2018 yılı: Emekçiler, baskı ve tehditlere rağmen haklarını aradı

AKP'li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 2018 yılı boyunca yaptığı konuşmalarda, halkı kriz olmadığı konusunda ikna etmeye çalıştı. Ancak emekçiler, krizin sonuçlarını ağır bir biçimde yaşadı. İşsizlik tırmanışını sürdürürken, yoksulluk arttı. Pazara giden emekçiler, filleri dolduramadan geri döndü, küçük esnaf kepen indirdi.

 

İŞSİZLİK ARTTI

 

2018 yılı boyunca işsizlik arttı. Son iki ayın rakamları da bu gerçeği gözler önüne serdi. Eylül ve Ekim aylarında işten atılan işçilerin sayısı 9 bin 727 oldu. DİSK'in Kasım ayı raporuna göre, gerçek işsiz sayısı 6.4 milyona yaklaştı. Kadın ve genç işsizliğinde rakamlar ise ürkütücü boyutlara ulaştı. Kadın işsizliği yüzde 15,1, genç işsizliği ise yüzde 20,8'e ulaştı.

 

İşsizliğin sosyal sonuçlarından biri de emekçilerin yaşadığı çaresizlikle baş edemeyerek yaşamına son ver girişimleri ya da intiharlar oldu. 2018 yılının Ocak ayında Sıtkı Aydın adlı işçi Meclis'in önünde kendini yakma girişiminde bulundu. AKP'ye oy veren işçi Aydın, 5 yıldır işsizdi ve tek istediği kendisine iş verilmesiydi.

 

Benzer tepkiler yıl boyu devam etti. İzmir'de ise Sıtkı Aydın adlı bir işçi, "İşçiyim ben, aç işçi" diyerek soyundu, eylem yaptı.

 

İşsizlikle, yoksullukla baş edemeyerek yaşamına son vermeyi seçenler de oldu. HDP milletvekili Haluk Gergerlioğlu'na göre, 60 KHKlı intihar etti.

 

İŞ CİNAYETLERİ ARTTI

 

İş cinayetleri de 2018 yılında arttı. İşyerleri çalışanlara mezar oldu. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'ne göre, 2018 yılının ilk on bir ayında en az 1797 işçi çalışırken yaşamını yitirdi.  OHAL döneminde ise iş cinayetlerinde yüzde 10 artış yaşandı.

 

METAL GREVİ YASAKLANDI

 

Hükümet, krizin yarattığı sonuçlarla baş etmek için işçiler üzerindeki baskıyı artırdı, grevleri yasakladı, direnişleri polis şiddeti ile engellemeye çalıştı.

 

Birleşik Metal İş Sendikası, metal patronları ile yapılan toplu sözleşme görüşmelerinde taleplerinin karşılanmaması üzerine greve çıkma kararı aldı. 2 Şubat'ta başlatılacağı açıklanan grev, Bakanlar Kurulu'nun kararıyla yasaklandı. Patronların örgütü MESS de lokavt ilan etti.

 

İşçilerin "Grev" ısrarını sürdürmesi üzerine, patron, sendika ile yeniden masaya oturdu. İşçi ücretlerine yüzde yüzde 24,63 oranında zam yapıldı. Sözleşme süresi de 3 yıldan 2'a indirildi.

 

3. HAVALİMANI İNŞAATINDA İŞÇİLER İSYAN ETTİ

 

 

2018 yılına damgasını vuran ise 3. havalimanı inşaatı işçilerinin isyanı oldu. Her gün iş cinayetlerinin yaşandığı, çalışma koşullarının kölece olduğu havalimanında isyan 14 Eylül'de başladı. Binlerce işçi çalışmayı durdurdu. insanca bir çalışma ortamı ve yaşam istedi.

 

İşçilerin, el yazısıyla bir kağıda yazarak basına açıkladıkları talepleri şöyleydi:

"Eyleme katılan işçiler işten atılmasın

Habersiz şekilde işten atılanlar işe iade edilsin

Servis sorunu çözülsün

Yatakhane, lavabo, banyo temizlikleri düzenli olarak yapılsın, tahtakurusu sorunu çözülsün

Revir personelinin işçilerle ilgilenmesi, gerekli sağlık malzemelerinin temin edilmesi sağlansın, işçilere dönük aşağılayıcı muamele engellensin

Maaşların tamamı hesaba yatırılsın, elden maaş ödemesi yapılmasın

Geçmişe dönük ödenmeyen ücretler ödensin 

İşçi ve formenler aynı yemekhanede yemek yesin 

Sorunlara sebep olan İGA yetkilileri görevden alınsın

Taleplerin kabul edilmesi durumunda basın karşısında okunsun

İş cinayetleri engellensin

6 aydır maaşları yatırılmayan işçilerin -memleketlerine gidenler de dahil- ödemeleri yapılsın. 

Bayram ikramiyeleri ödensin. 

