GÜNCEL

�brahim Okçuo�lu yazd�: Tarihsel ve güncel olarak ABD�de �rkç�l�k

�BRAH�M OKÇUO�LU
9 A�ustos 2020 Pazar

Irkç�l��a kar�� mücadele ayn� zamanda fa�izme, devletin fa�istle�tirilmesine kar�� mücadeledir. Irkç�l��n hegemonya mücadelesi ile yak�ndan ili�kisi vard�r; hegemonya mücadelesi �rkç�l�� besleyen bir olgudur. Bu bak�mdan hegemonya mücadelesinin, dünya çap�nda rekabetin strateji ve politikas� olan jeopolitika, �rkç�l�k teorisidir.

Her dönemde ve her ülkede �rk teorilerinin o döneme ve ülkeye özgün yanlar� vard�r. Bu yanlar, özgünlükler biçimsel olsa da belirleyicidir. Bu özgünlüklere ra�men, �rk teorilerinin temelini farkl� �rklara mensup olan insanlar�n “do�al e�itsizli�i” olu�turur. Bu e�itsizlik de, toplumun ve kültürün ebediyen de�i�meyen biyolojik yasalar�na tabi olmas�yla aç�klan�r. Gerçeklikle hiç bir ili�kisi olmayan �rk teorilerinin hepsinde ortak olan budur.

Irk teorileri temelden tutars�zd�r, maddi nedenselli�i yoktur; bilim d��d�r. Irkç�lar, toplumsal ve biyolojik görüngüleri birbirine kar��t�r�rlar; biyolojik kategorilerle (örne�in �rk) toplumsal olu�um ve geli�meleri aç�klamaya çal��rlar. Bunu yaparken toplumsal geli�meye özgün yasalar�; toplumun kendi geli�me yasalar� do�rultusunda hareket etti�ini inkâr ederler. Lenin, �rkç�lar�n, toplumsal ya�am�n görüngülerini biyolojik olarak aç�klama çabalar�n� te�hir ederek �unu söyler:

“Bu kavramlara ba�vurarak asl�nda, toplumsal görüngüler üzerine hiç bir inceleme yap�lamaz, toplumsal bilimlerin yöntemi konusunda hiç bir anlay��a var�lamaz. Bir "erkeci" ya da "biyo-sosyoloji etiketini bunal�mlar, devrimler, s�n�f mücadelesi, vb. gibi olaylara yap��t�rmaktan daha kolay bir �ey yoktur, ama böyle bir u�ra�tan daha k�s�r, daha skolastik, daha ölü bir u�ra� da yoktur.”¹

Ayr�mc�l�k anlay��n�n ve uygulamas�n�n tarihi hiç de yeni de�ildir. Daha Roma �mparatorlu�u döneminde Romal� olmayan herkesin, “de�ersiz”, “a�a��l�k” oldu�u anlay�� yayg�nd�. Romal� köle sahipleri, köleyi, kendilerinden oldukça farkl�la�m�� bir insan türü olarak görürlerdi. Ayn� anlay�� “filozof” Friedrich Wilhelm Nietzsche de “felsefi” olarak aç�klam��, Hitler önderli�inde Alman fa�izmi de uygulam��t�r. Diktatör Erdo�an’�n “affedersiniz Ermeni” sözü de ayn� kategoride ele al�nmal�d�r.

Ancak, �rk teorileri en geni�, yayg�n kullan�m�na kapitalist ça�da eri�mi�tir. Bu ça�da sömürge sava�lar�nda; Asya, Afrika, Amerika halklar�n�n Avrupa’n�n sömürgeci ülkeleri (Portekiz, �spanya, �ngiltere, Fransa, Hollanda) taraf�ndan kölele�tirilmesinde �rk teorileri kullan�lm��t�r. Irkç� ayr�mc�l�k esas itibariyle kapitalist toplumun bir ürünüdür. Malcolm X’in ifadesiyle �rkç�l��n olmad�� kapitalizm yoktur.

“H�ristiyanl�k konusunda uzman W. Howitt, H�ristiyan sömürgecilik sistemi hakk�nda �öyle diyor: "H�ristiyan denilen bu soyun, dünyan�n dört bir yan�nda boyunduruklar� alt�na alabildikleri halklara kar�� gösterdikleri vah�et ve zulmün bir benzerine, hiç bir ça�da ne kadar yaban�l ne kadar kaba ve ne kadar merhametsiz ve utanmaz olursa olsun, ba�ka hiç bir soyda rastlanamaz."²

Asya, Afrika, Amerika halklar�n� boyunduruk alt�na alan ve köle durumuna dü�üren sömürgeci ülkeler, talan ve imha politikalar�n� hakl� ç�kartabilmek için kendilerinin üstün �rktan, sömürgele�tirilenlerin de a�a��l�k, ba��ms�z geli�mekten yoksun olduklar�n�n teorisini geli�tirmeye ba�lad�lar.

Modern �rk ö�retisinin kurucusu Frans�z sosyolog Graf Gobineau’dur. “�nsan Irklar�n�n E�itsizli�i Üzerine Deneme”sinde (1855) “ari �rk�” “yüksek”, “üst” �rk, Slavlar� ve di�erlerini de “a�a��”, “alt” �rk olarak aç�klar. Bu sosyologa göre boyunduruk alt�na al�nmas�, yok edilmesi gerekenler de “a�a��”, “alt” �rktan olanlard�r.

Bu sosyologun �rkç� dü�üncelerinden Almanya, �ngiltere, ABD gibi ülkelerde hâkim s�n�flar bolca yararland�lar. Almanya ve ABD’de oldu�u gibi �rk teorileri geli�tirildi.

19. yüzy�l boyunca ABD, �rkç�l��n ye�erdi�i topraklar oldu. O zaman dünyan�n hiçbir ülkesinde �rkç�l�k ve milliyetçilik ABD’de uyguland�� kadar uygulanmad�. Bunun nedeni vard�: ABD’de hâkim s�n�flar, bir taraftan asl�nda ülkenin gerçek sahipleri olan K�z�lderililerin kökünü kaz�rken, di�er taraftan da geni� topraklarda köle ekonomisi kurdular.

