NATO zirvesi: Silahlanma artacak, 2026 zirvesi Türkiye'de

Washington'da toplanan NATO zirvesinin sonucunda yayınlanan ortak bildirgeye göre, NATO üyesi ülkelerde silahlanma ve Ukrayna'ya silah desteği artacak, 2025'te Lahey'de düzenlenecek zirvenin ardından NATO müttefikleri 2026'da Türkiye'de toplanacak.

Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) başkenti Washington'da gerçekleşen NATO zirvesi, ittifakın 75. yılının kutlandığı bir törenle başladı. Tören, 1949 yılında "Kuzey Atlantik Anlaşması"nın 12 ülke tarafından imzalanarak NATO'nun kurulduğu Washington'daki "Andrew W. Mellon Oditoryumu"nda gerçekleştirildi.

Önce liderlerin eşlerinin giriş yaptığı törene, daha sonra davet edilen Ukrayna, Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore liderleri katıldı. NATO üyesi 32 lider ise NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile tören alanına gelerek sahneye çıktı.

'EN BÜYÜK RİSK RUSYA'NIN UKRAYNA'DA KAZANMASI OLUR'
Törenin açılış konuşmasını yapan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, "75. yıl dönümümüzde rahatlıkla şunu söyleyebiliriz, NATO sadece en başarılı ve güçlü ittifak değil, aynı zamanda tarihin en uzun ömürlü ittifakıdır" dedi.

"Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşı nesillerdir meydana gelen en büyük güvenlik krizidir" diyen Stoltenberg, NATO müttefiklerinin Ukrayna'ya eşi benzeri görülmemiş düzeyde destek sağladığını, bu desteğin bazı risk ve maliyetleri olduğunu söyledi. Stoltenberg, "Ancak en büyük risk Rusya'nın Ukrayna'da kazanması olur. Buna izin veremeyiz. Bu savaşın sonucu onlarca yıl boyunca küresel güvenliği şekillendirecek. Şimdi demokrasiye sahip çıkma zamanı ve bunu Ukrayna'da yapmalıyız" dedi.

Rusya'nın kazanmasının sadece Putin'i değil, İran, Kuzey Kore ve Çin gibi "otoriter liderleri" cesaretlendireceğini savunan Stoltenberg, bu ülkelerin Rusya'yı desteklediğini ve NATO'nun başarısız olmasını istediğini söyledi. 

BIDEN: UKRAYNA'YA 5 STRATEJİK HAVA SAVUNMA SİSTEMİ VERİLECEK
ABD Başkanı Joe Biden, NATO'nun Gayri Safi Yurtiçi Hasılası'nın (GSYH) yüzde 2'sini savunmaya ayırması ile övünerek, "Hiç olmadığımız kadar güçlüyüz" dedi.

Biden, "Bugün Ukrayna'nın hava savunması için tarihi bir bağış yapacağımızı duyurmak istiyorum. ABD, Almanya, Hollanda, Romanya ve İtalya, Ukrayna'ya ilave 5 stratejik hava savunma sistemi için teçhizat sağlayacak. Gelecek aylarda ise ABD ve ortakları, Ukrayna'ya onlarca ilave taktik hava savunma sistemi sağlayacak" açıklamasında bulundu.

ABD, Almanya, Hollanda, Romanya ve İtalya liderlerinin ortak açıklamasında Rusya'ya karşı Ukrayna'ya verilecek ek hava savunma sistemi ile ilgili "Bugün, toplu olarak Ukrayna'ya, ek Patriot bataryaları da dahil olmak üzere ilave stratejik hava savunma sistemleri sağladığımızı duyuruyoruz. Moskova'ya ve dünyaya mesajımız açık: Ukrayna'ya desteğimiz güçlü ve sarsılmazdır" ifadelerine yer verildi.

