GÜNCEL

2023 y�l� hapishaneler raporu payla��ld�

ANKARA
1 Haziran 2024 Cumartesi

2023 y�l�nda hapishanelerde ya�anan hak ihlallerine ili�kin raporu payla�ana �HD Merkez Hapishaneler Komisyonu, en çok ihlalin i�kenceden ya�and�� kaydedildi.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) Merkez Hapishaneler Komisyonu, 2023 y�ll� hapishaneleri hak ihlali raporunu aç�klad�. Ankara K�z�lay'da Alba Otelde yap�lan bas�n toplant�s�nda raporu okuyan Çevirmen, hak ihlallerinin ailelerin ve avukatlar�n�n yapt�� ba�vuru ile �HD'nin yapt�� çal��malar sonucu elde edildi�ini belirtti. edindi�ini payla�t�. Çevirmen, 2023 y�l�nda Türkiye'deki 51 kentte bulunan 6 tanesi aç�k olmak üzere toplam 147 hapishanede en az 23 bin 899 hak ihlalin ya�and��n�n bilgisini payla�t�. Tutsaklara dönük hak ihlallerinin gün geçtikçe artt��na dikkati çeken Çevirmen, "Bu raporda yer alan ihlaller; sadece �HD'nin ula�abildi�i gerçek durumun çok k�s�tl� bir bölümünü ortaya koymaktad�r. Adalet Bakanl�� Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlü�ü, siyasi, yabanc� uyruklu, hasta tutsaklar, ya�am�n� yitiren tutsaklar, LGBT+ bireylerin yan� s�ra engelli, bebek ve kad�nlara ili�kin verileri de kamuoyuna aç�klam�yor. 2023 y�ll�nda 19 yeni cezaevi aç�ld�. Bunun yan� s�ra 2024 y�ll�nda ise 12 cezaevi aç�lmas� planlan�yor. Bu da göstermektedir ki; Türkiye'nin mevcut iktidar anlay�� genel itibariyle insanlar� hapsetme üzerine bir gelecek tahayyülü öngörmektedir" dedi.

'8 AYDA 78 B�N K�� TUTUKLANDI'
Çevirmen 8 ayda 78 bin ki�inin tutukland��n� ve hapishanelerde bulunanlar�n say�s�n�n 2 May�s itibari ile 329 bine yükseldi�ini kaydetti. Tutsaklar�n ya�ad�� sa�l�k sorunlar�n� da tek tek s�ralayan ve bu ihlallerin ortaya ç�kmas�na neden olan uygulamalar� da "insanl�k onuruna ayk�r�" olarak belirten Çevirmen, "Ne yaz�k ki a��r hasta mahpuslar, hastal�klar�n�n son dönemlerine gelmelerine ra�men tahliye edilmiyor. Adli T�p Kurumu'nun (ATK) tahliye kararlar�n� siyasi tutum izleyerek vermesi, hastane raporlar�n�n ATK taraf�ndan kabul edilmemesi ve verilen raporlar�n ya da al�nan kararlar�n 'güvenlik' gerekçesi ile uygulanmamas� da a��r hasta ve hasta mahpuslar�n durumlar�n�n ciddiyetini art�rmaktad�r" ifadelerini kulland�.

'6 YILDA 2 B�N 258 TUTSAK YA�AMINI Y�T�RD�'
Çevirmen, sa�l�k hakk� ihlali ile ilgili 6 bin 639 ihlal tespit ettikleri ifade ederek, "2018 y�ll�ndan beri cezaevlerinde en az 2 bin 258 ki�i ya�am�n� yitirdi. 2023 y�ll�nda da en az 42 ki�i ya�am�n� yitirdi. 3 Nisan'a kadar süren dönü�ümlü açl�k grevine 91 cezaevinden yakla��k olarak bin 997 ki�i kat�ld�.

'EN ÇOK �HLAL ��KENCEDEN'
��kence ba�l�� alt�nda ya�anan ihlallere de i�aret eden Çevirmen, en az 17 bin 218 ihlalin meydana geldi�ini söyledi. Çevirmen bunlardan 772'sinin darp, tehdit ve hakaret, 175'nin ç�plak arama, 567 a��z içi arama, 252 ayakta say�m, 240 havaland�rma hakk�n�n engellenmesi oldu�unu kaydetti. Çevirmen ya�anan oda ve ko�u�larda ya�anan sorunlar, ajanl�k dayatmas�, kameralar�n ya�am alanlar�na konulmas�, bask�n ve aramalarda e�yalar�n da��t�lmas�n�n yan� s�ra pek çok konuya da dikkati çekerek, 169 ayr�mc�l�k yasa�� ihlalinin de ya�and��n� söyledi. Sosyal aktivitelerin engellenmesine ili�kin ise 2 bin 246 ileti�im ve haberle�me hakk� ihlalinin de ya�and��n� dile getiren Çevirmen, 2 bin 216 bin bilgiye eri�im hakk�n�n gasp edildi�ini aktard�.

