GÜNCEL

�stanbul depreme haz�r de�il ve deprem her an gerçekle�ebilir

�STANBUL - ETHA
12 Aral�k 2023 Sal�

Beklenen �stanbul depremine ili�kin bas�n toplant�s� düzenleyen �stanbul Tabip Odas� �stanbul Depremine Yönelik Sa�l�k Hizmetinin Yap�lanmas� Çal��ma Grubu, '99 depreminin devlet ve toplum için bir milat oldu�unu ancak �ubat 2023 depremlerinde ya�ananlardan ders al�nmad��n�n ortaya ç�kt�� kaydedildi. �stanbul'un depreme haz�r olmad��n� ve bu depremin her an ya�anabilece�inin alt� çizilen toplant�da, yap�lmas� gerekenler ad�m ad�m s�raland�.

�stanbul Tabip Odas� �stanbul Depremine Yönelik Sa�l�k Hizmetinin Yap�lanmas� Çal��ma Grubu, beklenen �stanbul depremine ili�kin bas�n toplant�s� düzenledi. Ca�alo�lu'nda bulunan oda binas�nda �stanbul depreminden do�rudan etkilenecek 9 ilin tabip odalar�, �stanbul sa�l�k meslek odalar�, uzmanl�k dernekleri, sendikalar, TMMOB �stanbul �ubeleri ve birçok yerel yönetimlerin temsilcilikleri kat�ld�.

O�AN: �STANBUL DEPREM� HER AN OLAB�L�R
�stanbul Depremine Yönelik Sa�l�k Hizmetinin Yap�lanmas� Çal��ma Grubu Genel Koordinatörü Dr. Hasan O�an, "�stanbul sa�l�k hizmeti depreme haz�r m�" sorusunu sormalar�n�n birkaç nedeni oldu�unu belirtti. O�an, "Bunlardan birincisi, �stanbul uluslararas� bir mega kent. 18 milyon güncel nüfusuyla, yo�un bir nüfusa sahip bunun yan� s�ra plans�z, çarp�k, sa�l�ks�z bir kentle�me çerçevesinde büyüyor ve birçok yerle�im alan�nda da yoksul kesimler yo�un bir �ekilde ya��yor. Eski �stanbul çerçevesinde dü�ündü�ümüz zaman itfaiyenin dahi giremedi�i dar sokaklar bu kentin önemli özellikleri aras�nda yer al�yor. Üstünde durmam�z gereken ikinci nokta da tüm yer bilimciler �stanbul depreminin her an olabilece�i konusunda hemfikirler. Ve sürekli bizi, y�llardan beri, son günlerde de daha fazla uyar�yorlar. �stanbul ve bu çerçevede Marmara düzeyinde kalan iller içerisinde bir depremle, 7,5 büyüklü�ündeki bir depremle kar�� kar��ya oldu�umuzun alt�n� çiziyorlar. Yani �stanbul depremi yak�n ve ciddi bir tehlike. Üçüncüsü de 1999 Marmara depreminde ve 2023 �ubat depremlerinde Türkiye'deki deprem gerçe�inde ya�ananlar. Özellikle Kahramanmara� ve Hatay'da ya�anan gerçekler bizim nelerle kar�� kar��ya olaca��m�z�n bir göstergesi" dedi.

YALÇINER: SA�LIK KURUMLARI MUTLAKA GÜÇLEND�R�LMEL�
�stanbul Depremine Yönelik Sa�l�k Hizmetinin Yap�lanmas� Çal��ma Grubu Genel Koordinatörlerinden Dr. Betül Yalç�ner de beklenen depremin çok büyük bir deprem oldu�unu hat�rlatt� ve ola�an ko�ullarda sa�l�k hizmeti verirken bile ciddi sorunlar ya�and��n�n alt�n� çizdi. Yalç�ner, �öyle aç�klad�: "Ola�an sa�l�k hizmetini bile yönetmekte zorluk çekti�imiz bir megapolde bu kadar büyük bir deprem oldu�unda ne yapaca��m�z hakk�nda çok ciddi soru i�aretlerimiz var. En önemlisi o gün sa�l�k hizmeti verecek olan personelin ya�ad��, vazife gördü�ü hastanelerin de depremde çok ciddi �ekilde etkilenecek olmas�. �ubat depremleri bize bütün kentlerin yerle bir olabildi�i bir durumu hat�rlatt�. E�er �stanbul bu �iddette bir depremle kar��la��rsa sa�l�k hizmetinin çökmesi neredeyse yüksek ihtimalle, bugünden görülebilecek bir �ey. Mutlaka bunu de�i�tirmek üzere �imdiden haz�rlanmak gerekiyor. Hastanelerimizi, sa�l�k kurumlar�m�z� özellikle birinci basama�� mutlaka güçlendirmemiz gerekiyor ve �stanbul'u belki bölgelere ay�rarak ve Aile Sa�l�� Merkezlerini kendi mahallelerini gözetecek ilk müdahaleleri yapacak yerler haline getirerek bu örgütlenmeyi mutlaka ba�armam�z gerekiyor aksi takdirde �ubat depreminden çok daha kötü bir manzara ile kar�� kar�� kar��ya kalaca��z."

