KADIN

HDP'den Kanun Teklifi'ne �erh

ANKARA - ETHA
6 Nisan 2022 Çar�amba

HDP, kad�na yönelik ve sa�l�kta �iddeti düzenleyen "Türk Ceza Kanunu ve Baz� Kanunlarda De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Kanun Teklifi"ne muhalefet �erhi dü�tü.

HDP Adalet Komisyonu üyeleri taraf�ndan haz�rlanan 12 sayfal�k �erhte, getirilen düzenleme ile takdiri indirim nedenlerinin s�ralanmas�, tutuklamada katalog suç düzenlemesi, suçun kad�na kar�� i�lenmesinin nitelikli hal kapsam�na al�nmas�, �srarl� takibin suç olarak TCK'da düzenlenmesi, �srarl� takibin "uzla�ma" kurumunun uygulanmayaca�� suçlar k�sm�na eklenmesi ve �iddet ma�duru kad�nlar için avukat görevlendirilmesine ili�kin düzenlemeler yer ald�� vurguland�.

�erhte, �stanbul Sözle�mesi'nin y�ldönümüne denk getirilen kanun teklifiyle iktidar�n bir kez daha sorunlara yap�c� çözümler üretmek yerine göstermelik ve sembolizme indirgenen bir siyaset yapma tarz�n� esas ald��n� gösterdi�i vurguland�.

'S�V�L TOPLUMDAN GÖRÜ� ALINMADI'
Kanun teklifinde Türk Ceza Kanunu'nda 7 madde, Ceza Muhakemesi Kanunu'nda 4 madde, Sa�l�k Hizmetleri Temel Kanunu'nda 2 maddede de�i�iklik öngörüldü�ü belirtilen �erhte, "�ktidar�n kanunlar� 'yap boz tahtas�na' çevirerek, etkisiz ve göstermelik giri�imlerle kad�na yönelik �iddeti ortadan kald�rmas� mümkün de�ildir. Kanun teklifinin haz�rlanma sürecinde kad�na yönelik �iddetle mücadelede sahada etkin mücadele yürüten herhangi bir sivil toplum örgütünden, feministlerden, barolardan görü� al�nmam��; ço�unlukçu, kat�l�mc� demokrasi ilkesi gözetilmemi�tir. Oysa ülkemizde çok köklü bir kad�n hareketi, sivil toplum örgütleri, barolar ve aktar�lacak deneyimler mevcuttur" ifadelerine yer verildi.

'ETK�L� UYGULANMAYAN YASA'
Kad�na yönelik �iddetle daha bütüncül bir politikan�n önemine vurgu yap�lan �erhte, "Yasalar, kad�nlar�n �ikayetçi olmak için ilk ba�vurduklar� kurumlardan mahkeme salonlar�na kadar etkili biçimde uygulanmad�� sürece yeni yasa yapmak anlams�zd�r. Kad�nlar sistematik olarak �iddete u�rarken, �iddete kar�� ba�vurduklar� mekanizmalarda kendini tekrar eden bir cezas�zl�k politikas� hüküm sürmektedir. Kad�na yönelik erkek �iddeti önlenmek isteniyorsa öncelikle sorunun kayna��n�n erkek egemen sistem oldu�unun görülmesi ve iktidar�n erkek egemenli�ini büyüten politik hattan vazgeçmesi gerekmektedir" diye kaydedildi.

�erhte, teklifte baz� olumlu de�i�imler oldu�u ancak en temelde kad�na yönelik erkek �iddetinin toplumsal cinsiyet e�itsizli�i nedeniyle ya�and��n�n yok say�ld�� bir dil ile yaz�lm�� ve medeni hal ayr�mc�l��na yol açabilecek ifadelere yer verildi�i kaydedildi.

'ASIL KAÇINILAN DEVLET SORUMLULU�U'
Getirilen düzenlemelerin Anayasa'ya ayk�r� bir �ekilde çekilme karar� al�nan �stanbul Sözle�mesi'nin devleti yükümlü k�ld�� sorumluluklar oldu�u hat�rlat�lan �erhte, "Zaten kanaatimizce as�l kaç�n�lan devlete ve tüm kurumlara yüklenen sorumluluktur. Son y�llarda kad�nlar�n haklar�na yönelik sald�r�lar hem siyasi söylem hem de hukuk alan�nda daha güçlü hissedilmektedir. Kad�n erkek e�itli�i ve toplumsal cinsiyet ayr�mc�l��na son verme iradesi yüksek sesle ve kararl� bir �ekilde ifade edilmedikçe, her alandaki ayr�mc�l�k cevab�n� sadece kad�n örgütlerinden de�il, tüm siyasetçiler ve siyasi, idari mekanizmalardan almad�kça yap�lacak her kanun kifayetsiz kalmaya devam edecektir" diye kaydedildi.