'424 TUTSA�IN TAHL�YES� ERTELEND�'
�dare ve Gözlem Kurullar�n�n yol açt�� ihlallere de de�inen Çevirmen, "Bu yönetmelik do�rultusunda kurulan kurullar, kendilerini mahkeme yerine koyarak mahpuslar hakk�nda 'iyi halli' olup olmama durumlar� hakk�nda de�erlendirmede bulunmakta, ko�ullu sal�verilme ve denetimli serbestlik haklar�ndan yararlan�p yararlanmayacaklar�na karar vermektedir. Ayr�ca �dare ve Gözlem Kurulu mahpuslarla ilgili de�erlendirmelerinde, mahpuslar�n yönetmeli�in yürürlü�e girdi�i tarihten önce ald�� disiplin cezalar�n�n da gerekçe gösterilerek iyi olmad��na karar vermesi de 'geçmi�e yürüme yasa��' ilkesine ayk�r� uygulamalar yürütmektedir ve mahpuslar�n tahliyelerini engellemektedir. Gözlem kurullar� mahpuslar�n iyi halli olup olmad��na karar verirken soyut ve sübjektif yorumlarda bulunmakta, siyasi mahpuslardan da pi�man olduklar�na dair beyan istemektedirler. Bu kararlardan kaynakl� yüzlerce politik mahpus denetimli serbestlik ve ko�ullu sal�verilme haklar�ndan mahrum b�rak�lmaktad�r. Yönetmeli�in uygulanmaya ba�land�� tarihten, 2023 y�l� sonuna kadar en az 426 mahpusun tahliyeleri belli periyotlarla engellendi" ifadelerini kulland�.

PKK lideri Abdullah Öcalan'a yönelik uygulanan tecrit ve yans�malar�na da dikkat çeken Çevirmen, tecridin pek çok uluslararas� normlara ayk�r� oldu�unu an�msatt�. Çevirmen, Öcalan ile görü�mek üzere 29 Kas�m 2023'te ba�vuru yapt�klar�n� ancak Adalet Bakanl��'n�n hala herhangi bir yan�t vermedi�ini söyledi.

'SA�LIKLARI OLUMSUZ ETK�LEN�YOR'
Y VE S Tipi olarak bilinen hapishanelerde tutsaklar�n tecrit alt�nda oldu�unu aktaran Çevirmen, "Daha önce kalabal�k olarak tutulduklar� hapishanelerden sevk edilen mahpuslar bu cezaevlerinde tek ba�lar�na tutulmakta ve bulunduklar� ko�u�un havaland�rmas� olmad��ndan günde 1 saat ayr� bir yerde bulunan havaland�rma bölümüne götürülmektedir. Bu uygulama ile mahpuslar�n ruh ve bedensel sa�l�klar� olumsuz etkilenmektedir" diye kaydetti.

'24 SAAT �ZLEN�YOR'
Cezaevlerinde en az 13 bin 819 kad�n tutsa��n yan� s�ra en az 2 bin 983 çocuk tutsa��n oldu�unu da payla�an Çevirmen, "Kad�n mahpuslar�n sa�l�k haklar� engellenmi� durumdad�r. A��z içi aramalardan kaynakl� sa�l�k hakk� ihlal edilen kad�n mahpuslara dair ba�vurular kurumumuza yap�lm��t�r. Hijyen ve temizlik malzemelerinin verilmemesi, s�cak suya ve temiz suya eri�im problemleri de ya�anmaya devam ediyor. Kad�n mahpuslar�n ya�am alanlar�n� gören kameralar da mahremiyetini ortadan kald�ran uygulama olarak devam ediyor. Ko�u�lar bu kameralarla 24 saat izleniliyor. Ayr�ca iç kameralar banyo-tuvalet kap�lar�n� görürken, d�� kameralarda yatakhane ve tuvalet içlerini görüyor. Kad�n Mahpuslardan 21 hapishaneden 203 ba�vuru al�nm��t�r" diye belirtti. Çevirmen, LGBT+ bireylere de yönelik ayr�mc�l�k ve insanl�k d�� uygulamalara dikkat çekti.

Uygulamalar nedeniyle ya�anan ihlallerin son bulmas� için taleplerini de s�ralayan Çevirmen, bu uygulamalar�n son bulmas� ve Türkiye'nin de alt�na imza att�� uluslararas� normlar� uygulamas�n� istedi.

2023 y�l� hapishaneler raporu payla��ld�

�lgili Haberler