Amerikan hâkim s�n�flar�n�n, bu barbar, imha politikalar�n� hakl� ç�kartan bir ideolojiye ihtiyaçlar� vard�. Daha 17. yüzy�ldan itibaren sömürgecilerin ideologlar�, K�z�lderililerin i�e yaramaz olduklar�n�n, modern topluma ayak uyduracak durumda olmad�klar�n�n ve bundan dolay� da yok edilmesi gerekti�inin propagandas�n� yap�yorlard�. Bu unsurlar�n gözünde siyahlar ise biyolojik özelliklerinden dolay� sadece köle olabilirlerdi ve beyazlara tabi olmalar� gerekirdi.
19. yüzy�l ortalar�nda ABD’de Siyahlar�n Kurtulu�u taraftarlar� ve kar��tlar� aras�ndaki mücadele ba�lam�nda çok say�da �rkç� tezler yay�nlanm��t�r. Bu tezlerde köle ekonomisi hakl� ç�kart�lmaya çal��lm��t�r.

Emperyalistler, dünya hâkimiyeti iddialar�n�, jeopolitik ç�karlar�n� gerçekle�tirmek için �rk teorilerini sömürgele�tirmede, ilhak ve imhada ideolojik temellendirme olarak kullanm��lard�r.

Irk teorileri emperyalist ça�da hemen bütün emperyalist ülkelerde yayg�nla�m��t�r. Irkç�l�k emperyalist ça�da burjuva ideolojinin, emperyalist gericili�in vazgeçilemez bir temel ilkesi olmu�tur.

Emperyalist ça�, ayn� zamanda ulusal bask�n�n derinle�mesi, mali sermayenin hâkimiyeti, azami kar, payla��lm�� dünyan�n yeniden payla��lmas� ça��d�r. Bu ça�da emperyalist talanc�lar�n dünya hâkimiyeti için sürdürdükleri fetih sava�lar�; kapitalizme özgü bütün bu çeli�kilerin keskinle�mesi, kendini hakl� ç�kartmak isteyen emperyalist burjuvazinin daha kapsaml� bir biçimde �rkç�l�� ve milliyetçili�i ideolojik silah olarak kullanmas�n� beraberinde getirmi�tir. Emperyalist ça�, �rk teorilerine kendi damgas�n� vurmu�tur.

Kapitalizmin serbest rekabetçi döneminde �rk teorileri, genel olarak sömürgele�tirilen ülke halklar�na kar�� kullan�lm��t�. Sömürgeci burjuvazinin ideologlar� beyaz �rk�n “renkli” �rklar kar��s�nda üstünlü�ünü yayarken, kapitalizmin emperyalist ça��nda durum de�i�mi�ti; �rkç�l��n bu aç�klamas� art�k yetersiz kalm��t�. Emperyalist ça�da burjuvazinin, sadece “renkli” de�il, beyaz olan halklar�n da boyunduruk alt�na al�nmas�n� ve dünya hâkimiyetini hakl� ç�kartan teorilere ihtiyac� vard�.

Payla��lm�� dünyay� yeniden payla�mak, “güne�in alt�nda bir yer kapmak” için ac�mas�z rekabet/mücadele, yeni yeti�en, arkadan gelerek öndekileri geçmek, onlar�n yerini almak isteyen Almanya ve ABD taraf�ndan sürdürülmekteydi. Her iki emperyalist ülke de görünü�ü farkl�, ama ideolojisi ayn� olan �rk teorileri geli�tirdiler. Almanya’da Yahudiler, Çingeneler, komünistler hedef al�n�rken ABD’de esasen Siyahlar, Latinler, Avrupa’dan gelen göçmenler ve var oldu�u kadar�yla K�z�lderililer hedef al�nmas�yla yetinilmedi; Alman emperyalistleri ve jeopolitikac�lar� dünya hâkimiyeti anlay��lar�n� gerçekle�tirmek için “ari �rk” teorisini geli�tirirken, Amerikan emperyalistleri de güya eskiden beri var olan Anglosakson üstünlü�ünden bahsetmeye ba�lad�lar. Amerikan emperyalistleri, Amerikal�lar�n “dünya misyonu”ndan giderek daha çok laf eder oldular. Amerikan emperyalizminin ideologlar�, dünyan�n bütün halklar� üzerinde hâkimiyet kurmak Kuzey Amerikal�lar�n ayr�cal�� propagandas�n� yapmaya ba�lad�lar.

20. yüzy�lda Amerikan emperyalistleri ve jeopolitikac�lar�, dünya hâkimiyeti için rekabet yoluna girdikten sonra �rkç�l�k ve milliyetçilik silah�n� daha yayg�n ve daha güçlü olarak kullanmaya ba�lad�lar. ABD Ba�kan� Theodore Roosevelt (1901-1909) “Bütün dünyan�n gelece�i üzerine kontrolü gerçekle�tirmemin zaman� gelmi�tir” diyecek kadar aç�k konu�uyordu. Amerikal�lar “siyah” ve “sar�” �rklara; ba�ka halklara kar�� kin ve nefretle dolduruluyorlard�.

I. Dünya Sava��’ndan sonra kapitalist dünyan�n merkezi �ngiltere eksenli Avrupa’dan ABD’ye kayd�. II. Dünya Sava��’na “Amerikal�lar�n dünya misyonu”nu yerine getirmek için; yani Amerikan sermayesinin dünya hakimiyetini kurmak için giren ABD, sava�tan güçlenerek ç�kan sosyalist Sovyetler Birli�i kar��s�nda ve nedeniyle bu amac�na ula�amasa da yay�lmac�l��n� �rkç�l�kla aç�klamakta geri kalmam��t�r. “Dünyaya önderlik etmek”, “Dünya misyonu”, “Bütün dünyaya hükmetmek”, “Amerikan yüzy�l�”, ABD’nin “Ba�ka halkan�n gelece�ini belirlemek, dünyaya önderlik etmek için ahlaki hakk�n�n olmas�”, “Amerikan ya�am tarz�”, “Amerikan ulusal ya�am yap�s�n�n bütün dünyan�n yap�s� için örnek olmas�”, ”Anglosaksonlar, Bat�y� kurtarmak yükümlülü�ünü ta��yorlar” vs.³

SSCB, sosyalizm, Amerikan emperyalizminin dünya hâkimiyeti jeopolitikas�n�n ve stratejisinin yeniden olu�turulmas�nda belirleyici rol oynam��t�r. O zamana kadar kapitalist dünya içinde dünya hâkimiyeti için jeopolitika ve strateji esas iken, �imdi olu�makta olan sosyalist dünyaya kar��, onu y�kmak ve dünya hâkimiyeti kurmak için jeopolitika ve strateji gerekliydi.