Ortak açıklamaya göre ABD, Almanya ve Romanya Ukrayna'ya ilave Patriot bataryaları gönderecek, Hollanda ve diğerleri ise bir batarya daha oluşturmak üzere Patriot bileşenleri sağlayacak. İtalya bir SAMP-T hava savunma sistemi sağlayacak. Aralarında Kanada, Norveç, İspanya ve Birleşik Krallık'ın da bulunduğu diğer müttefikler ise Ukrayna'nın "Kapsama alanını genişletmesine yardımcı olacak" bir dizi başka sistem sağlayacak. Bu sistemler arasında NASAMS, HAWKS, IRIS T-SLM, IRIS T-SLS ve Gepards yer alıyor. Diğer ülkeler de bu sistemler için mühimmat sağlamayı kabul etti.

700 MİLYON DOLARLIK SÖZLEŞME İMZALANDI
NATO ülkeleri, silah üretim kapasitelerini güçlendirmek üzere harekete geçerek daha fazla Stinger füzesi için yaklaşık 700 milyon dolarlık bir sözleşme imzaladı. Ukrayna'ya daha fazla Patriot gönderme konusunda anlaştı ve Ukrayna hükümeti de "ABD savunma sanayisi ile bağlarını güçlendirmek için" Washington'da bir ofis açtı.

UKRAYNA'DA 'NATO OFİSİ' AÇILACAK
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise Ukrayna'da bir NATO ofisi kurulacağını ve ofisin Ukrayna'daki savaşı denetleyecek NATO komutanlığının kurulmasına eşlik edeceğini, "Silah ve lojistik gözetimin sağlanmasını" doğrudan NATO'nun üstleneceğini kaydetti.

Sullivan'ın açıklamayı, Tomahawk füzesinin üreticisi RTX, Predator insansız hava aracının üreticisi General Atomics ve Bradley savaş aracının üreticisi BAE'nin ortak sponsorluğunda ABD Ticaret Odasının ev sahipliğinde düzenlenen bir forumda yapması da dikkat çekti. ABD'li ve Avrupalı silah şirketleri Ukrayna savaşı ve İsrail'in Gazze saldırılarından en büyük kazancı sağlayan kesimler olmaya devam ediyor.

Zirve sonucu yayınlanan 38 maddelik sonuç bildirgesinde Ukrayna'ya silah yardımının sürmesi ve gelecek yıl en az 40 milyar dolar fon sağlanması, üye ülkelerin silahlanmaya daha fazla pay ayırması kararlaştırıldı, Çin ve İran'a "Rusya'ya desteğe son ver" uyarısı yapıldı. Genişleme stratejisine devam edileceğini sinyali verilen bildirgede, 2025'te düzenlenecek Hollanda zirvesinin ardından, NATO'nun 2026'ta Türkiye'de toplanacağı duyuruldu.

Sonuç Bildirgesinde öne çıkan maddeler şöyle:
🔹"Rusya, NATO müttefiklerinin güvenliğine yönelik en önemli ve doğrudan tehdit olmaya devam ediyor. 
🔹Afrika ve Orta Doğu'daki çatışma, kırılganlık ve istikrarsızlık bizim güvenliğimizi ve ortaklarımızın güvenliğini doğrudan etkiliyor. İran'ın istikrarsızlaştırıcı eylemleri Avrupa-Atlantik güvenliğini etkiliyor. Çin Halk Cumhuriyeti'nin hırsları ve zorlayıcı politikalar çıkarlarımıza, güvenliğimize ve değerlerimize meydan okumaya devam ediyor. Rusya ile Çin arasında derinleşen stratejik ortaklık ve kurallara dayalı uluslararası düzeni baltalamaya ve yeniden şekillendirmeye yönelik karşılıklı olarak güçlenen girişimleri derin bir endişe kaynağıdır.