ORUÇ: �STANBUL DEPREME HAZIR DE��L
�stanbul Tabip Odas� Genel Sekreteri Dr. Ertu�rul Oruç da "�stanbul ili depreme haz�r de�il. �ubat depremlerinden sonra ki Türkiye'nin ya�ad�� en büyük depremlerden biriydi, �stanbul'a dair yetkiliklerin a�z�ndan '�stanbul ili depreme haz�r de�ildir' diye bir söz i�itmedik ama verilen demeçlerden uygulamalardan bunun böyle oldu�unu aç�kça gördük. Depremden hemen sonra Cerrahpa�a'n�n ve Haseki Kardiyoloji Enstitüsü'nün kapat�lmas�, pek çok hastanenin k�smen binalar�n�n bo�alt�lma giri�imi ile bir kaos ortam� ya�anm��t� bu da bizim sözümüzün do�rulu�unu kan�tlar nitelikte" dedi.

Dr. Oruç, �stanbul Tabip Odas� olarak iktidar�n bu konuda �effaf olmas�n� istediklerini belirtti ve sözlerini �u �ekilde tamamlad�: "Bizim elimizde neredeyse veri yok, örne�in sa�l�k binalar�n�n durumuyla ilgili veriler ba�ta olmak üzere pek çok veriyi talep edece�iz. Biz isteriz ki koordineli, planl� �ekilde çal��al�m devlet kurumlar�yla. �stanbul Tabip Odas� ve di�er meslek örgütlerinin görü�leri dinlensin dikkate al�ns�n ama biz bunu beklemeyece�iz. Böyle bir ad�m at�ls�n at�lmas�n �TO olarak bu i�in alt�na elimizi koyduk. Yapabilece�imiz tüm eylemleri, çabay� bu konuda vermeye haz�r�z �stanbul Depremine Yönelik Sa�l�k Hizmetinin Yap�lanmas� Çal��ma Grubu'nu da bunun için kurduk, bu toplant�y� da bunun için yapt�k."

YAVRU: TÜRK�YE B�R DEPREM ÜLKES�
�TO Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ay�en Yavru ise ortak haz�rlanan bas�n metnini okudu. Depremin do�al bir olay ve dünyan�n olu�um süreci içerisinde hep var oldu�unu belirten Yavru, Türkiye'nin deprem ülkesi oldu�unu belirtti. Depreme ba�l� afette insanlar ve toplumun ekonomik kay�plarla, fiziki hasarlarla, göç ve yerinden edilmi�likle, bar�nma sorunu ile belirsizlikle, ruhsal sorunlarla, daha derin yoksullukla, beslenme sorunu ve hijyen sorunlar�yla kar�� kar��ya kalacaklar�n� söyleyen Yavru, devlet ve toplum taraf�ndan milat kabul edilen '99 Marmara depreminin ard�ndan ya�anan �ubat 2023 Mara� merkezli depremlerin hiçbir �eyin de�i�medi�ini ortaya koydu�unu söyledi.

'AFET YÖNET�M�NDE SORUMLULUK DEVLETE BIRAKILAMAYACAK KADAR ÖNEML�'
Birçok yasal düzenlemenin ka��t üzerinde kald��n� hat�rlatan Yavru, liyakatsiz kadrola�man�n, olu�turulan ilgili kurumlar� i�levsiz ve yetersiz k�ld��n�n alt�n� çizdi. Deprem vergilerinin duble yollara, demir yollar�na, hava yollar�na gitti�i anlay��n� dile getiren ki�inin maliye bakan� oldu�unu belirten Yavru, "Deprem ve ona ba�l� olu�acak afete kar��n her türlü önlemin al�nmas� en genel anlam�yla afet yönetiminden devlet ve iktidarlar sorumludur. Bu yükümlülü�ün yerine getirilememesi konusunda herhangi bir gerekçe öne sürülemez. Gerekenler yap�lmak zorundad�r. Deprem ve afet yönetimi konusunda her türlü sorumluluk devlet ve iktidarlarda da olsa bu toplumun ve bireylerin sorumlulu�unu ortadan kald�rmaz. Çünkü afet yönetiminde sorumluluk yaln�zca devlete ve iktidarlara b�rak�lamayacak kadar önemlidir. Toplum ve bireyler üstlerine dü�en sorumluluklar� almak, sürecin takipçisi olmak ve gerekti�inde toplumsal gücünü, olanaklar�n� kullanmak zorundad�r" dedi.