Yo�un �rkç�l�kla aç�klanmaya çal��lan bu jeopolitikan�n özellikle II. Dünya Sava�� döneminde ve sonras�nda geli�tirilmesi tesadüfi de�ildir.

Önemli olan, Amerikan dünya hâkimiyetinin önünde engel olan bütün engellerin ortadan kald�r�lmas� ve do�rudan Amerikan hâkimiyetinin kurulmas�yd�. Önemli olan, bütün dünyada Amerikan sermayesinin, Amerikan kültürünün, Amerikan felsefesinin, Amerikan edebiyat�n�n, Amerikan ya�am tarz�n�n hâkim k�l�nmas�d�r. Bunun hâkim k�l�nmas� için engeller y�k�lmal�d�r. Yani uluslar, ulusal devletler yok edilmelidir. Anglosakson, Amerikan “üstün �rk”�n�n, “süper devlet”i kurulmal�d�r.

Kozmopolitizm, �rkç�l�k, jeopolitika ve “küreselle�me” bu noktada, Amerikan emperyalizminin dünya hâkimiyetinin sa�lanmas�na hizmet noktas�nda ayn� koroyu olu�turuyorlar.

Emperyalist güçler, �rklar�n ve uluslar�n e�itsizli�i üzerine propagandan�n örgütlenmesine ve ko�ullara uygunluk içinde yenilenerek sürdürülmesine oldukça özen gösterirler. Bunun nas�l örgütlendi�ini Alman fa�izminden biliyoruz. Nazilerin �rkç�l�k konusunda propaganda arac� olarak kulland�klar�n� Amerikan emperyalizmi daha da mükemmelle�tirerek, te�vik ederek kullanm��t�r:

1)Bas�nda (gazeteler, dergiler), edebiyatta (örne�in romanlar), radyo ve tv’de (bugün için “sosyal medya” da) insanlar aras�nda “�rk” farkl�l��, dinsel, etnik farkl�l�klar canl� tutulur ve hâkim güçler taraf�ndan ç�karlar�n� sürekli k�lmak için kullan�l�r. 2)Filmlerde aç�k bir biçimde �rkç�l�k propagandas� yap�l�r. 3)Gençlik, ordu, polis �oven, �rkç� duygularla yeti�tirilir.

Avrupa’dan gelen yeni yerle�imcilere alan açmak için yerli halk�n (K�z�lderililerin) yok edilmesi, topraklar�ndan kovulmas� ve kendileri için ayr�lan kamplara t�k�lmas� gerekiyordu. Kelle avc�l�� ilk kez 1703’te ç�kart�lan yasayla ba�lad�. Genç bir K�z�lderili kellesi için 40 sterlin te�vik primi verildi. Filmlere de yans�yan yerli halk katliamlar� sonucunda K�z�lderili kabileler etkisiz hale getirildiler; kendilerine ayr�lan kamplarda açl�k ve sefalete terk edildiler.
Irk ayr�mc�l�� sadece K�z�lderililerle s�n�rl� kalmad�. Esas �rk ayr�mc�l�� Siyahlara yap�ld�. Afrika’dan Amerika’ya siyah köle ta��yan ilk gemi 1619’da gelmi�ti. Amerika topraklar� Afrika’dan getirilen kölelerin ter ve kan�yla yo�rulmu�tur. 1808’e kadar; köle ticaretinin yasakland�� bu y�la kadar Afrika’dan say�s�z gemilere t�k��t�r�lm��, zincire vurulmu� bedava i�gücü; “ya�ayan mal” getirilmi�tir. Amerikan sermayesi Siyahlar� insan olarak görmedi. Aynen Avrupa sermayesinin “1960’lardan bu yana i�gücü göçü ba�lam�nda “i�gücü istedik, insan geldi” demesi gibi.

O günkü tan�mlanmas�yla “zenciler”, bugünkü tan�mlanmas�yla Siyahlar, yo�un olarak iç sava�tan sonra Amerikan tekellerinin, Amerikan tar�m�n�n, özellikle güneydeki büyük çiftliklerin zenginle�mesinin, sermaye birikiminin kayna�� oldular. Bu konuda Marks:

“Makine, kredi, vb. kadar, do�rudan kölelik de, burjuva sanayinin eksenidir. Kölelik olmadan pamuk olmaz; pamuk olmadan modern sanayi olmaz. Sömürgelere de�erlerini kazand�ran kölelik olmu�tur; dünya ticaretini yaratan kölelik olmu�tur ve büyük sanayinin önko�ulu da dünya ticaretidir. Demek ki kölelik, son derece büyük öneme sahip bir ekonomik kategoridir.
En ileri ülke olarak Kuzey Amerika, kölelik olmasayd� ataerkil bir ülke durumuna gelirdi. Kuzey Amerika'y� dünya haritas�ndan silin, ortal�� anar�i –modern ticaret ve uygarl��n toptan çökü�ü– kaplar. Köleli�i yok edin, Amerika'y� uluslar haritas�ndan silmi� olursunuz.
Böylece, kölelik bir ekonomik kategori oldu�undan, halklar�n toplumsal yap�s�nda her zaman var olmu�tur. Modern uluslar, köleli�i, kendi ülkelerinde yaln�zca gizleyebilmi�ler, ama Yeni Dünyaya aç�k bir biçimde zorla kabul ettirmi�lerdir.”⁴

Amerikan iç sava��n�n (1861-1865) bir sonucu olarak Siyahi köle ticareti yasaklanm��t�. Ancak bu yasaklama gerçek ya�amda “özgürle�en” köleler için fazla bir �ey de�i�tirmiyordu. Amerikan burjuvazisinin iki amac� vard�; güneydeki köle i�ine dayanan tar�m� y�kmak; oralarda kapitalizmin geli�mesini ve kuzeyde sanayinin ihtiyaç duydu�u i�gücünü sa�lamak. Bu nedenle Amerikan burjuvazisi Siyahlar�n özgürlü�ünden yana olmu�tur. Ve özgürle�en Siyahlar Amerikan sanayinde neredeyse bedava çal��an i�gücü olarak görülmü�tür. Gerçekten de Siyahlar, köle veya “özgür” köle olarak güneyde tar�mda ve kuzeyde de sanayide neredeyse bedavaya mal olan i�gücü durumundayd�lar.

