6 Ekim 2024 Pazar

Gökkuşağının altında direniş 52. yılında

1969 yılında Stonewall isimli barda baskı ve şiddete daha fazla dayanamayan eşcinsellerin ayaklanmasının ardından başlayan direniş 52. yılında. 

"Korku bizim için ne ki? Balık için su neyse o!"

80'li yılların New York'unda draq balolarını anlatan Pose dizisinin en sevilen repliklerinden biridir. Çünkü bu cümle yıllardır hayatta kalma ve var olma mücadelesi yürüten LGBTİ+'ların direnişini özetliyor. Tam tarihi bilinemese de LGBTİ+'ların var oluş mücadelesi 1920'li yıllara kadar dayanıyor.

Eşcinseller o yıllarda dünyanın birçok yerinde korku içinde yaşıyordu çünkü; doktorlar tarafından "hasta", din insanları için "ahlaksız, sapkın", basın için "yağmacı", hükümet ve polisler için "potansiyel suçlu", aileleri için ise "doğmaması gereken" çocuklardı... 

Baskılara rağmen hayatta kalma mücadelesi yürüten eşcinseller özellikle polisler tarafından sayısız saldırıya uğruyor, katlediliyordu. 

Ta ki 28 Haziran 1969 tarihine kadar. 

EŞCİNSELLER DÖRT GÜN ÇATIŞTI
LGBTİ+'ların gittiği Greenwich Village'teki Stonewall Inn isimli bar polisler tarafından bazen günde birden fazla olmak üzere sayısız kez basılıyordu. Bu baskınlarda eşcinseller saldırıyor uğruyor keyfi şekilde darp ediliyordu. Ancak 28 Haziran gecesi bu baskılara karşı başkaldırı günü oldu. 

Eşcinseller polisleri bara hapsetti ve dört gün boyunca çatışmalar sürdü. Kazanan eşcinseller oldu. 

İKİ BİN KİŞİYLE İLK YÜRÜYÜŞ YAPILDI
Ayaklanmanın birinci yılında New York, San Francisco ve Los Angeles'ta eş zamanlı olarak Onur Yürüyüşü düzenlendi. 2 bin kişinin katılımıyla gerçekleşen Onur Yürüyüşü'nün yaratıcısı olan feminist biseksüel Brenda Howard aynı zamanda 70'li yıllarda eşcinsellerin hakları için mücadele eden Eşcinsel Kurtuluş Cephesi'nin kurucuları arasında da yer alacaktı. 

GÖKKUŞAĞI BAYRAĞI İLK KEZ DALGALANDI
1978 yılında San Francisco Gay ve Lezbiyen Özgürlük Günü Yürüyüşü Gökkuşağı bayrağıyla yapıldı. San Franciscolu sanatçı Gilbert Baker, tarafından tasarlanan Gökkuşağı bayrağı 30 gönüllü tarafından yürüyüşte kullanılmak üzere elle dikip boyandı. Her biri farklı renkte 8 şeritten oluşan Gökkuşağı bayrağındaki her bir renk bir bileşeni temsil ediyor; kırmızı yaşamı, turuncu iyileşmeyi ve gelişmeyi, sarı güneşi, yeşil doğayı, çivit mavisi uyumu, mor maneviyatı, cam göbeği sanatı ve cart pembe cinselliği.

TÜRKİYE'DE İLK ONUR HAFTASI YASAKLANDI
Türkiye'de ise Onur Haftası ilk kez Cinsel Özgürlük Haftası adı altında 1993 yılında kutlanmak istendi. Fakat valilik izin vermedi. Yürüyüşten önceki gece polis, aktivistlerin kapılarını kırıp evlerini bastı, yürüyüş günü de İstiklal Caddesi'ni ablukaya aldı. Cadde'de eşcinsel olduğundan şüphelenilenler gözaltına alındı ve yurt dışından gelen katılımcılar sınır dışı edildi.

İLK YÜRÜYÜŞ İSTİKLAL CADDESİ'NDE 40 KİŞİYLE BAŞLADI
İlk Onur Yürüyüşü ancak on sene sonra 2003'te, yaklaşık 40 kişilik bir grup tarafından gerçekleştirildi. Üstelik Beyoğlu'nda eşcinsel "avına" çıkan Hortum Süleyman'a rağmen. Beyoğlu Emniyet Müdürü Süleyman Ulusoy'a Beyoğlu'nda özellikle travestiler olmak üzere eşcinsellere hortumla yaptığı işkencelerden dolayı bu lakap verilmişti. 

2003 yılında İstiklal Caddesi'nde herkesin "kim bu deliler" diye baktığı 40 kişiyle başlayan Onur Yürüyüşü, iktidarın korkulu rüyası Gezi direnişinin yılı olan 2013'te yüz bini aşkın kişinin katılımıyla rekor seviyeye ulaştı. Yasaklandığı 2015 yılında ise 80 bini aşkın kişiyle gerçekleşti. 2015 yılında Ramazan ayına denk geldiği gerekçesiyle yasaklanan Onur Yürüyüşü o yıldan bu yana çeşitli gerekçelerle engelleniyor.

Ancak yasakları tanımayan LGBTİ+'lar İstiklal Caddesi'nde sokak sokak eylem yaptılar, polis barikatına direndiler, Gökkuşağı bayrağını dalgalandırdılar.