Azerbaycanlı işçilerin bulunduğu ekibin başı Selim Öztürk, yarattığı mağduriyet dolayısıyla işten atılsın. 

İşçi kıyafetleri verilsin."

 

AKP/Saray'ın isyana yanıtı jandarma ve polisi işçilerin üzerine sürmek oldu. Polis ve jandarma işçilerin kaldığı koğuşları bastı. 500'e yakın işçi gözaltına alındı. 24'ü tutuklandı. Daha sonra da tutuklanan işçilerle sayı 31'e yükseldi. İşçiler, 5 Aralık'ta görülen duruşmada özgürlüklerine kavuştu.

 

KADIN İŞÇİLERİN FLORMAR DİRENİŞİ

 

 

Yıla damgasını vuran bir diğer direniş ise Flormar işçilerinin direnişi oldu. Gebze Organize Sanayi bölgesinde kurulu olan flormar kozmetik fabrikasında çalışan işçiler, Petrol-İş sendikasına üye olunca 15 Mayıs'ta işten çıkartıldı. Kadınların çoğunluğu oluşturduğu 130 işçi bunun üzerine fabrikanın önünde direnişe başladı. Direnişin sloganı ise "Flormar değil, direniş güzelleştirir" oldu.İşçiler bugüne kadar patronun her türlü baskısına karşı direndi.

 

EMEKÇİLER HAKLARI İÇİN EYLEMDE

 

3. Havalimanı ve Flormar işçilerinin yanı sıra DHL Ekspress, Kod-A bilişim, Akkim, İZBAN, Cargill, Süperpark, Barilla, Paksan, Yeşil Yapı, BBS, Enez işçileri, işten çıkarmalara karşı sendikal hakları için direndi.

 

Ankara'da Gülveren TOKİ işçileri de polisin sık sık saldırısına rağmen hakları için direnmekten vazgeçmedi.

 

2018 yılında KHK ile işlerinden çıkarılan Kenan Güngördü ve Sinan Yerdelen, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nde işten çıkarılan Mahir Kılıç, Kadıköy Belediyesi'ne ataması yapıldığı halde işe alınmayan Boran Atıcı, Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi'nde de iş hakkı elinden alınan Berfin Aslan, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde işten çıkarılan Ayfer Dişkaya tek başlarına direniş yaptı.

 

KHK'LILAR HAKLARINI ARADI

 

 

Hükümet 2017 yılını yeni bir KHK ile kapatmıştı. 696 Sayılı Kanun Hükminde Kararname (KHK) ile birlikte taşeron işçiler için yeni bir düzenleme getirildi. 2 milyon 500 bin taşeron işçiden yaklaşık 850 binini ilgilendiren düzenlemede kadroya alınanlara "Sınav" ve "Güvenlik soruşturması" kriterleri getirdi. Bu kriterler de yeni işsizler yarattı. Bu düzenlemeye karşı İzmir'de binlerce Genel İş Sendikası üyesi, 9 Mart'ta iş bıraktı.

 

KHK ile ihraç edilen KESK üyeleri de İstanbul ve İzmir'de oturma eylemlerine devam etti. Kamu emekçileri defalarca polisin saldırısına maruz kaldı.

 

Sendikalar ve meslek örgütleri yıl boyu yaptıkları mitingler ile ekonomik krizin yükünün emekçilerin üzerine yıkılmak istenmesine tepki gösterdi. KESK, DİSK, TTB ve TMMOB, bir çok kentte mitingler düzenledi.

 

EMEKÇİLER 75 YERDE 1 MAYIS İÇİN SOKAĞA ÇIKTI

 

 

2018 yılının 1 Mayıs'ı 24 Haziran seçimleri öncesinde emekçilerin irade beyanına sahne oldu. Hükümetin tehdit ve yasaklamalarına rağmen emekçiler 75 yerde sokaklara çıktı, mitingler düzenledi. İstanbul, Ankara ve izmir'deki mitinglere emekçilerin katılımı kitleseldi. 24 Haziran seçimlerinde hükümete "Hayır" diyeceklerini belirtirken, Efrin'e yönelik işgal saldırısına da tepki gösterdi.

 

SOMA AİLELERİ ADALET İSTİYOR

 

 

Soma'da 301 işçinin katledilmesinin ardından açılan davada karar Temmuz ayında çıktı. Mahkeme, 14 sanığa ceza verdi, 37 kişi beraat etti. Soma Kömür İşletmeleri'nin sahibi Can Gürkan'a 15 yıl hapis cezası verildi. Aileler karara tepki gösterdi. Adalet için Ankara'ya yürüdü.

 

Adalet Arayan İşçi Aileleri de vicdan ve adalet nöbetlerini sürdürdü. Ancak ailelerin, Galatasaray'da yapmak istedikleri nöbet polis tarafından engellendi. Aileler, eylemlerini Beyoğlu'ndaki Bir umut Derneği'nin önünde gerçekleştirdi.