“Zencilerin ezilmi� durumu hakk�nda tek bir söz söylemeye gerek yok; bu bak�mdan Amerikan burjuvazisi, di�er ülkelerin burjuvazisinden daha iyi de�ildir. Zencileri "özgürle�tirdikten" sonra, "özgür" ve cumhuriyetçi-demokratik kapitalizm zemininde her �eyi yeniden restore etmeyi, zencileri en utanmaz ve en kötü biçimde ezmek için mümkün olan ve olmayan her �eyi yapmay� anlad�.”⁵

Bugün de Siyahlar, en ucuz i�gücü olmaktan, i�e al�n�rken en son dikkate al�nan ve i�ten at�l�rken de ilk akla gelen olmaktan kurtulamam��lard�r; o günün ayr�mc�l�� günün ko�ullar�na göre biçimlenerek devam etmektedir.

Siyahi ve Latin i�çiler sürekli �rksal ayr�ma, ötekile�tirilmeye maruz kalm��l��d�r. George Floyd bunun en son örne�idir.

Amerikan anayasas�, Siyahlara kar�� ayr�mc�l�� engelleyici bir rolü hiçbir zaman oynamam��t�r. Do�ru, Siyahlar art�k köle de�iller. Ancak dün oldu�u gibi bugün de Siyahlar, yapay olarak kurulan engellerle toplumdan ayr� tutulmaktalar. Siyahlar “renk” bariyeri ile ayr��t�r�lmaktalar. Almanya’da Yahudileri toplumdan ayr��t�rmak için kullan�lan “sadece Almanlar için” kavram�, Hitler Almanya’s�ndan çok önceleri ABD’de Siyahlar kast edilerek “sadece beyazlar için” olarak uygulan�yordu.

Beyazlar�n Siyahlarla, K�z�lderililerle, Latin kökenli göçmenlerle evlenmelerinin yasaklanmas� Almanya’da Almanlar�n Yahudilerle evlenmelerinin yasaklanmas�ndan çok eskidir.

Hiçbir yasal dayana�� olmamas�na ra�men Siyahlar�, özellikle kentlerde gettolarda tecrit etme prati�i oldukça yayg�nd�r.

Sendikalarda Siyahlar� üye olarak kabul etmeme ve üye olanlar�n da sendika içinde tecrit edilmeleri prati�i oldukça yayg�nd�r.

E�itim alan�nda Beyaz-Siyah ayr�m�, Siyahlar�n Beyazlarla beraber e�itimine göz yumanlar�n cezaland�r�lmas� da yayg�nd�.

Ayn� ayr�m orduda da geçerliydi. Sava�ta öne sürülenler (örne�in Vietnam sava��), a��r i�lere ko�ulanlar ve hor görülenler yine Siyahlard�.

ABD’de hukuk sistemi, Siyahlara kar�� bir linç-hukukudur. II. Dünya Sava��’ndan sonra “demokratik özgürlükler” abidesi ABD, yükselen sosyalizm ve ulusal kurtulu� mücadelesi kar��s�nda acizli�ini yeni fetih sava�lar�yla, devletin fa�istle�tirilmesiyle, özellikle Siyahlar üzerinde terör estirilmesiyle, pogromlarla kapatmaya çal��m��t�r. II. Dünya Sava�� sonras�nda Amerikan demokrasisi, �rkç�l�k ve fa�istle�meye dayanan bir linç-demokrasisidir.

Bu linç-demokrasisinin temel özelli�i, farkl� etnikten, dini inançtan olanlara kar�� terör ve �iddetin sürekli k�l�nmas�; toplu katliamlar�n örgütlenmesi ve gerçekle�tirilmesi; polis gücünün fa�ist örgütlerle ve çetelerle suç ortakl�� yapmas�; her f�rsatta �rksal ayr�mc�l�k ve linç giri�imleri; Latin, Avrupa, Asya kökenli göçmenlerin ayr�mc�l��a u�ramalar� vs.

ABD’de �rkç�l�k, ayr�mc�l�k sadece devlet d�� gerici, �rkç� örgütlerin politikalar� olmam��t�r. Tam tersine ABD’de kölecilik, �rkç�l�k, ayr�mc�l�k ve devletin fa�istle�tirilmesi do�rudan Amerikan tekelci burjuvazisinin, Amerikan devletinin her dönem, ko�ullara göre farkl� biçimler alan resmi politikas� olmu�tur. Devlet, kendi kurumlar�yla devlet d�� örgütlenmeleri, desteklemi�, eylemlerinde te�vik etmi�tir. Bu örgütlerden birisi Ku-Klux-Klan’d�r. 24 Aral�k 1865'te Tennessee eyaletinde kurulan, Siyah ve göçmen kar��t�, beyazlar�n üstünlü�ünü savunan, �rkç�, fa�ist örgüt her zaman devlet taraf�ndan eylemlerinde desteklenmi�tir veya hiçbir zaman engellenmemi�tir. Bu örgüt polis te�kilat�yla beraber çal��m��, say�s�z linçlerde, pogromlarda, kundaklamalarda (toplu katliam) do�rudan yer alm��t�r. Siyahlar�n ve göçmenlerin her türlü hak, özgürlük, demokrasi aray��n�n kar��s�nda ilk duran, devletin kolluk güçleriyle ili�ki içinde bu fa�ist örgüt olmu�tur. ABD’de polis, her zaman bu fa�ist, �rkç� örgütün suç orta�� olmu�tur.

Son olarak, ABD’de isyana neden de�il, vesile olan ve bütün dünyada desteklenen George Floyd’un bo�ularak katledilmesi, Beyaz-Siyah ayr�m�nda, ABD’deki yap�sal �rkç�l�kta, devletin fa�istle�me durumunda nitel bir de�i�imin olmad��n� göstermektedir.

