NATO Zirvesi: Türkiye geri adım attı
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Londra'daki zirvede müttefiklerin Baltık ülkeleri ve Polonya için güncellenmiş savunma planı konusunda anlaştıklarını açıkladı. Stoltenberg, zirve öncesi YPG'nin "terör örgütü" olarak tanınması şartını koşan Türkiye'nin ise veto hakkını kullanmadığını söyledi.
Londra'da toplanan NATO Zirvesi'nin ikinci gününde Genel Sekreter Jens Stoltenberg, NATO üyesi ülke liderlerinin Baltık ülkeleri ve Polonya'nın savunma planı konusunda anlaştıklarını ve Türkiye'nin vetosunu kaldırdığını açıkladı.
Türkiye, zirve öncesi Suriye Demokratik Güçleri'nin önemli bir bölümünü oluşturan YPG'nin NATO tarafından "terör örgütü" olarak nitelenmesini talep etmiş, bu talebi yerine gelmedikçe de Baltık ülkeleri ve Polonya için hazırlanan güvenlik planına onay vermeyeceğini belirtmişti.
Liderler zirvesi öncesi konuşan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bu konuda Türkiye ile uzlaşma sağlamaya çalıştıklarını söylemişti.
Toplanan zirve sonrasında açıklama yapan Stoltenberg, "Baltık ülkeleri ile Polonya için yapılan planlar konusunda mutabakata varıldı" açıklamasında bulundu. Stoltenberg, zirvede NATO'nun YPG'yi nasıl nitelemesi gerektiğini görüşmediklerini de ifade etti.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, konuşmasında şunları söyledi: "Baltık ülkeleri ile Polonya için yapılan planlar için mutabakata varıldı. NATO kurulduğundan beri fikir ayrılıkları olmuştur. Üyelerimiz iletişim alt yapısının güvenliği konusunda mutabık kaldılar. Müttefiklerimiz aynı zamanda ortak yük paylaşımı konusunda görülmemiş iş birliği yaptı. Avrupa ve Kanada 130 milyar dolarlık yatırım yaptı. Bu tarihte görülmemiş bir rakamdır. NATO'yu güçlendirecektir.
Enerji alt yapımızın korunması ve teknolojik üstünlüğümüzü korumak için önemli kararlar alındı.
Rusya ile ilgili önemli tartışmalar yapıldı. Rusya ile iletişim kanallarının açık kalmasına karar verildi. Etkin silahsızlanma için çabalarımıza devam etme kararı aldık.
Çin'in yükselişi ele alındı. Bizim güvenliğimize etkileri düşünüldü. Liderler ittifak olarak birlikte karar vermemiz gerektiği görüşünü bildirdi.
NATO değişen dünya ile birlikte değişmeye devam etmektedir. Bu anlamda yeni bir süreç başlatarak NATO'nun siyasi boyutunu güçlendirmek için adımlar atmaya karar verdik.
BALTIK ÜLKELERİ VE POLONYA PLANLARINI YENİLENDİ
İlk 70 yılımızı geride bırakmanın gururuyla geleceğe bakıyoruz. Tüm müttefiklerimizi korumak için planlarımız mevcut. Daha fazla güçlerimiz de hazır bulunuyor. Baltık ülkeleri ve Polonya'da askerlerimiz doğu sınırında hazır bekliyor. İhtiyaç olursa daha fazla askerle müdahale edebileceğiz. İttifakın diğer bölgelerini savunmak için gerekli planlar da yenileniyor. Bugün de Baltık ülkeleri ve Polonya'nın planlarını yenilemiş bulunuyoruz. Baltık ülkeleri, Polonya'nın savunma planı yenilendi.
Tarihinde ilk defa NATO liderleri bir görüşme içerisinde analizler yapmıştır. Çin'in yükselişiyle ilgili tehditler ele alınmıştır. Burada 29 müttefikin bu konuyu ele almış olması doğru bir adımdır. Çok yeni teknolojik yeteneklerinin olduğu anlamına geliyor. Mesela balistik füzelerinin Avrupa'ya ulaştığını biliyoruz. Uluslararası silah kontrolü anlaşmasına Çin'in katılması gerekiyor."
Stoltenberg, konuşmasında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile başarılı bir görüşme gerçekleştirdiklerini de ifade etti.
"Tüm ittifak üyelerimizin yenilenmiş güvenlik planları üzerinde anlaşmaları önemli. Bu ittifakı ilerletebildiğimizi gösteriyor" diyen Stoltenberg, devamında "Ben şu an her bir liderin toplantıda ne söylediğini söyleyemem ancak tüm müttefiklerimiz 5. maddeye bağlılıklarını yinelediler. Bizim birinci amacımız savaş açmak değil barıştır. Savaşları engellemektir. Bunun en iyi yolu çelik gibi bir kenetlenmedir. Bir müttefike saldırıldığında bu ittifaktan karşılık görmek demektir" ifadelerini kullandı.
