GÜNCEL

TTB: Sa�l�kta dönü�üm program� çökmü�tür

ANKARA
15 Kas�m 2019 Cuma

TTB, Sa�l�k Bakanl��’n�n geçti�imiz günlerde aç�klad��, "2018 Türkiye Nüfus ve Sa�l�k Ara�t�rmas�" ve "Sa�l�k Harcamalar� �statistikleri" raporlar�n�n sa�l��n içinde bulundu�u durumu gözler önüne serdi�ini belirterek, "Sa�l�kta Dönü�üm Program� çökmü�tür" dedi.

Türk Tabipleri Birli�i (TTB) Merkez Konseyi, Sa�l�k Bakanl��'n�n geçti�imiz günlerde aç�klad�� "2018 Türkiye Nüfus ve Sa�l�k Ara�t�rmas�" ve "Sa�l�k Harcamalar� �statistikleri" raporlar�na ili�kin aç�klama yapt�.

Her iki raporda yer alan ve sa�l��n içinde bulundu�u durumun gözler önüne seren verilerin de�erlendirildi�i bas�n toplant�s�na TTB Merkez Konseyi Ba�kan� Prof. Dr. Sinan Ad�yaman, TTB Genel Sekreteri Dr. Bülent Naz�m Y�lmaz ve TTB Merkez Konseyi üyesi Dr. Selma Güngör kat�ld�.

TTB, raporlardaki verilerin Sa�l�k Bakanl��’n�n yorumlar�ndan farkl� bir Türkiye’yi yans�tt��na i�aret etti.

'SA�LIKTA DÖNÜ�ÜM PROGRAMI ANNE VE ÇOCUK SA�LI�I ALANINDA DA ÇÖKTÜ'
"2018 Türkiye Nüfus ve Sa�l�k Ara�t�rmas� (TNSA)" raporuna ili�kin yap�lan de�erlendirmede, "Sa�l�kta dönü�üm program� anne ve çocuk sa�l�� alan�nda da çöktü" denildi.

Gerekli bilgilerin aç�klanmas�n� isteyen TTB, Sa�l�k Bakanl��’n�n raporunda çocuk ölümlerine yer verilmedi�i hat�rlat�larak, "Türkiye’de çocuk sa�l��n�n durumunun, do�ru bir biçimde de�erlendirilebilmesi, geçmi� y�llarla kar��la�t�r�labilmesi için ölümlülük verileri olmazsa olmaz de�ere sahip bilgiler aras�ndad�r. Hiçbir gerekçe, elde edilmi� oldu�u bilinen bu bilgilerin toplumla payla��lmas�n� engellememelidir. Geçmi� raporlarda yer ald�� halde 2018 TNSA Raporu’nda bu bilgilerin neden yer almad�� konusunda ilgilileri ve yetkilileri aç�klama yapmaya ve raporun eksi�ini bir an önce gidermeye davet ediyoruz. Bilim insan�n�n ve bilim kurumunun toplumsal sorumlulu�u ve toplumun bilme hakk�, akademik ve etik de�erler ba�lam�nda her türlü idari tasarrufun üzerindedir, yönetsel süreçlere heba edilmemelidir. 2018 TNSA bebek ve çocuk ölümlülü�ü bilgileri aç�klanmal�d�r" denildi.

TTB, aç�klanm�� olan 2018 TNSA Raporu’ndaki baz� çocuk ve kad�n sa�l�� ile ilgili bilgiler hakk�nda önceki ara�t�rmalar�n verilerini de dikkate alarak �u de�erlendirmeleri yapt�:

-2018 TNSA verisine göre, 15-49 ya� evli 100 kad�ndan 12’sinin son be� y�l içinde aile planlamas� gereksinimi kar��lanamam��t�r. Oysa, bu oran TNSA 2003’de yüzde 10, 2008’de yüzde 8 ve 2013’de de yüzde 6 idi. Bu veriler, Türkiye’de kad�nlara sunulan aile planlamas� hizmetlerinde olumlu geli�me sürecinin 2014-2018 döneminde tersine seyretti�ini göstermektedir. Aile planlamas� gereksinimi kar��lanamayan kad�nlar�n oran�, 2018 döneminde bir önceki döneme göre maalesef iki kat�na ç�km��t�r.