Devletin depremin ard�ndan demokratik kitle örgütlerinin yard�mlar�n� ve çal��malar�n� engelledi�ini söyleyen Yavuru, deprem sonras� demokratik kitle örgütlerinin tespitlerinden baz�lar�n� �öyle aktard�:
🔹"Afete müdahaleden sorumlu kamusal kurumlar�n 3-5 günden önce müdahale etmedi�i, edemedi�i, müdahalenin ancak merkezî yerlere yap�ld��, periferdeki yerle�im yerlerine müdahalenin neredeyse ula�mad��,
🔹�nsanlar yak�nlar�n�n cenazelerine ula�mak için kendileri u�ra�mak ve ço�u zamanda özel kurumlardan ücretli hizmet almak zorunda b�rak�ld��,
🔹Afetzedelerin durumlar� ile bilgi vermeleri aç�ndan hayati önem ta��yan ve kamu sorumlu�unda olan ileti�im olanaklar�n�n kullan�lamad�� ya da k�smen kullan�ld�� ve belirli bir süre ileti�imin k�s�tland��,
🔹Kamusal sorumlular sivil toplum örgütlerine kar�� destek olmaktan çok OHAL durumu kullan�larak engel olmay� tercih etti�i, ço�u zaman STK'lar kendi olanaklar� ile yard�mlarda bulunma yolunu seçmek zorunda b�rak�ld�� ya da hizmet vermeleri engellendi�i,
🔹Kamu, ya�amsal temel gereksinimleri (bar�nma, yemek, hijyen, güvenlik) kar��lamada yetersiz ve yava� kald��,
🔹Geçici çözümler planl� ve belirli bir standart anlay��na uygun olu�turulmad��ndan mevcut sorunlara ek sorunlar (su basma, yang�n, hijyen) yarat�ld��,
🔹Geçici çözümler, geçen süreye ra�men kal�c� çözümler üretilmedi�inden kal�c� olma haline dönü�tü�ü,
🔹Enkaz kald�rman�n her haliyle yeni sorunlara neden oldu�u, enkazlar�n h�zla kald�r�lmas�n�n birçok hukuki kan�t�n yok olmas�na yol açt��, ya�am�n� kaybedenlerin bedensel bütünlü�üne gerekli sayg� gösterilmedi�i, gerekli kimlik tespitlerinin yap�lamad�� ve hak ihlallerinin gerçekle�ti�i,
🔹Enkazlar�n kald�rma, ta��nma ve dökümlerinde hiçbir kurala uyulmad��, çevre kirlili�i yarat�ld��, afetzedelerin ve enkaz kald�rma i�inde çal��anlar�n sa�l�klar�n�n tehlikeye at�ld��,
🔹�nsans�zla�t�rma ve yard�mlar�n da��t�m�nda politik ayr�mc�l�k uyguland��, iktidar�n toplumun baz� kesimlere kar�� yanl� tutum izledi�i, yerinden edilmede izlenen mevcut demografik yap�lar� bozan ayr�mc�l�k yap�ld�� gözlemlenmi�tir."

'TOPLUMUN TÜM KES�MLER� SONUÇLARDAN DERS ÇIKARMALI'
Bu süreçte demokratik kitle örgütlerinin çok önemli görevler üstlendi�i ve ya�anan di�er sorunlar�n �stanbul depreminde tekrar ya�anmamas� için toplumun tüm kesimlerinin bu sonuçlardan ders ç�karmas� gerekti�inin alt�n� çizen Yavru, çal��ma grubunun kurulu� amac�n�n; beklenen �stanbul depreminin insan ve toplum sa�l��na yönelik olumsuzluklar�n� asgari düzeye indirmek ad�na (risk yönetimi, haz�r olma) deprem öncesinde, an�nda ve sonras�nda yap�lmas� gerekenleri belirlemek, çözüm üretmek ve uygulanmas�n� sa�lamak oldu�unu dile getirdi.