SİLAH HARCAMALARI ARTACAK, NÜKLEERE DEVAM
🔹Müttefiklerin üçte ikisinden fazlasının, yıllık GSYİH'larının en az yüzde 2'si oranındaki savunma harcaması taahhütlerini yerine getirmelerini memnuniyetle karşılıyor ve bunu aşan müttefikleri takdir ediyoruz. Avrupalı müttefiklerin ve Kanada'nın savunma harcamaları 2024'te yüzde 18 arttı; bu on yıllardır görülen en büyük artış. Ayrıca modern yeteneklere daha fazla yatırım yapıyorlar ve NATO operasyonlarına, misyonlarına ve faaliyetlerine katkılarını artırıyorlar… Gereksinimleri karşılamak için birçok durumda GSYİH'nın yüzde 2'sinin üzerinde harcamalara ihtiyaç duyulacağını yeniden teyit ediyoruz.
🔹Artan ulusal savunma harcamalarının ve NATO ortak finansmanının, daha tartışmalı bir güvenlik düzeninin getirdiği zorluklarla orantılı olmasını sağlamak için kaydedilen ilerlemeyi daha da geliştireceğiz.
🔹Nükleer caydırıcılık ittifak güvenliğinin temel taşıdır… Nükleer silahlar var olduğu sürece NATO nükleer bir ittifak olarak kalacaktır. 
🔹NATO'nun Endüstriyel Kapasite Genişletme Taahhütünü kabul ettik.

'UKRAYNA'NIN GELECEĞİ NATO'DADIR'
🔹Müttefiklerin, Ukrayna'ya kritik ek hava savunma sistemlerinin yanı sıra diğer askeri yetenekleri de sağlama yönündeki duyurularını memnuniyetle karşılıyoruz. Müttefikler ve ortaklar tarafından Ukrayna'ya askeri teçhizat ve eğitim sağlanmasını koordine etmek amacıyla NATO Ukrayna Güvenlik Yardımı ve Eğitimi'nin (NSATU) kurulmasına karar verildi. 
🔹Rusya'nın saldırganlığını yenebilecek bir güç oluşturma konusunda Ukrayna'yı desteklemek amacıyla askeri teçhizat, yardım ve eğitim sağlanması amacıyla Ukrayna'ya Uzun Vadeli Güvenlik Yardımı Taahhüdünü duyurdu. Müttefikler, orantılı katkılar yoluyla gelecek yıl içinde minimum 40 milyar Avroluk temel finansman sağlamayı planlıyor.
🔹Ukrayna'nın NATO ile birlikte çalışabilirliğini artırmak için pratik işbirliğinin önemli bir ayağı olan NATO-Ukrayna Ortak Analiz, Eğitim ve Öğretim Merkezi'nin (JATEC) kurulması ileri götürüldü.
🔹Genel Sekreterin Ukrayna'ya bir NATO Kıdemli Temsilcisi atama kararını memnuniyetle karşıladık.
🔹Ukrayna'nın geleceği NATO'dadır. Ukrayna giderek daha fazla birlikte çalışabilir hale geldi ve İttifak ile siyasi açıdan bütünleşti. Müttefikler kabul ettiğinde ve koşullar karşılandığında Ukrayna'ya İttifak'a katılma davetini gönderebilecek konumda olacağımızı bir kez daha teyit ediyoruz. 