-Sezaryenle gerçekle�en do�umlar 2014-2018 döneminde de artm��t�r. Yüz do�umdan 1998 döneminde 14’ü, 2003 döneminde 21’i, 2008 döneminde 37’si, 2013 döneminde 48’i, 2018 döneminde de 52’si sezaryenle gerçekle�tirilmi�tir.

-Gebelikleri süresince do�um öncesi bak�m verilmemi� gebelerin oran�, yüzde 62’lik bir art��la, 2013 döneminde yüzde 6.2’den, 2018 döneminde yüzde 10’a yükselmi�tir.

-Rapora göre, do�um yapan gebelerden ilk 24 saat içinde do�um sonras� bak�m(ilk sa�l�k kontrolü) alan gebeler say�s�nda azalma gerçekle�mi�tir. �lk 24 saatte do�um sonras� bak�m alan 15-49 ya� kad�nlar�n oran�, 2013 döneminde yüzde 84’ken, 2018 döneminde yüzde 71’e gerilemi�tir. Ba�ka bir ifadeyle, 2018 döneminde 100 lohusadan 29’u, bebek ve annesi için ya�amsal öneme sahip olan, ilk 24 saat içinde sa�l�k bak�m� alamam��, birinci günde yap�lmas� gereken ilk sa�l�k kontrolünden yararlanamam��t�r.

-Ya�lar�n�n gerektirdi�i a��lar�n tümü yap�lm��(tam a��l�) çocuklar�m�z�n oran�nda da son be� y�ll�k dönemde önemli bir gerileme ya�anm��t�r. Yüz çocu�umuzdan 2008 döneminde 77’si, 2013 döneminde 74’ü tam a��l�yken bu oran 2018 döneminde, bir önceki döneme göre, yakla��k yüzde onluk bir azalmayla, 67’ye dü�mü�tür. Anne e�itimi ve hanehalk� refah� azald�kça tam a��l� çocuklar�m�z�n oran� daha da azalmaktad�r.

Tüm bu verilerin Dünya Bankas� ve AKP i�birli�iyle hayata geçirilen "Sa�l�kta Dönü�üm Program�"n�n anne ve çocuk sa�l�� alan�nda da çökü�ünün i�areti oldu�una dikkat çeken TTB, sorunlar�n çözümü için herkese paras�z, nitelikli, kamusal, bölge ve nüfus temelli örgütlenmi�, ekip taraf�ndan sunulan sa�l�k hizmeti verilmesi gerekti�inin alt�n� çizdi.

TEDAV� VE �LAÇLARDAN SONRA SA�LIK YATIRIM HARCAMALARI DA K��LERDEN ALINIYOR

"Sa�l�k Harcamalar� �statistikleri, 2018" raporuna ili�kin TTB'nin yapt�� de�erlendirmeler �öyle:

-Türkiye'de sa�l�k hizmetlerinin finansman�nda AKP'den önce hâkim olan model genel bütçe ve kamu sa�l�k sigortas� modeliyken, 2008 y�l�ndan itibaren, genel sa�l�k sigortas� ad� alt�nda 'Neoliberal Kamu Sa�l�k Sigortac�l��' modeline geçilmi�tir. Nüfusun tümünü kapsama ve kamu sigorta kurumlar� aras�nda hizmet sunumundaki 'e�itsizlikleri' ortadan kald�rma iddias� ile Haziran 2003 tarihinde AKP Hükümeti taraf�ndan gündeme getirilen Sa�l�kta Dönü�üm Program�'n�n da temel bile�eni olan bu modelin uygulanmas� ile 16 y�l�n sonunda, devlet, sa�l�k hizmetleri alan�ndaki finansal sorumluluklar�n�n büyük bölümünü halk�n üzerine yüklemi�tir. Sa�l�k hizmetlerinin finansman�nda ki�iler taraf�ndan yap�lmak zorunda kal�nan harcamalar�n pay� y�llar içinde sürekli olarak artarken, devletin pay� azalm��t�r.

