GÜNCEL

Baysal: Bo� konutlar kamula�t�r�larak sosyal konutlara dönü�türülsün

�STANBUL (NAD�YE GÜRBÜZ)
24 A�ustos 2022 Çar�amba

Konut ve kent hakk� savunucusu, ara�t�rmac� Cihan Uzunçar��l� Baysal, Türkiye'de ya�anan bar�nma krizini ETHA'ya de�erlendirdi. Baysal, çok say�da bo� lüks konut oldu�unu, fakat emekçiler, emekliler, ö�rencilerin bar�nabilece�i ödenebilir, ya�anabilir konut krizi ya�and��n� söyledi. TOK�'nin sosyal konut olmad��n� vurgulad�, AKP'nin sorunu çözmeyece�ine i�aret etti. Baysal, krizin çözümü için bo� konutlar�n kamula�t�r�larak sosyal kiral�k konutlara dönü�türülmesini önerdi.

Kiralardaki fahi� art�� yoksul halk ve üniversite ö�rencileri bak�m�ndan ciddi bir bar�nma sorununa dönü�mü� durumda. Kira art��lar�ndan tekil ev sahiplerini sorumlu tutarak önlem ald�klar�n� öne süren Cumhurba�kan� Erdo�an böylece hedef sapt�rarak, sorunun kayna��n� ve çözümleri görünmez k�lmaya çal��t�.

'EVS�ZL�K KR�Z�YLE KAR�I KAR�IYAYIZ'
Konut sorunun nedenlerini, kiralardaki art��n yaratt�� sorunlar ve çözüm önerilerini konut ve kent hakk� savunucusu, ara�t�rmac� Cihan Uzunçar��l� Baysal ile konu�tuk. Baysal, milyonlarca insan�n konuta eri�ememe ve evsizlik kriziyle kar�� kar��ya oldu�una dikkat çekti.

Konut krizinin 2008 krizinden bu yana küresel düzeyde ciddi bir sorun olarak ortaya ç�kt��n� belirten Baysal, "Tabii ki bunun alt�nda sistem yat�yor. Neoliberal sistemin her �eyi metala�t�r�lan, finansalla�t�ran gidi�at�nda konut ve kent birer metaya, finans arac�na dönü�türüldü. Marksist co�rafyac� David Harvey'in çok güzel bir sözü var; ‘Biz art�k ya�amak için de�il yat�r�m için kentler in�a ediyoruz' diyor. Küresel sermayeye, birkaç zengine, paralar�n� park edecekleri konutlar, kentler in�a edilirken, milyonlarca insan konuta eri�ememe, evsizlik kriziyle kar�� kar��ya" diyerek sorunun temeline i�aret etti. Baysal, neoliberal sistemin en büyük savunucular�ndan olan AKP'nin de her �eyi metala�t�rd��na dikkat çekti.

'�STANBUL'DA 1 M�LYON 800 B�N KONUT FAZLASI VAR'
Sorunun konut arz� eksi�inden kaynaklanmad��na dikkat çeken Baysal, �BB'ye ba�l� �stanbul Planlama Ajans�n�n ara�t�rmas�n� hat�rlatarak kentte 1 milyon 800 bin konut fazlas� oldu�unu söyledi. Konut fazlas� olan �stanbul'da milyonlarca ki�inin konuta eri�emedi�ine i�aret eden Baysal, krizin kayna��n�n yoksula, ö�renciye, emekliye yönelik konutlar de�il lüks konutlar üretilmesinden kaynakland��na dikkat çekti. Baysal, "Bir yat�r�m arac� olarak elde tutulan ve in�aat �irketlerinin satamad�� lüks konut fazlas� var. Ama, eri�ilebilir, ödenebilir, ya�anabilir �artlarda konut yok" dedi.

SORUNU BA�KALARININ ÜZER�NE ATARAK KURTULMA POL�T�KASI
Baysal, fiyat art��lar�n� aç gözlü marketler, so�an-patates bulunamamas�n� açgözlü stokçular, kiralardaki art�� açgözlü ev sahiplerine ba�layan Erdo�an'�n sorunu ba�kalar�n�n üzerine atarak kurtulma politikas� izledi�ine dikkat çekti.