Söz konusu savunma planının kapsadığı Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda'dan da açıklama geldi. Litvanya lideri NATO'da savunma planı üzerinde uzlaşma sağlanmasını "Bu sadece bizim ülkemiz için değil bütün bölge için büyük başarı. Çünkü vatandaşlarımızın güvenliğini sağlıyor" dedi.
NATO zirvesinde liderlerin üzerinde uzlaşma sağladığı savunma planı Litvanya, Letonya, Estonya ve Polonya'yı kapsıyor. Planın resmi olarak açıklanması ve yürürlüğe girmesi için 29 NATO üyesinin tamamının onayı gerekiyordu. Türkiye'nin Baltık ülkeleri ve Polonya için hazırlanan planda veto hakkını kullanmamasıyla NATO içinde oy birliği sağlanmış oldu.
Söz konusu savunma planı bu ülkelere komşu Rusya'dan gelebilecek olası tahditlere karşı bir koruma şemsiyesi sağlıyor.
Bu arada zirvede 9 maddelik Londra Deklarasyonu açıklandı.
Deklarasyon şöyle:
1. Bugün Londra'da NATO'nun ilk evinde tarihteki en güçlü ve en başarılı ittifakın 70. Yılı ve Demir Perde'nin düşüşünün 30. Yılını kutlamak için toplandık. NATO, bölgemizin güvenliğini, bir milyar vatandaşımızı, özgürlüğümüz, demokrasi, bireysel özgürlük, insan hakları ve hukukun üstünlüğü gibi paylaştığımız değerleri garanti altına alıyor. Birlik, beraberlik ittifakımızın köşe taşlarını oluşturuyor. Çatışmayı önlemek ve barışı muhafaza etmek için birlikte çalıştıkça, NATO kolektif savunmamız ve müttefikler arası karar ve danışma mekanizmasının temel taşı olmaya devam ediyor. Avrupa ve Kuzey Amerika arasındaki devam eden bağı yeniden belirtiyor, Birleşmiş Milletler Kurulu'na bağlılık ve prensiplerimizi yineliyor, ve Washington Anlaşması'nın 5. Maddesinde belirtilen önemli taahhütümüz olan bir müttefiğe karşı saldırının hepimize yapıldığına sadık kalıyoruz.
2. Bölünmez güvenliğimiz için gereken bedelleri ve sorumlulukları paylaşmaya kararlıyız. Savunma Yatırım Taahüt'ü aracılığıyla savunma yatırımımızı yüzde 2 ile yüzde 20 arasında arttırıyor, yeni kapasitelere yatırım yapıyor ve daha çok operasyon için katkı sağlıyoruz. ABD dışında savunma harcamaları 5 yıl içinde arttı, savunmada 130 milyar ABD Doları'nın üzerinde harcama yapıldı. Washington Anlaşması'nın 3. Maddesine bağlı olarak her türlü saldırıya karşı koymak için bireysel ve kolektif gücümüzü arttırmaya devam ediyoruz. İyi bir gelişim gösteriyoruz ve buna devam etmeliyiz.
3. İttifak olarak her türlü stratejik yönden çeşitli tehdit ve zorluklarla karşı karşıya kalıyoruz. Rusya'nın agresif tutumu Avrupa-Atlantik güvenliğine yönelik bir tehdit oluşturuyor, her şekli ve yöntemiyle terör hepimiz için bir tehdit oluşturmaya devam ediyor. Devletler ve devlet dışı aktörler kurallar üzerine kurulmuş uluslararası düzene meydan okuyor. Sınırlarımız dışındaki istikrarsızlık düzensiz göçlere katkı sağlıyor. Siber saldırılarla karşı karşıya kalıyoruz.