-Türkiye'de, 2018 y�l�nda sa�l�k hizmetlerinin tümü (toplam sa�l�k harcamas�) için bir önceki y�la göre yüzde 17.5'lik bir art��la 165 milyar 234 milyon TL harcand�� belirtilmi�tir. Buna kar��n, toplam sa�l�k harcamalar�n�n Gayri Safi Yurtiçi Has�la-Gelir(GSYH) içindeki pay� son üç y�ld�r düzenli olarak azalt�lmaktad�r. Toplam sa�l�k harcamalar�n�n GSYH'deki pay� 2015 y�l�nda yüzde 5.4'iken, 2016 y�l�nda yüzde 4.6'ya, 2017 y�l�nda 4.5'e ve 2018 y�l�nda da yüzde 4.4'e dü�ürülmü�tür.

-Hükümet ve TÜ�K taraf�ndan iddia edilenin aksine, sa�l�k harcamalar�nda ki�iler taraf�ndan yap�lan harcamalar�n pay� y�llar içinde artarken, merkezi (genel büçe) ve yerel(yerel yönetim) devlet taraf�ndan yap�lan sa�l�k harcamalar�n�n pay� azalmaktad�r:

Türkiye'de ki�iler sa�l�k harcamalar�n�; a)sa�l�k sigortas� prim ödemesi olarak ve b)do�rudan tedavi ve ilaç harcamalar� ile c)sa�l�k sigortas� kapsam�nda olup prim ödemekte olanlar�n sa�l�k hizmeti kullanabilmek için ödemek zorunda olduklar� 'reçete kat�l�m pay�', 'muayene kat�l�m pay�', 'ilaç kat�l�m pay�' ve 'ilaç fiyat fark�' gibi say�s� 10'u geçen ek ödeme biçiminde cepten sa�l�k harcamas� olarak gerçekle�tirmektedir.

Bu kapsamda, Türkiye'de 2018 y�l�nda toplam (cari ve yat�r�m) sa�l�k harcamalar�n�n yüzde 69.5'i, cari(muayene, ameliyet, ilaç, hastane, a�� vb.) sa�l�k harcamalar�n�n ise yüzde 72.1'i ki�iler taraf�ndan gerçekle�tirilmi�tir.

-Türkiye'de y�llar içinde sa�l�k yat�r�m (sa�l�k kurumu, hastane vb.) harcamalar�nda genel ve yerel devlet harcamalar�n�n pay� azalmakta, prim ve cepten ödeme gelirleri üzerinden yat�r�m için yap�lan harcamalar�n pay� artmaktad�r:

-Merkezi ve yerel devlet taraf�ndan yat�r�m için yap�lan harcamalar�n toplam yat�r�m harcamalar� içindeki pay�, 2017 y�l�nda yüzde 79.8'iken, 2018 y�l�nda yüzde 64.1'e gerilemi�tir. Buna kar��n, prim ve cepten ödeme gelirleri üzerinden yap�lan yat�r�m harcamalar�n�n toplam yat�r�m harcamalar� içindeki pay� 2017 y�l�nda yüzde 15.4'iken, 2018 y�l�nda yakla��k iki kat�na ç�karak, yüzde 30.0'a yükselmi�tir.

-Öyle ki, toplanan sa�l�k primleri üzerinden, ba�ka bir ifadeyle, yaln�zca SGK taraf�ndan yap�lan yat�r�m harcamalar� 2017 y�l�nda 249 milyon TL'iken, 2018 y�l�nda 1milyar 523 milyon TL'ye yükselmi�tir. Özetle, SGK'nin tedavi hizmet giderleri için toplad�� sa�l�k prim gelirlerinden 2018 y�l�nda yat�r�m harcamalar� için kulland�� pay, 2017 y�l�na göre 6.1 kat artm��t�r. Ba�ka bir ifadeyle, Hükümet, sa�l�k hizmetlerinde yat�r�m harcamalar�n� da genel bütçe yerine toplayabildi�i sa�l�k sigortas� primleriyle gerçekle�tirmeye çal��maktad�r.

TTB, Türkiye'nin iklim ko�ullar�nda Ekim ay� sonundan önce yap�lmas� gereken grip a��s�n�n halâ yap�lmam�� olmas�yla milyonlarca insan�n sa�l�k ve ya�am�n�n risk alt�na sokuldu�una dikkat çekti, Sa�l�k Bakanl��'na, ma�duriyet daha da büyümeden sorunu çözmeye ça��rd�.

TTB: Sa�l�kta dönü�üm program� çökmü�tür

�lgili Haberler