Bir konutta ya�ayan ikinci konutunu kiraya vererek kendi ya�am�n� idame etmeye çal��an tekil ev sahiplerinin yüksek enflasyon ortam�nda ya�amlar�n� devam ettirebilmek için kiralar� artt�rmak zorunda kald��n� vurgulad�. Baysal, kira art��lar�n�n yüzde 25 ile s�n�rland�r�lmas�n�n kirac�larla ev sahiplerini kar�� kar��ya getirme politikas� oldu�una i�aret etti, "Burada ev sahibi sorunluymu� gibi bir imaj yarat�ld�" dedi.

'ÖDENEB�L�R �ARTLARDA K�RALIK AÇI�I VAR'
Türkiye'de sosyal konut politikas�n�n hiçbir zaman uygulanmad��n� belirten Baysal, sosyal konut projesi olarak sunulan TOK�'lerin sosyal konut olmad��n�, aksine mülkiyet odakl� oldu�unu vurgulad�. Baysal, TOK�'lerin ya�anabilir konutlar in�a etmedi�ini de ekledi.

Kiralardaki art��n sosyal konut politikas�yla giderilebilece�ine i�aret eden Baysal, bugünkü temel sorunun ödenebilir �artlarda kiral�k ev aç�� oldu�unu söyledi. Yoksullar ve ö�rencilere depreme, afete dayan�ks�z, altyap�lar� yetersiz, zemin katlarda, pencereleri olmayan, �s�tmalar� yetersiz, dar konutlarda ya�am dayat�ld��n� ekleyen Baysal, bu konutlar�n kiralar�n�n dahi 5 bin liraya ula�t��na dikkat çekti, "Bu kiray� emekli, emekçi, ö�renci nas�l ödeyebilir" sorusunu yöneltti.

'ANT�KONUT �KT�DARIYLA KAR�I KAR�IYAYIZ'
Beykoz Tokatköy, Okmeydan� Fetihtepe ve Tozkoparan'da ya�ayan halk�n kentsel dönü�üm ad� alt�nda ya�am alanlar�na el konulmas� sürecine de�inen Baysal, bu bölgelere mega projeler yap�larak rantsal dönü�üm politikas� izlendi�ine i�aret etti. Baysal, "Antikonut iktidar�yla kar�� kar��yay�z. Okmeydan�'n� �anzelize yapaca��z hayalinin ard�ndaki Haliçport projesi, Fetihtepe halk�n� yerlerinden etti. Bu mega projeler o bölgedeki tüm konut fiyatlar�n� art�r�yor. Ve buraya açgözlü ev sahipleri de�il açgözlü yat�r�mc�lar geliyor. Ve toplamaya ba�l�yorlar. Yani geni� aç�dan bakt��m�zda nereden tutsan dökülen bir sistem var" dedi.

LÜKS KONUTLARI ER�TMEK �Ç�N KONUT FA�ZLER� DÜ�ÜRÜLÜYOR
Yoksullar�n konut krizini çözmek yerine, müteahhitlerin elinde kalan lüks konutlar�n sat��n� kolayla�t�r�c� finansal yöntemler uyguland��na i�aret eden Baysal, Erdo�an'�n pandemi dönemi ve bu dönemde konut kredilerini dü�ürmesinin nedeninin bu oldu�unu söyledi. Baysal, "Bunlar�n hiçbirinin sosyal konut politikas�yla ilgili olmad��n�, büyük müteahhitlerin elinde kalan lüks konutlar� eritme politikas� oldu�unu görüyoruz" dedi.

'AKP'DEN SOSYAL KONUT POL�T�KASI BEKLEMEMEL�Y�Z'
Kiral�k krizinin çözümü için yeniden TOK� konutlar� yap�laca��n�n söylendi�ini belirten Baysal, bu konutlar�n oldukça küçük oldu�una dikkat çekti, "62 metrekare brüt, 50 metrekare net konutlarda, çok çocuklu ailelere son derece sa�l�ks�z ko�ullar dayat�l�yor. Al ben sana TOK�, sosyal konut yapt�m deniyor. Bu sosyal konut politikas� de�ildir" diye ekledi.

