10 yıllık milyarlarca liralık böylesi bir yatırımı yapacak ne ekonomi, ne enerji ihtiyacı, ne çevre ne de iklim var. Bunu herkes biliyor."
ERTUĞRUL KÜRKÇÜ: TÜRKİYE 2004'TEN BU YANA DOĞALGAZ YATAĞI KEŞFEDİYOR
Konuya dair ARTI TV'de yayımlanan Haber Aktüel programına katılan HDP Onursal Başkanı Ertuğrul Kürkçü, "Benim bildiğim kadarıyla yeni bir şey yok. Türkiye aşağı yukarı 2004'ten beri Karadeniz'de doğalgaz yatağı keşfediyor. Sırayla takip ettiğimiz zaman Adalet ve Kalkınma Partisi hükümetlerinin genel olarak dış ödeme sıkıntılarıyla karşı karşıya kaldığı, cari açığın büyüdüğü, bütçenin büyük baskılar altında olduğu dönemlerde daima doğalgaz keşfiyle meşgul olur. Bunların hepsinin varsayılan büyüklüklerinin Tayyip Erdoğan'ın bugün duyurduğu büyüklükle eşdeğerdir" yorumunda bulundu.
Kürkçü doğalgazın yenilenebilir bir enerji olmadığı için 'müjde' olamayacağını kaydederek, "Türkiye esasen dışarıya para ödemekten ekolojik olarak efektif bir yatırım yapmaktan büyük geleceğini düşünerek yatırım yapmaktan söz ediyorsa bir karbonhidrat yatağına da ulaşmış olması ve bunun için yatırım yapacak olması halkın beklediği müjde olamaz. Bizim beklediğimiz müjde ya da muhalefet olarak vermemiz gereken müjde Türkiye'nin Güneş enerjisi kaynakları başta olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına dönük bir enerji sağlama stratejisine kavuştuğu olabilir. Biz burada bunların hiçbirisini görmüyoruz" sözlerini sarf etti.