ABD’de çok �ey de�i�mi�tir. Ancak bu emperyalist ülkenin de�i�meyenleri de vard�r. Bunlardan birisi Amerikan burjuvazisinin yap�salla�t�rarak her dönem kulland�� rkç�l�kt�r: Amerikan burjuvazisi özellikle Siyahlara kar�� siyasi, ekonomik, psikolojik bask� ve terörünü birtak�m �rkç� ayr�m yasalar�yla güçlendirmi� ve sürekli k�lm��t�r. Bu yasalara “Jim Crow Yasalar�” denir.⁶

1950’li y�llarda Siyahlar, bask� ve �rksal ayr�ma kar��n kitlesel mücadelelere giri�mi�ler; Siyah i�çilerin ve gençli�in Beyaz müttefikleriyle e�itlik ve �rk ayr�m�na son taleplerinin yükseltildi�i kitlesel isyan� sonucunda Amerikan hükümeti “Jim Crow yasalar�n�” gözden geçirmek ve kald�rmak zorunda kald�. (En son “Jim Crow Yasalar�” Medeni Haklar Yasas� (1964) ve Oy Hakk� Yasas� (1965) ile tamamen ortadan kald�r�lm��t�r.)

Ancak, bu de�i�im de Siyahlar�n “kaderini” pek etkilememi�tir; dün oldu�u gibi bugün de Siyahlar üzerindeki bask�, hemen her bak�mdan ayr�mc�l�k oldukça a��rd�r. Birkaç örnek verirsek:

Yap�lan ara�t�rmalara göre polis, Siyahlar�, Beyazlardan daha s�k kontrol ediyor. Amerikan hükümetinin 2011-2016 dönemi için geçerli olan bir raporuna göre mahkemelik bir durum oldu�unda ayn� suç için Siyahlar Beyazlara göre yüzde 20 oran�nda daha uzun cezaya mahkûm ediliyorlar.

1909’da kurulan “Siyahi �nsanlar�n Geli�mesi için Ulusal Birlik” (NAACP) örgütü verilerine göre bütün mahkumlar�n (yakla��k 2,2 milyon) yüzde 34’ü Siyahlardan olu�maktad�r. Toplam nüfusa oran� bak�m�ndan bunun anlam� �udur: Beyazlara oranla Siyahlar be� misli daha fazla tutuklan�yorlar. Bu durumda her üç siyahtan biri hapse girebilir.

“Washington Post”un bir de�erlendirmesine göre 2015’ten bu yana ABD’de ço�unlu�u silahl� olan yakla��k 5400 insan vurulmu�tur. Bunlar�n yüzde 45’i beyaz. (ABD nüfusunun yakla��k yüzde 60’� beyazlardan olu�maktad�r.) Nüfusun ancak yüzde 13’ünü olu�turan Siyahlar, polis taraf�ndan öldürülenlerin yüzde 23’üne denk dü�mektedir. :

2015’ten bu yana polis taraf�ndan öldürülenler (her bir milyon nüfusa göre)

Siyahlar: 42 milyon.	Polis taraf�ndan öldürülen 30
�spanyol kökenli: 39 milyon	Polis taraf�ndan öldürülen 23
Beyazlar: 197 milyon	Polis taraf�ndan öldürülen 12
Di�erleri: 49 milyon	Polis taraf�ndan öldürülen 4

ABD’de Siyahlar aras�nda i�sizlik oran� beyaz Amerikal�lara göre daha yüksektir. Örne�in bu y�l�n May�s ay�nda i�sizlik oran� Siyahlarda yüzde 16,8 iken, Beyazlarda yüzde 12,4 idi. Ara�t�rmalara göre, ayn� i� için Siyah i�çi, Beyaz i�çinin ücretinin dörtte üçünü almaktad�r.

ABD’de her be� Siyahtan biri yoksulluk s�n�r� alt�nda ya�amaktad�r. -Dört ki�ilik bir aile için ödenen miktar yakla��k 26 bin dolard�r.-

Ara�t�rmalara göre ortalama bir beyaz ailenin geliri siyah bir ailenin gelirinden 10 misli daha fazlad�r. Mutlak rakamla Fed’in hesaplamas�: 2019 sonu itibariyle ABD’de beyazlar 95 trilyon dolarl�k bir geliri kontrol ederken, Siyahlar ancak 5 trilyon dolarl�k bir gelire sahiplerdi.⁷

1950’de de durum bugünden farkl� de�ildi: Y�ll�k geliri 2000 dolara kadar olan aile ve bireyler aras�nda beyazlar�n oran� yüzde 27, Siyahlar�n oran� yüzde 59; 2000-4000 dolar grubunda olanlar�n aras�nda beyazlar�n oran� yüzde 39, Siyahlar�n oran� yüzde 31 ve 4000 dolardan fazla olanlar�n aras�nda beyazlar�n oran� yüzde 34 ve Siyahlar�n oran� da yüzde 10’du.

Kentlerde ya�ayan aileler ve bireylerin geliri beyazlarda 1945’te 2819 dolardan 1949’da 3235 dolara ç�karak yüzde 14,8 oran�nda artarken Siyahlarda 1689 dolardan 1661 dolara gerilemi�tir; yüzde 1,7 oran�nda dü�mü�tür.⁸

Bu y�l�n Nisan sonu itibariyle ABD’de beyazlar�n yüzde 74’ü kendi evine sahipken, Siyahlarda bu oran yüzde 44’tür.

E�itim Bakanl��’n�n verilerine göre 25 ya��nda olanlar aras�nda Siyah olanlar�n yüzde 15’inin ve beyaz olanlar�n da yüzde 8’inin lise diplomas� yok. Ayn� ya� grubunda beyazlar�n yüzde 35’i ve Siyahlar�n da yüzde 21’i üniversite bitirmi�.

Büyük i�letmelerde yönetici pozisyonunda olan Siyah say�s� yeterli de�ildir; örne�in, Fortune-500 i�letmelerinde sadece dört Siyah ba�kan vard�r.

“New York Times”�n haberine göre orduda askerlerin yüzde 40’� Siyaht�r, ama üst seviye 41 general aras�nda sadece iki Siyah vard�r.

Sa�l�k hizmeti alan�nda söylenecek fazla bir �ey yok. Koronavirüs günlerinde ABD’de Siyahlar�n hali ortada. Siyahlar�n ölüme terk edilmesinde ayr�mc�l��n önemli bir rol oynamad�� söylenemez; Korona salg�n�ndan ölenlerin üçte biri Siyaht�r. Washington’da koronadan ölen her 500 ki�inin dörtte üçü Siyaht�. Her 100 bin nüfus içinde ölüm oran� beyazlara göre Siyahlarda iki misli daha fazlad�r.