'�ND�R�M OLDU�U G�B� KALDI'
Sorunun kayna��n�n net bir �ekilde ortaya konulmad��na dikkat çekilen �erhin detaylar�nda �u ifadeler yer ald�: "Takdiri indirim düzenlemesi ile failden pi�manl��n� gerekçelendirmesi ve erkek yarg� karar�n� bu yolla me�rula�t�rmas� istenmektedir. Erkek yarg�n�n en çok ba�vurdu�u kanun maddesi olan haks�z tahrik indirimi ise oldu�u gibi kalm��, bu konuda partimizin ek önerge talebine ra�men bir de�i�iklik yap�lmam��t�r. Türk Ceza Kanunu'da eziyet, i�kence, tehdit ve yaralama suçlar�n�n kad�na kar�� i�lenmesi halinde ceza art�r�m�na gidilmi� olsa da bu cezalar�n bir cayd�r�c�l�� bulunmamaktad�r. Öte yandan 'toplumsal cinsiyet e�itsizli�inden kaynakl� kad�na yönelik suçlar' olarak tariflenmedi�inde bir kad�n�n bir kad�na kar�� i�ledi�i suç da bu art�r�m sebepleri aras�nda say�labilecek ve geni� yorumlanacakt�r.

'YARGININ C�NS�YETÇ� YAPISI'
Me�ru müdafaa için faili öldürmek zorunda kalan kad�nlara haks�z tahrik indirimi, iyi hal indirimi uygulamak yerine kad�nlar� katledenlere bulunan 'mazeretler', yarg�n�n nas�l cinsiyetçi i�leyen bir yap�s� oldu�unu göstermektedir. Yarg�tay Ceza Genel Kurulu'nun yak�n dönemde ald�� ve kamuoyunun tepkisine yol açan iki karar bu duruma somut örnek te�kil etmektedir. Kurul, Aral�k 2021'de kendisine sistematik tecavüz, �iddet ve �antaj uygulayan Nurettin Gider'i öldürdü�ü için haks�z tahrik ve iyi hal indirimi olmaks�z�n müebbet hapis cezas� alan Nevin Y�ld�r�m'�n cezas�n� onam��t�r. Ayn� Kurul, Mart 2022'de, 'evlenme teklifini reddetti�i için' yan�nda götürdü�ü b�çakla Hatice Kaçmaz'� öldüren Orhan Munis'e ise 'a��r� sevgiden öldürdü', 'reddedilmeseydi öldürmezdi' gerekçesiyle ceza indirimi sa�lam��t�r. Yarg� adeta 'reddeden' ve kendini koruyan kad�nlar� cezaland�rmaktad�r.

'CEZALAR �NFAZ ED�LEMEZ HALA GEL�YOR'
Öte yandan Ceza Kanunu'ndaki as�l sorun baz� suç tiplerine ili�kin ceza yapt�r�mlar�n�n sadece dü�ük olmas� de�il, infaz uygulamalar� (infaz sistemine ili�kin düzenlemelerin ve ceza hukukunda indirime neden olan di�er düzenlemelerin) sonras�nda cezalar�n neredeyse infaz edilmez hale gelmesidir. Bu nedenle cezalar�n cayd�r�c� etkisi ortadan kalkmakta; bu durum cinsiyetçi yarg� pratikleriyle birle�ince kad�na yönelik �iddet cezas�z kalmaktad�r. Kamuoyunda, kad�nlara kar�� iddet fiillerine ve faillerine ili�kin ciddi bir 'cezas�zl�k' alg�s� olu�mu�tur. Sorunun çözümü, sadece belli suç tiplerinde ya da bunlara ili�kin yapt�r�mlarda de�i�iklik yapmak de�il, söz konusu kurumlar�n (ilgili infaz düzenlemeleri ve erteleme sonucu do�uran i�leyi�ler) kad�na yönelik �iddet olaylar�nda uygulanmas�n� engellemektir.