RUSYA, ÇİN, İRAN, KUZEY KORE'YE GÖZDAĞI
🔹Rusya, bu savaşı derhal durdurmalı ve tüm güçlerini Ukrayna'dan tamamen ve koşulsuz olarak çekmelidir. Ayrıca Rusya'yı, Moldova Cumhuriyeti ve Gürcistan'da bulunan tüm güçlerini onların rızası olmadan geri çekmeye çağırıyoruz.
🔹Rusya'nın, stratejik bir gözdağı duruşu sergileyen, Belarus'a nükleer silah konuşlandıracağını duyurması da dahil olmak üzere, sorumsuz nükleer söylemini ve zorlayıcı nükleer sinyallerini kınıyoruz. 
🔹Bir sonraki Zirvemizde değişen güvenlik ortamını dikkate alarak NATO'nun Rusya'ya yönelik stratejik yaklaşımına ilişkin öneriler geliştireceğiz.
🔹Tüm ülkeleri Rusya'nın saldırganlığına hiçbir şekilde yardım etmemeye çağırıyoruz. Rusya'nın Ukrayna'daki savaşını kolaylaştıran ve dolayısıyla uzatan herkesi kınıyoruz.
🔹Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (Kuzey Kore) ve İran, Rusya'ya mühimmat ve mürettebatsız hava araçları (İHA'lar) gibi doğrudan askeri destek sağlayarak Rusya'nın Ukrayna'ya karşı saldırı savaşını körüklüyor. Kuzey Kore ile Rusya arasında derinleşen bağları büyük endişeyle not ediyoruz. Balistik füzelerin ve ilgili teknolojilerin İran tarafından Rusya'ya aktarılması ciddi bir gerilime işaret edecektir.
🔹Çin, sözde 'sınırsız' ortaklığı ve Rusya'nın savunma sanayi üssüne verdiği büyük ölçekli destek aracılığıyla, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşının belirleyici bir sağlayıcısı haline geldi. Bu, Rusya'nın komşularına ve Avrupa-Atlantik güvenliğine yönelik oluşturduğu tehdidi artırıyor. Çin'i Rusya'nın savaş çabalarına her türlü maddi ve siyasi desteği durdurmaya çağırıyoruz. 

İŞBİRLİĞİ VE ORTAKLIKLAR
🔹NATO-AB işbirliği benzeri görülmemiş seviyelere ulaştı. Ukrayna bağlamında NATO-AB işbirliği daha da önem kazandı… Uzun süredir devam eden işbirliğimiz temelinde, AB'nin yeni liderliğiyle yakın çalışmayı sabırsızlıkla bekliyoruz.
🔹Ortak güvenlik sorunlarını ve işbirliği alanlarını tartışmak üzere Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda, Kore Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği liderleriyle bir araya geleceğiz. Hint-Pasifik, bölgedeki gelişmelerin Avrupa-Atlantik güvenliğini doğrudan etkilemesi nedeniyle NATO açısından önem taşıyor. Asya-Pasifik ortaklarımızın Avrupa-Atlantik güvenliğine devam eden katkılarını memnuniyetle karşılıyoruz. 
🔹Batı Balkanlar ve Karadeniz bölgeleri İttifak açısından stratejik öneme sahiptir.  Batı Balkanlar ile siyasi diyaloğumuzu ve pratik işbirliğimizi geliştirmeye devam edeceğiz. 
🔹Genel Sekreteri, güney komşusu için NATO'nun bölgedeki (Orta Doğu ve Afrika) odak noktası olacak ve NATO'nun çabalarını koordine edecek bir Özel Temsilci atamaya davet ettik.
🔹Diyaloğumuzu, sosyal yardımlarımızı, görünürlüğümüzü ve Savunma Kapasitesi Geliştirme Girişimi, Güney Merkezi ve Kuveyt'teki NATO-ICI Bölge Merkezi gibi mevcut işbirliği araçlarımızı güçlendireceğiz. Ürdün Haşimi Krallığı ile birlikte Amman'da bir NATO İrtibat Bürosu açma konusunda mutabakata vardık. NATO Irak Misyonu'nun (NMI) başarısına dayanarak ve Iraklı yetkililerin talebi üzerine Irak Güvenlik Kurumlarına verdiğimiz desteğin kapsamını genişlettik ve NMI aracılığıyla faaliyetlerimizi sürdüreceğiz.
🔹Haziran 2025'te Hollanda'nın Lahey kentinde yapılacak bir sonraki zirvemizde tekrar buluşmayı ve ardından Türkiye'de bir toplantı yapmayı sabırsızlıkla bekliyoruz."