ABD’de genel devlet sa�l�k sigortas� yoktur. 2018 y�l�nda yakla��k 28 milyon insan�n sa�l�k sigortas� yoktu. Bunlar�n aras�nda beyazlar�n pay� yüzde 5,4 iken, Siyahlar�n pay� yüzde 9,7 idi.⁹

Özgürlü�ün renkli, siyahi taraf�: Siyahlar�n beyazlarla yasal olarak e�it haklara sahip olmas� tamamen aldatmacad�r. 1776’da Amerika Birle�ik Devletleri, temel hak ve özgürlükleri dile getirdi�i ba��ms�zl�k aç�klamas�nda tanr�n�n verdi�i ilk devletten, tamamen insana özgü haklardan bahsederken, hiç de o zamanki ABD ko�ullar�n� göz önünde tutmuyordu. Söz konusu bu temel hak ve özgürlükler Britanya sömürgecili�inden, Britanya tac�ndan ekonomik ve siyasi ba��ms�zl�k için mücadele eden beyaz vatanda�� ç�karlar�n� temsil ediyordu.

"Bu gerçeklerin bütün insanlar�n e�it yarat�ld��na, yarat�c�lar�n�n onlara ya�am, özgürlük ve mutlulu�un pe�inde ko�mas� gibi devredilemez haklarla donat�ld��na inan�yoruz."

Ne Afrika i� köleleri ve ne de yerinden edilerek, imha edilerek kendi topraklar�nda kapitalist sistemin kurulmas�n� adeta “mümkün” k�lan yerli nüfus, beyaz yerle�imcilerin anayasas�n� kendilerine dayanak yapabildiler.

Anayasa temel hak ve özgürlüklerden bahsediyordu. Ancak ya�am, yerli halk ve Siyahlar için yerinden edilmekten, kölelikten, katliamdan, bask�dan ba�ka bir �ey sunmuyordu.

1865 Anayasas�n�n kölecili�i yasaklamas� da bir �ey de�i�tirmedi. Bu anayasadan yüz sene sonra, 1960’l� y�llarda ABD’de yükselen Siyahi eksenli �rkç�l��a kar�� özgürlük ve demokrasi mücadelesi sonucunda birtak�m temel haklar�n elde edilmesi de çok fazla bir �ey de�i�tirmedi. Fazla bir �ey de�i�medi, çünkü o zaman�n köleleri, �imdi özgür Siyahlar, biçimsel olarak beyazlarla e�it haklara sahip olanlar olarak mutluluklar� pe�inde ko�abilirler; yani para, mülk, ev, araba vb. elde edebilirler. Bunun önünde hukuksal olarak, vatanda� hakk� olarak hiçbir engel yoktur. Ancak, bu e�itli�in önünde s�n�fl� topluma özgü; özel mülkiyete dayanan düzen e�itsizli�inin a��lmas� pek mümkün olamayan bir engel olarak durmaktad�r. Yasa önünde e�it olmak, özel mülkiyet zemininde yükselen e�itsizli�i ortadan kald�rm�yor. �üphesiz ki, “imkânlar�n s�n�rs�z” oldu�u ABD’de herkesin �ans�n� denemesi, kendi mutlulu�u pe�inde ko�mas� izine ba�l� de�ildir. Ki�isel ihtiyaçlar�n giderilmesi için ihtiyaç duyulan nesnelerin eksikli�inden de bahsedilemez. Ancak, bunlar�n hepsi paran varsa elde edilebilecek olan nesnelerdir. Pazar bu türden nesnelerle dolup ta��yor; ancak bunlara sahip olabilmek için paran olmas� gerekir. Bu para da kazan�lmal�d�r. Sorun bu noktaya gelince ABD’de Siyah, Marks’�n dedi�i gibi “iki anlamda özgür” oluyor.

“Paran�n sermayeye çevrilebilmesi için, demek ki, para sahibinin özgür i�çi ile kar�� kar��ya gelmesi gerekir; bu, i�çinin iki anlamda özgür olmas� demektir: Hem i�gücünü kendi öz metas� gibi satabilecek durumda özgür bir insan olmas� gerekir, hem de satmak için elinde ba�ka bir meta olmamas�, i�gücünü gerçekle�tirmesi için gerekli her �eyden yoksun bulunmas� gerekir.”¹⁰

Siyah nüfusun ezici ço�unlu�u, temel üretim araçlar�ndan, hammaddeden yoksun. Tek �ans�, beyazlar�n ezici ço�unlu�u gibi, ya�ayabilmek için i�gücünü satmakt�r. �imdi özgür insan olarak, dün köle iken mecbur oldu�unu �imdi, özgür iste�iyle yapmak zorundad�r; yani ya�amak için i�gücünü satmak zorundad�r. Ancak, i�gücünü özgürce satma iste�i yetmez; bir de bu i�gücünü sat�n alan birisinin olmas� gerekir. Sorun da burada ba�l�yor. Siyah i�çinin i� pazar�nda yeti�mi�, tecrübeli, Avrupa’dan da gelen göçmen i�çilerle beslenen i�gücü kitlesiyle rekabet edecek durumu yoktur. Ne e�itim bak�m�ndan ne i� tecrübesi bak�m�ndan rekabet edecek durumda de�ildir. Geriye sadece ve sadece i�sizlik, en dü�ük ücret kar��l��nda çal��mak kalmaktad�r. Sonuçta, i� bulmak, çal��mak, e�it ücret almak özgürlü�üne sahip olmalar�na ra�men Siyah i�çiler, pratikte beyazlar ve kalifiye, ucuz göçmen i�çiler kar��s�ndan çaresizdirler. Bu ko�ullar�n sonucunda Siyahlar olu�turduklar� gettolarda toplan�yorlar.