'SA�LIKTA ��DDETE DA�R DÜZENLEME'
�ktidar�n son yirmi y�l içerisinde sa�l�k sisteminde ad�m ad�m yaratt�� tahribatlar sistemi, çökmeye yüz tutmu�, krizli bir yap� haline getirdi. �ktidar�n uygulamalar� ile birlikte yurtta�lar adeta 'paran kadar sa�l�k' diyebilece�imiz bir uygulama ile kar�� kar��ya geldi. �ktidar�n her f�rsatta 'sa�l�kta ça� atlad�k' diye övündü�ü Sa�l�kta Dönü�üm Program� (SDP) sa�l�k alan�n� sürekli kriz ürete bir alana dönü�türdü. SDP ile hastalar�n mü�teri, hastaneler kar eden i�letmeler olarak görüldü�ü sisteme geçildi. Rekabetçi anlay��, sa�l�k çal��anlar� aras�nda i� bar��n� bozdu. Özcesi, SDP ile, koruyucu sa�l�k hizmetlerine önem vermeyen, sa�l�k kurumlar�n� i�letmelere, sa�l�k hizmetlerini ticari bir faaliyete, hastalar� mü�teriye dönü�türen, hasta ba�vurusu aç�s�ndan k��k�rt�lm�� bir talep yaratan bir sa�l�k sistemi olu�turuldu.

'��DDET SA�LIKTA DÖNÜ�ÜMÜN SONUCU'
�ktidar�n sadece hasta ve hasta yak�nlar�n�n �iddeti üzerinde TCK kapsam�nda cezalar� artt�rmalar� yan�nda kendi uygulamalar� ile çal��ma mekanlar�nda ya�att�� her türlü �iddete de çare bulmas� gerekmektedir. �iddet, neoliberal politikalar�n, uygulanan Sa�l�kta Dönü�ümün sonucudur. Dolay�s�yla sa�l�kta dönü�üme ili�kin somut ad�mlar at�lmad��nda, koruyucu sa�l�k hizmetleri güçlendirilmedi�inde, k��k�rt�lm�� sa�l�k talebini çekilmedi�inde �iddeti önleme olana�� maalesef olu�mamaktad�r. Tabi cayd�r�c� düzenlemelerin olmas� gerekti�i aç�kt�r ancak daha da önemlisi neoliberal sa�l�k politikalar�n�n acilen de�i�mesi ihtiyac�d�r.

'KURUL BA�IMSIZ OLMALI'
Teklifte yer alan Mesleki Sorumluluk Kurulunun ise tamamen idarenin ve siyasi otoritenin seçti�i üyelerden olu�acakt�r. Nas�l ki Adli T�p Kurumu, Adalet Bakanl��na ba�l� oldu�u için verdi�i her kararda soru i�aretlerine neden oluyor. Dolay�s�yla ba��ms�z kurullar�n olmamas� kabul edilebilir de�ildir. Teklif ile kamuda çal��anlar yönünden rücu edilip edilmeyece�i ile bunun tutar�n�n belirlenmesi de Kurul karar�na b�rak�lmaktad�r. Dolay�s�yla kamuda çal��anlar yönünden, esasen idarenin yani kamu i�vereninin kendisinin kusurunu da merkezi bir kurul eliyle belirleyecektir. Bu Kurulun yap�s�, ba��ms�z ve tarafs�zl�k aç�s�ndan yeterli güvence içermemektedir. Kurulun bile�iminde mutlaka meslek örgütleri, uzmanl�k dernekleri, sendika temsilcileri ile hasta haklar� dernekleri temsilcilerinin de bulunmas� sa�lanmal�d�r.

'MUHAL�FLER SORU�TURULACAK'
AKP'li olanlar�, yanda� olanlar�, iktidara yak�n sendikalara üye olanlar�n affedildi�i, 'Soru�turulmas�n' denildi�i ama sonras�nda muhalif olan�n, farkl� dü�ünenin, iktidara yak�n olmayan sendikalara üye olanlar�n, k�sacas� iktidara yak�n olmayan�n 'Soru�turulsun' denilece�i bu uygulaman�n hukukla, adaletle, ak�lla, vicdanla, insan haklar�yla ili�kilendirilmesi mümkün de�ildir. Sa�l�kta �iddetin azalabilmesi için en ba�ta sa�l�kta dönü�üm program� ile daha da bozulan sa�l�k sistemi ve buna ba�l� a��rla�an çal��ma ko�ullar� düzeltilmelidir."

HDP'den Kanun Teklifi'ne �erh

�lgili Haberler