İnsan hakları örgütlerinden işkenceyi önlemek için 10 ölçüt
OMCT, İHD, SOHRAM, TOHAV ve TİHV, 26 Haziran "İşkenceye Karşı Mücadele ve İşkence Görenlerle Dayanışma Günü" kapsamında yaptıkları ortak açıklamada, Türkiye'de işkence, kötü muamele, hukuksuz yargılamalar ve pek çok alanda gerçekleşen insan hakları ihlallerini sıralayarak, sorunun çözümü için uyulması gereken 10 kıstası açıkladı.
Dünya İşkence Karşıtı Örgütü (OMCT), İnsan Hakları Derneği (İHD), Sosyal Hizmet Rehabilitasyon ve Adaptasyon Merkezi (SOHRAM), Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) 26 Haziran "İşkenceye Karşı Mücadele ve İşkence Görenlerle Dayanışma Günü" nedeniyle ortak yazılı açıklama yaptı.
"Yeniden başlatma tuşuna basmak: Türkiye'de işkenceye karşı sıfır tolerans politikasına dair 10 ölçüt" başlıklı açıklamada hiçbir şeyin, ceza yargılaması sistemi ve işkencenin önlenmesi ile ilgili problemleri koronavirüsün ortaya çıkardığı netlikte çıkaramadığına işaret edildi.
Salgının, işkencenin ortadan kaldırılmasına ilişkin politikaların ve uygulamaların tüm eksikliklerini; aynı zamanda insan hakları savunucularının on yıllardır tekrar tekrar uyardığı ceza yargılaması alanına yeterince bütçe ayrılmamış ve ihmal edilmiş olma durumunu da açığa çıkardığı ifade edilen açıklamada, "Pandemi yeni bir başlangıç yapmak ve hakları öncelikli kılmak, krizin üstesinden gelindiğinde gerçek değişimi sağlamak için bir olanak da olabilir" denildi.
Türkiye'de işkenceye sıfır tolerans politikası için takip edilmesi gereken 10 ölçüt şöyle sıralandı:
"1. Cezasızlıkla mücadele her türlü işkence karşıtı stratejinin turnusol testidir: işkence ile mücadeleye, mensubiyetleri ne olursa olsun mağdurların durumunu kabul etmeye ve işkence, diğer zalimane, insanlık dışı veya küçük düşürücü muameleyi teşvik edici unsurların ortadan kaldırılmasına yönelik yeniden taahhütte bulunmak.
2. BM İşkenceye Karşı Sözleşme ve İstanbul Protokolü uyarınca işkence vakalarına ilişkin bağımsız, tüm yönlerini ele alan ve hızlı bir soruşturma ve belgeleme gerçekleştirilmesini güvence almak.
3. Güçlendirilmiş usul güvenceleri ile işkencenin etkili bir şekilde soruşturulmasını sağlamak ve hakların koruyucusu olan bağımsız yargıyı yeniden tesis etmek.
4. Mağdurların, ailelerinin ve tanıkların her türlü baskıdan korunması ve işkence karşıtı aktörlerin işkence karşıtı hakkı savunması için alan oluşturmak
5. COVID-19'dan ders çıkarmak: hapishanelerdeki kalabalığın BM Mandela Kuralları uyarınca kalıcı ve insani koşular temelinde önlenmesi.
6. Uzun gözaltı süreleri ve resmi gözaltı kaydının geciktirilmesinden uzak durmak ve avukata derhal erişim sağlamak
7. Sağlık bakım ve doktora erişim hakkını güvence altına almak ve işkence, kötü muamele mağdurlarına yönelik mağdur odaklı yaklaşıma dayalı olarak bütüncül bir rehabilitasyon hizmeti sunmak.
8. İtirafa dayalı soruşturma pratiğini gözden geçirmek ve işkence, zalimane, insanlık dışı veya küçük düşürücü yöntemlerle elde edilen hiçbir bilginin yasal prosedürlere olumsuz etki etmeyeceğini güvence altına alan bir yargı reformu gerçekleştirmek
9. Şeffaflık gizlilikten üstündür: Kişilerin özgürlüğünden mahrum bırakıldıklarında tutuldukları yerlerin sivil toplumun katılımıyla uygulanabilir ve sistematik bir şekilde izlenmesini sağlamak, sivil toplumun faaliyetlerini baskı ve eziyet görmediği bir şekilde yürüttüğü bir alanı garanti etmek.
10. Demokratik bir toplumun gerekliliği olan çoğulculuk, farklılık prensiplerinin geliştirmek, kırılgan olan kişi ve grupları işkenceye karşı korumak, ulusal, dini ve cinsel azınlık grupları ve mülteciler gibi kırılgan gruplara yönelik nefret söyleminden uzak durmak."