4. NATO başka hiçbir ülkeye tehdit oluşturmayan bir savunma ittifakıdır. Ordu kabiliyetlerimizi, stratejimizi ve planlarımızı tüm ittifakta savunmaya 360 derece yaklaşım kapsamında adapte ediyoruz. Güçlerimizin herhangi bir yönden gelen, herhangi bir tehdite, herhangi bir zamanda karşılık verebilmesi için hazırlığını arttıran kararlar aldık. Teröre karşı savaşa bağlılığımız konusunda geri adım atmıyoruz ve terörü yenmek için beraber daha güçlü adımlar atıyoruz. Orta Menzilli Kuvvetler Anlaşması'nın sona ermesinin ardından Rusya'nın Avro-Atlantik güvenliğine risk oluşturan yeni orta menzilli silahlar konuşlandırmasına önlem aldık ve önlem almaya devam ediyoruz. Denizde ve havada özgürlüklerimizi korumak için daha fazla girişimde bulunmaya hazırlanıyoruz. Nükleer, geleneksel ve füze ile savunma kapasitemizi ve gücümüzü geliştirmeye devam ediyoruz. Nükleer silahlar var oldukça NATO bir nükleer ittifak olarak kalacaktır. Efektif silah kontrolü, silahsızlanma ve silahların yayılmasını önleme gibi konulara güvenlik ortamının sağlanmasını göz önünde bulundurarak bağlılığımızı sürdürüyoruz. Bütün müttefiklerimiz Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'nın tam olarak uygulanmasına kendisini adamış durumdadır. Diyaloğa ve Rusya'nın hamleleri bunu mümkün kıldığında Rusya ile yapıcı bir ilişki kurmaya açık olmaya devam ediyoruz.
5. Güvenliği herkes için artırmaya çalışıyoruz. Kendi mahallemizde ve ötesinde ortaklığımızı güçlendirdik. Partner ülkelerimiz ve uluslararası organizasyonlarla siyasi diyaloğu, desteği ve bağlılığı güçlendirdik. Afganistan'da uzun süreli güvenlik ve istikrara bağlılığımızı yineliyoruz. Birleşmiş Milletler ile işbirliğimizi artırıyoruz; NATO ile AB arasındaki işbirliğinde daha önce eşi benzeri görülmemiş bir ilerleme var. İttifakı güçlendiren ve milyonlarca Avrupalı'ya güvenlik sağlayan ‘Açık Kapı politikamıza' bağlılığımızı sürdürmeye devam edeceğiz. Bugün Kuzey Makedonya burada bizimle birlikte ve yakın zamanda en yeni müttefiğimiz olacak. Operasyonlarımız ve görevlerimizin başarısına kendimizi adıyoruz. NATO'ya hizmet eden bütün kadın ve erkeklere saygılarımızı sunuyoruz ve bizi güvende tutmak için hayatını feda edenleri onurlandırıyoruz.
6. Güvende kalmak için geleceğe birlikte bakmak zorundayız. Değerlerimizi ve normlarımızı koruyarak teknolojik üstünlüğümüzü sürdürmek için yeni teknolojilerin kapsamının ve ölçüsünün önemine dikkat çekiyoruz. Toplumlarımızın direncini ve bununla birlikte kritik altyapımızı ve enerji gücümüzü artırmaya devam edeceğiz. NATO ve müttefikler, göreceli otoriteleri uyarınca 5G de dahil olmak üzere iletişimimizin güvenliğini sağlama amacına bağlıdır ve güvenli, dirençli sistemlere güvenme gerekliliğinin farkındadır. Bizi güvende tutmak ve güvenlik tehditleriyle mücadele konusundaki önemini kabul ederek, uluslararası hukuka uygun şekilde uzayı operasyonel bir alan ilan ettik. Siber saldırılara cevap vermek için gereken araçları geliştiriyoruz ve güvenliğimiz ile toplumlarımızın altını kazmaya yönelik hibrit taktiklere hazırlanmak, onları önlemek ve kendimizi savunmak için kapasitemizi artırıyoruz. NATO'nun insan güvenliği konusundaki rolünü artırıyoruz. Çin'in artan etkisinin ve uluslararası politikalarının ittifakın bütünlüklü halde cevap vermesi gereken fırsatlar ve zorluklar yarattığını biliyoruz.
7. Gelişmekte olan stratejik ortamı dikkate alarak, Genel Sekreter'i dışişleri bakanlarına danışmanlık da dahil olmak üzere NATO'nun gelecekteki politik boyutunu güçlendirecek, ileri dönük bir yansıtma sürecine dair Konsey'in de katıldığı bir teklif sunmaya davet ediyoruz.
8. Birleşik Krallığa bize sağladığı cömert misafirperverlik içi teşekkürlerimizi sunuyoruz. 2021'de yeniden görüşeceğiz.
9. Zor zamanlarda biz bir ittifak olarak daha güçlüyüz ve insanlarımız da daha güvende. Bağlılığımız ve karşılıklı mutabakatımız özgürlüklerimizi, değerlerimizi ve güvenliğimizi 70 yıldır garanti ediyor. Bugün de NATO'nun bu özgürlükleri, değerleri ve güvenliği gelecek nesiller için de sağlaması için hareket ediyoruz."