Yavru, bu amaç kapsam�nda çal��malar�n� ve yapmas� gerekenleri; sürecin tüm a�amalar�n� takip etmek, izlemek; tespit etmek, de�erlendirmek, sorunlar� ortaya koymak, çözümler konusunda öneride bulunmak, gerekti�inde sürecin tüm a�amalar�nda koordinasyonu sa�lamak, do�rudan katk� sunmak olarak belirlendi�ini aktard�.

'SORUMLULAR, �HMAL� OLANLAR YARGI ÖNÜNE ÇIKARILMALI, HESABINI VERMEL�'
Yavru, "Ne istiyoruz, ne yapaca��z" sorusunu yöneltti ve �öyle devam etti: "Depremler ve yol açt�klar� afetler yaln�zca kamunun sorumlulu�una b�rak�lamaz. Afetlerden en fazla zarar gören ve bunun bedelini en a��r �ekilde ödeyen bireyler ve toplumun kendisidir. Bu nedenle devlet ve iktidarlar�n yan� s�ra bireyler ve de toplum da üstlerine dü�en sorumluluk ve görevleri almal�, STK'lar üzerinde gere�ini yapmal�d�rlar. Gerekli önlemlerin al�nmas� ve kurallara uyulmas� halinde depremlerin ölümlere yol açmad�� art�k bilinen gerçeklerdir. Bu nedenle depremlere ba�l� ölümler cinayettir. Sorumlular, ihmali olanlar mutlaka yarg� önüne ç�kmal� ve hesab�n� vermelidir.

'SA�LAM OLMAYAN MEVCUT SA�LIK KURUMLARI YER�NDE DÖNÜ�TÜRÜLMEL�'
"Do�al bir olay olan depremin afete dönü�mesindeki en önemli kriter insan ölümleri ve yaralanmalard�r. Bu noktada sa�l�k hizmeti depreme kar�� haz�rl�kl� ve dayan�kl� olmal�d�r. �stanbul ili sa�l�k hizmeti aç�s�ndan beklenen depreme kar�� haz�rl�kl� ve dayan�kl� de�ildir. �stanbul ve �stanbul depreminin etkileyece�i di�er illerle ilgili sa�l�k hizmetine yönelik veriler aç�k, net ve detayl� de�ildir. Bu durum toplumda ve sa�l�k çal��anlar�nda sa�l�k hizmetine yönelik belirsizlik ve güvensizlik duygusu olu�turmaktad�r. Sa�l�k Bakanl�� ve il sa�l�k müdürlükleri deprem ve sa�l�k hizmetine ili�kin tüm mevcut verileri belirli aral�klarla kamuoyu ile payla�mal�, veriler güncel, aç�k ve kolay ula��labilir olmal�d�r. Sa�lam olmayan mevcut sa�l�k kurumlar�n� yerinde dönü�türerek en k�sa sürede sa�l�k hizmeti içerisinde yer almalar� sa�lanmal�d�r.

'YASAL PROSEDÜRLER GEL��T�R�LMEL� VE OLU�TURULMALIDIR'
"Depreme ba�l� ula��m sorunu da göz önüne al�narak sa�l�k kurumlar�n�n merkezi yerle�im planlamas� yap�lmal� ve olu�turulmal�d�r. Tüm hastanelerin, Hastane Acil ve Afet Durum Planlar� (HAP) �ubat 2023 depremleri ��nda yeniden de�erlendirilerek özellikle depreme dayan�kl�l�k yönünden incelenmeli ve gere�i yap�lmal�d�r. Deprem durumunda �stanbul ve di�er depremden etkilenecek iller aç�s�ndan destek iller belirlenmeli ve kamuoyu ile detayl� olarak payla��lmal�d�r. Bu konuda depremzede sa�l�k çal��anlar�n�n görev yeri de�i�ikli�i taleplerinin önemli bir soruna yol açaca�� gerçe�inden hareketle planlama buna göre yap�lmal�d�r. ASM'lerin h�zla depreme dayan�kl� güvenli binalarda hizmet vermesi sa�lanmal�d�r. Afet yönetiminin her a�amas�ndan resmî kurumlar sorumlu olmakla birlikte, toplumsal destekler (STK) olmadan afetlerle kesinlikle mücadele edilemez. Bu nedenle Sa�l�k Bakanl�� ve il sa�l�k müdürlükleri sa�l�k hizmeti temelinde ilgili STK'lar ile birlikte çal��mal�d�r. Bu yöndeki yasal prosedürler geli�tirilmeli ve olu�turulmal�d�r."

�stanbul depreme haz�r de�il ve deprem her an gerçekle�ebilir

�lgili Haberler