Özgürlük ve e�itlik; burjuva demokrasisine sars�lmaz inanç; anayasaya, insan haklar�na dayanmak konusunda Beyazlar ve Siyahlar ayn� safta duruyorlar. Her iki taraf da ayn� �eylere inan�yor; ayn� özgürlük ve demokrasiyi, ayn� anayasay� ve insan haklar�n� savunuyor. Ancak Amerikan devleti ve onu arkas�na alan güçler, mevcut sistemi; özgürlükleri, insan haklar�n�, anayasal temel haklar� Siyahlara kar�� kullan�yorlar; bunu �rkç�l�kla, ayr�mc�l�kla yap�yorlar. Yasa de�i�miyor, temel haklar de�i�miyor, ama polis daha az Beyaz, daha çok siyah öldürüyor, hâkim Beyaza daha az, siyaha daha çok ceza veriyor.
ABD’de Siyahlar�n maddi durumu ve Amerikan �rkç�l��, ayr�mc�l��, bu ülkede geçerli olan hukuk düzeninden ve ekonomiden ayr� ele al�namaz. ABD’de Siyahlar �rkç�l��a, ayr�mc�l��a kar��; özgürlük ve e�it haklar� için mücadelelerinde anayasaya dayanamazlar. Durumlar�n� düzeltmek istiyorlarsa, Beyazlarla her bak�mdan anayasal olarak e�itliklerinin pratikte uygulanmas�n� istiyorlarsa mevcut düzene kar�� mücadele etme bilinciyle hareket etmek zorunda olduklar�n� görmeleri gerekir.

ABD’de örgütlü �rkç� nefret söz konusudur. Siyahlar, yerliler, Latin kökenliler ve dünyan�n ba�ka yerlerinden göç edenler ABD toplumunun etnik mozaikten olu�tu�unu gösterir. Amerikan toplumunun etnik kökenine göre ayr��t�r�lm�� bu bile�enleri, sürekli yabanc� dü�manl�� ile beslenen gruplar�n direnciyle kar�� kar��yad�rlar. Beyaz insan�n hâkimiyetini, üstünlü�ünü savunan �rkç�lar, ABD’de Ku Klux Klan’dan bu yana her biçimde sürekli var olmu�lard�r.

Hâkim s�n�f politikas�ndan ayr� dü�ünülemeyecek yap�sal �rkç�l�k, ho�görüsüzlük, “beyaz �rk”�n kaderinin (yöneten, hakim güç olmas� bak�m�ndan) Tanr� taraf�ndan önceden belirlenmesi anlay��, dini köktendincilik, ulusal tarih ça��na damgas�n� vuran vah�i köleli�in ideolojik sonucu ve Amerikan sisteminin içsel �iddeti, devletin her dönem bu politikalar� destekliyor olmas�, ABD’de �rkç�, fa�ist gruplar�n ortaya ç�kmas�n� ve geli�mesini beraberinde getirmi�tir.

Devletin bu örgütlenmi�, yap�sal �rkç�l�kla ili�kisi son dönemde ABD Ba�kan� Trump’�n aç�klamalar�ndan da anla��lmaktad�r. Son dönemlerdeki bir dizi �rkç� sald�r�lara Trump’�n aç�klamalar� vesile olmu�tur; Trump, �rkç�lar� resmen göçmenlere ve Siyahlara kar�� k��k�rtm��t�r.

Amerikan burjuvazisi nefret ve �rkç�l�� yücelten politikalardan hiçbir zaman vazgeçmemi�tir.

“The Base” gibi Neonazi örgütler, ABD’de �rk sava�� ba�latmak için yemin eden örgütlerdendir. En aktif gruplardan birisi de Boogaloo Boys’dur. Son zamanlarda büyüyen bu grubun üyeleri Havai gömlekleri giyiyorlar, bazen yüzlerini gaz maskesiyle kapat�yorlar, aç�ktan uzun namlulu silahlar ta��yorlar.
Aktif gruplardan birisi de “Civil War 2”dir. Bu grup, silah sahibi olma hakk�n� savunmaktad�r. Bu grubun üyeleri, salg�ndan dolay� k�s�tlamalar, sosyal tecrit konusunda Trump’�n politikas�n� savunmaktad�r.

Southern Poverty Law Center’in (SPLC) bir raporuna göre ABD’de beyaz milliyetçilerden olu�an 100’den fazla grup ve 99 aktif Neonazi grup tespit edilmi�tir.
Bunun ötesinde 100’den fazla paramiliter gruptan olu�an “Yurtsever Hareket”, varolu� misyonlar�n� burjuva özgürlükleri korumak için hükümete kar�� sava�mak olarak aç�kl�yor. “Yurtsever Hareket” toplam olarak 623 grup dâhildir.

A��r�l�kç�l��a Kar�� Proje’ye (CEP) göre özellikle tehlikeli olan 8 grup var. Bu gruplar�n hepsi beyaz �rk�n hâkimiyeti için mücadele ediyor. “Nasyonal Sosyalist Hareket” (NSM), “Hammerskin-Ulus” ve “Nükleer Silah Bölümü”. Bu gruplar Beyaz �rk�n di�erlerinden üstün oldu�unu ve Yahudi dü�manl��n� aç�ktan söylüyorlar.

Bu gruplar�n ço�u, Donald Trump ve hükümetine olan yak�nl�klar�n� dile getiriyorlar.

Veriler de göstermektedir ki, ABD’de silahl� nefret devletin gözü önünde örgütlenmektedir.¹¹

Irkç�l�k-�rk teorisi üzerine özet itibariyle:

Vazedenlerinin söyledikleri gibi �rkç�l�k, mistik, bilinmeyen nedenlerden dolay� ortaya ç�kmam��t�r. Irkç�l�k, hâkim s�n�flar�n belli ç�karlar�n�n sa�lanmas� için olu�turulmu� ayr�mc�, fa�ist bir ideolojidir.

Irkç�l�k, hâkim s�n�flar taraf�ndan her dönem iktidarlar�n� peki�tirmek için kullan�lm��t�r; böylece �rkç�l�k, talan, imha politikas�n�n uygulanmas�nda ba�at ideolojik anlay�� olmu�tur.

Günümüzde �rk teorisi, burjuva ideolojinin felsefi, etnik, sosyal politik alanlar�nda geli�me, yayg�nla�ma olanaklar� bulur. Amaç, hâkim s�n�flar�n önderlik yetisinin oldu�unu, ba�ka bir s�n�f�n bu yetiye sahip olmad��n�, dolay�s�yla hâkim s�n�flar�n sürekli önderlik etmelerinin, hâkim olmalar�n�n do�al oldu�unu topluma kabul ettirmektir.

Irkç�l��n siyasi-ideolojik temel özelli�i, anti-komünizmdir. Bunun böyle oldu�unu Hitler fa�izmi ko�ullar�nda Alman �rkç�l��n�n Sovyet insan�n�, Bol�evikleri “alt, geri insan türü” olarak görmelerinde, Alman �rk�n�n her bak�mdan di�er �rklardan üstün oldu�u anlay��nda görmekteyiz.

