Alım gücü kaybında kuru soğan liderliği bırakmıyor

Birleşik Metal-İş Sendikası Araştırma Merkezi (BİSAM) Asgari Ücretle Alım Gücü Dönem Raporu'nu açıkladı.

 

BİSAM, TÜİK Madde Fiyatları, TÜFE ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı verileri üzerinden yaptığı hesaplamaya göre; özellikle sebze fiyatlarındaki yüksek artışların kimi temel harcama kalemleri için asgari ücretin alım gücünü yarı yarıya azalttığını kaydetti.

 

2018 yılının Mart ayı ile 2019 yılının Mart ayı karşılaştırıldığında asgari ücretlinin alım gücünü gıda ürünlerinde yüzde 3,8 kaybettiği vurgulanan raporda; asgari ücretlinin en çok alım gücü kaybı yaşadığı ürünlerin başında kuru soğanın geldiği vurgulandı. Mart 2019'da asgari ücretli geliri ile Mart 2018'deki gelirinin ancak üçte biri oranında (yüzde 39'u kadar) soğan alabilmektedir. Yani asgari ücretli alım gücünü soğan karşısında yüzde 61'i oranında kaybetmiştir.

 

Söz konusu dönem için pırasada alım gücü kaybı yüzde 55, patateste ve çarliston biberde alım gücü kaybı yüzde 51, patlıcandaki alım gücü kaybı yüzde 50, salatalıktaki alım gücü kaybı yüzde 33 olduğunu ifade edilen raporda, asgari ücretlinin Mart 2018'e göre ıspanaktaki alım gücü kaybı yüzde 32, domatesteki alım gücü kaybı yüzde 28, sarımsakta alım gücü kaybı yüzde 27 olduğu kaydedildi.

 

BİSAM raporunun devamında şu ayrıntılara yer verildi:

Asgari ücretteki alım gücü kaybının ne düzeyde olduğunu anlamak açısından, en çok alım gücü kaybı yaşanan ürünler için, asgari ücretlinin 2018 yılı (Mart ayı) ile aynı miktarda ürünü, 2019 yılının mart ayında alabilmesi için, asgari ücretin ne olması gerektiği sorusuna cevap üretmek anlamlı olacaktır. Bu hesaplamada 2018 yılı mart ayı için asgari ücretin alım gücü çeşitli ürünler bazında hesaplanmış, aynı miktar ürünü 2019 yılı mart ayında alabilmek için asgari ücretin ne olması gerektiği tespit edilmiştir.

 

Buna göre asgari ücretlinin geliri ile 2018 yılı Mart ayında alabildiği kadar soğan alabilmesi için asgari ücretin (Mart 2019'da) 5 bin 167 TL, aynı miktar pırasa alabilmesi için asgari ücretin 4 bin 527 TL, aynı miktar patates alabilmesi için asgari ücretin 4 bin150 TL, aynı miktar patlıcan alabilmesi için asgari ücretin 4 bin 68 TL, aynı miktar çarliston biber alabilmesi için 4 bin 148 TL, aynı miktar ıspanak  alabilmesi için asgari ücretin 2 bin 967 TL, aynı miktar domates alabilmesi için asgari ücretin 2804 TL olması gerekmektedir.

 

Alım gücü kaybı için verilere baktığımızda asgari ücretlinin geliri 2018'in mart ayında bin 135 kg kuru soğana denk gelirken, Mart 2019'da 444 kg soğana denk gelmektedir. Asgari ücretlinin kuru soğanda alım gücü kaybı 691 kg olmuştur. Asgari ücretli geliri ile 2018'in mart ayında 734 kg pırasa alabilirken, Mart 2019'da 328 kg pırasa alabilmektedir. Asgari ücretlinin pırasada alım gücü kaybı 406 TL olmuştur. Asgari ücretli geliri ile 2018'in mart ayında 995 kg patates alabilirken, Mart 2019'da 485 kg patates alabilmektedir. Asgari ücretlinin patateste alım gücü kaybı 511 kg olmuştur.

 

Asgari ücretlinin alım gücünü arttırdığı ilk 5 ürün ise sırasıyla şans oyunları, kablo özel yayın hizmetleri, koli gönderme ücreti, sağlık sigortası ve nohut oldu. Asgari ücretli geliri ile geçtiğimiz yılın aynı ayına göre 875 adet daha fazla şans oyunu oynayabilmekte, 16 adet daha fazla erkek kazağı alabilmektedir. Asgari ücretlinin alım gücü nohutta da bir önceki yılın aynı ayına göre 91 kilo artmıştır.