Ayr�ca mülk fiyatlar�ndaki art��n ard�ndan daha fazla TOK� in�aat�n�n kentin ye�il alanlar� ve tar�m arazilerinin yok edilmesine neden oldu�unu söyleyen Baysal, böylece yeni bir ya�man�n me�ruiyetinin yarat�lmaya çal��ld��na dikkat çekti.

Ya�anan krizin birincil failinin AKP'nin konut politikalar� oldu�unu belirten Baysal, "Küresel sistem krizinden bahsediyoruz, bunun yans�malar� elbette Türkiye'de de var. Ama buna yönelik at�lan hiçbir iyile�tirici politika görmüyoruz ve iddia ediyorum ki görmeyece�iz" diyerek AKP'nin sosyal konut politikas� geli�tirmeyece�ini vurgulad�.

K�RACI HAREKET� VE K�RA GREVLER�
Berlin'de ya�anan kirac� hareketini hat�rlatan Baysal, Berlin'de üç büyük küresel finans ve emlak �irketinin sosyal kiral�k konutlar� toplayarak kiralar� yükseltti�ini, buna kar�� geli�en kirac� hareketi sayesinde yap�lan referandumdan konutlar�n geri al�n�p kamula�t�r�lmas� karar� ç�kt��n� söyledi.

Amerika, Kanada ve �ngiltere'de "kiram� ödeyemiyorum, ödemeyece�im" diyen insanlar�n kira grevlerini de hat�rlatan Baysal, bu kar�� ç�k��lar�n tekil ev sahiplerine de�il küresel emlak ve finans �irketlerine yönelik oldu�unu söyledi. Baysal'�n bir di�er örne�i de Barcelona'dan. Barcelona Belediyesi'nin stokta tutulan konutlara yüksek vergi uygulad��n� ve kamula�t�rd��n� anlatan Baysal, Türkiye'de de benzer uygulamalar�n�n yap�labilece�ine i�aret etti.

Baysal, kira art��lar�n� dü�ürmek için ev sahiplerinden vergi al�nmamas�n� önerdi. �kinci önerisi ise TOK�'lerin ödenebilir, yeterli mekana sahip, kent merkezinde, elveri�li �artlarda kiral�k sosyal konut projelerini ya�ama geçirmesi �eklinde oldu. Baysal'�n üçüncü önerisi Barcelona Belediyesi'ni referans al�yor. Bo� konutlara yüksek vergi uygulanmas� ve kamula�t�r�larak sosyal kiral�k konut veya ö�rencilere bar�nma imkan� sa�lamak üzere kulland�r�lmas� önerisini sundu.

'YOKSULLU�UN TEMEL�NDE BARINMA KR�Z� VAR'
Bar�nma hakk�n�n birincil sorun oldu�unu vurgulayan Baysal, "Çünkü yoksullu�un temelinde çok ciddi olarak bar�nma krizini görmekteyiz" dedi.

Evsizli�in bütün nüfuslar aç�s�ndan ciddi, ya�amsal sorun oldu�una, ancak kad�nlar ve çocuklar aç�s�ndan çok daha büyük bir sorun oldu�una i�aret eden Baysal, "Çünkü her türlü taciz, tehdit, �iddete aç�ks�n�z demektir evsiz oldu�unuz zaman" diye ekledi.

'BARINAMIYORUZ HAREKET�NE DESTEK VER�LMEL�YD�'
Türkiye'de konut sorununu uzun y�llard�r dile getirdiklerini ancak bunu üniversite ö�rencilerinin görünür k�ld��n� söyleyen Baysal, ö�rencilerin bar�nma mücadelesini hat�rlatt�. Kamusal alanlar� i�gal eden bu hareketin kirac�lar taraf�ndan desteklenmemesinin h�zla sönümlenmesine neden oldu�unu belirten Baysal, bu mücadele içinde yer alan ö�rencilerin büyük ço�unlu�unun emekçi çocuklar� oldu�unu söyleyerek destek sunmayan sendikalar� da ele�tirdi. Baysal, "Türkiye'de bir kirac� hareketinin art�k örgütlenmesinin zaman� gelmi�tir" sözleriyle mücadelenin geli�tirilmesi gereken zemine i�aret etti.

Baysal: Bo� konutlar kamula�t�r�larak sosyal konutlara dönü�türülsün

�lgili Haberler