Irkç�l��a kar�� mücadelede k�stas sosyalist, komünist olmak de�ildir; her demokrat, her özgürlük isteyen insan bu mücadelede yer almal�d�r. George Floyd’la ba�layan ve bütün dünyaya ay�lan eylemler, protestolar bunun böyle oldu�unu göstermektedir.

Irkç�l��a kar�� mücadele ayn� zamanda fa�izme, devletin fa�istle�tirilmesine kar�� mücadeledir.

Irkç�l��n hegemonya mücadelesi ile yak�ndan ili�kisi vard�r; hegemonya mücadelesi �rkç�l�� besleyen bir olgudur. Bu bak�mdan hegemonya mücadelesinin, dünya çap�nda rekabetin strateji ve politikas� olan jeopolitika, �rkç�l�k teorisidir.

Jeopolitika ayn� zamanda kozmopolitizmdir.

Irkç�l�k, beyaz, “üstün” insan�n, emperyalizmin ideolojik silah�d�r.
Irk teorileri, emperyalistlerin dünya hâkimiyeti için mücadelelerine zemin olu�turur.
Irkç�l�kla emperyalist güçler ba�ka ülkeleri fethetmeyi, sömürgele�tirmeyi, halklar� kölele�tirmeyi hakl� ç�kartmaya çal��rlar.
Jeopolitik, dünya hâkimiyeti iddial� emperyalist güçler (eskiden bu yana özellikle Fransa, �ngiltere, Almanya, ABD, Rusya) insan türlerinin, halklar�n e�itsizli�ini, beyaz insan�n üstün, di�erlerinin (siyah, sar� vb.) alt tür olduklar�n� yayarlar ve bu nedenden dolay� da dünya hâkimiyetinin kendilerinin do�al haklar� oldu�unu iddia ederler. Bu konuda �rkç�l��a ideolojik önderlik eden Friedrich Wilhelm Nietzsche’dir.

ABD’de Siyahlar�n �rkç�l��a, ayr�mc�l��a kar�� mücadelesi hemen her dönem devam edegelmi�tir. Bu mücadele ayr�ca ele al�nmal�d�r.

Kaynaklar:

Lenin; C. 14, “Materyalizm ve Ampiryokritisizm”, s. 332.
Marks-Engels; C. 23 (Kapital, C. I), s. 779).
I. A. Geyevski; “Die Rassenpolitik des amerikanischen Imperialismus”- “Amerikan Emperyalizminin Irk Politikas�”, Berlin 1956.
Marks-Engels; C. 4, s. 132. “Felsefenin Sefaleti”.
Lenin; C. 22, s. 13/14. “Kapitalizmin Geli�me Yasalar� Üzerine Yeni Veriler”.
“Jim Crow yasalar�” (�ngilizce: Jim Crow laws), 19. ve 20. yüzy�lda ABD’nin güney eyaletlerinde ç�kart�lm�� rksal ayr�mc�l�� ifade eden yerel yasalard�. Bu yasalar, ABD'deki “yeniden yap�lanma” döneminde Siyahlar�n mücadele sonucunda elde etmi� oldu�u politik ve ekonomik haklara kar�� ç�kart�lm��t�r. Bu yasalar, Siyahlar�n ve Beyazlar�n sosyal ve politik hayatta ayr� kurumlar� kullanmalar�n� amaçlam��t�r. Ula��mda -demiryollar� ve tramvaylarda- �rk ayr�m�n� kabul eden ilk yasa 1875'te Tennesse’de ç�kart�lm�� ve sonras�nda tüm Güney eyaletlerinde demiryollar�nda �rk ayr�m� uygulamas�na geçilmi�tir. Bu yasalar� uygulayan eyaletlerde "Sadece Beyazlar �çin" ve "Siyahlar" tabelalar� as�lm��t�r. Oteller, tiyatrolar, kütüphaneler, asansörler ve okullar� da kapsar hale gelmi�tir.”
“Struktureller Rassismus in den USA: In diesen Bereichen ist er messbar” - ABD’de Yap�sal Irkç�l�k: Bu Alanlarda Ölçülebilir”.
Bu veriler için bkz. I. A. Geyevski; “Die Rassenpolitik des amerikanischen Imperialismus”- “Amerikan Emperyalizminin Irk Politikas�”, Berlin 1956, s. 109,111.
Yukar�daki veriler için bkz. “Struktureller Rassismus in den USA: In diesen Bereichen ist er messbar” - ABD’de Yap�sal Irkç�l�k: Bu Alanlarda Ölçülebilir”; https://www.rnd.de/wissen/struktureller-rassismus-in-den-usa-in-diesen-bereichen-ist-die-benachteiligung-messbar-PNW2WUEGVUWYKCX4JRP65XW4SQ.html
Marks-Engels; C. 23 (Kapital, C. I), s. 183.
Bu veriler için bkz. http://de.granma.cu/mundo/2020-07-09/vereinigte-staaten-der organisierte-hass

�brahim Okçuo�lu yazd�: Tarihsel ve güncel olarak ABD�de �rkç�l�k

Kaynaklar:

Lenin; C. 14, “Materyalizm ve Ampiryokritisizm”, s. 332.

Marks-Engels; C. 23 (Kapital, C. I), s. 779).

I. A. Geyevski; “Die Rassenpolitik des amerikanischen Imperialismus”- “Amerikan Emperyalizminin Irk Politikas�”, Berlin 1956.

Marks-Engels; C. 4, s. 132. “Felsefenin Sefaleti”.

Lenin; C. 22, s. 13/14. “Kapitalizmin Geli�me Yasalar� Üzerine Yeni Veriler”.

“Struktureller Rassismus in den USA: In diesen Bereichen ist er messbar” - ABD’de Yap�sal Irkç�l�k: Bu Alanlarda Ölçülebilir”.

Bu veriler için bkz. I. A. Geyevski; “Die Rassenpolitik des amerikanischen Imperialismus”- “Amerikan Emperyalizminin Irk Politikas�”, Berlin 1956, s. 109,111.

Marks-Engels; C. 23 (Kapital, C. I), s. 183.

Bu veriler için bkz. http://de.granma.cu/mundo/2020-07-09/vereinigte-staaten-der organisierte-hass

�lgili Haberler