Rekabet Kurulu'ndan patates-soğan raporu: Depolama yok

Türkiye aylardır patates fiyatlarıyla yatıp soğan fiyatlarıyla kalkıyor. Depolar basılıyor, ürünlere el konuluyor. Konuya ışık tutacak önemli bir dayanak noktası olan Rekabet Kurulu'nun hazırladığı ön araştırma raporunda ekili alanların azaldığına, zirai hastalıkların arttığına dikkat çekildi. Üretici ve esnafın rekabet karşıtı bir eyleminin söz konusu olmadığı sonucuna ulaşıldı.

 

'REKABET KARŞITI EYLEMLER İÇERİSİNDE BULUNULMUYOR'

 

Milli Gazete'nin haberine göre; raporun sonuç kısmında şöyle denildi: "4054 sayılı kanunun 4. maddesi kapsamında herhangi bir ihlalin söz konusu olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. 4054 sayılı kanunun 6. maddesinin ihlaline işaret edebilecek herhangi bir bilgi, belge ya da bulgunun da söz konusu olmadığı görülmektedir... Bu çerçevede patates ve soğan piyasasındaki fiyat artışına ilişkin yerinde incelemelerde elde edilen bilgi ve belgeler, kamu kurumlarının görüşleri ve teşebbüslerin konu ile ilgili değerlendirmeleri dikkate alındığında; patates ve soğan ticareti ile iştigal eden teşebbüslerin rekabet karşıtı eylemler içerisinde bulunmadıkları sonucuna ulaşılmıştır."

 

EKİLİ ALAN PATATESTE YÜZDE 17, SOĞANDA YÜZDE 20 AZALDI

 

Raporun patatesle ilgili bölümlerinde 2012 yılından 2017 yılına kadar geçen süreçte, toplam ekili alanın 29 bin 235 hektar azaldığı belirtiliyor. Bu azalışın sebepleri arasından ürün tercihlerindeki değişiklik ve zirai hastalıklar gösteriliyor. Söz konusu azalış yıllara oranlandığından yaklaşık yüzde 17'ye tekabül ediyor. Tarım Bakanlığı ile yapılan görüşmelerde de ürün tercihlerindeki değişiklikler sebebiyle ekilen alanlarda bir azalma yaşandığı ifade ediliyor. Özellikle Orta Anadolu'da görülen siğil hastalığının da verimi hayli düşürdüğü rapora yansıyor. İlk olarak 2001 yılında tesbit edilen hastalığa karşı neden hâlâ caydırıcı bir çözüm bulunmadığı ise merak uyandırıyor? Raporda 2012 yılından 2017 yılına kadar geçen sürede toplam soğan ekili alanın 14 bin 670 hektar azaldığı ifade ediliyor. Bu azalış yıllara oranlandığı zaman kayıp oranı yüzde 20'ye tekabül ediyor. Buna karşılık alınan verimden dolayı soğan üretimi yıllara oranla artıyor.

 

DEPOLAMA YOK

 

Depolamaya ilişkin yer alan ifadelerde bunun mümkün olmadığını ifade ediler raporda, "Söz konusu zaman aralığı bir önceki yıl ürünlerinin artık depolarda bulunmadığı bir dönemi ifade etmekte, ilgili dönemde sadece Adana, Hatay ve Reyhanlı bölgelerinde hasatı yapılan erkenci türler pazarda bulunmaktadır. İlgili ürünlerin depolanmadığı ve bir önceki yıl ürünlerinin de artık depoda bulunmadığı dikkate alındığında, teşebbüslerin ilgili pazarlarda rekabet karşıtı bir eylemde bulunması ihtimalinin, sadece depolardaki ürünlerin pazara sunulduğu bir döneme nazaran düşük olduğu değerlendirilmektedir" denildi.

 

FİYAT ARTIŞLARININ NEDENİ BELLİ

 

Raporda fiyat artışına gerekçe olarak gösterilen hususlar ise şöyle sıralanıyor: "Teşebbüsler tarafından ifade edilen ve temelde; ekim alanlarının azalması, mildiyö hastalığı ve verim düşüklüğü gibi sebeplerle açıklanan fiyat artışlarına ilişkin ifadelerin Ticaret Bakanlığı'nın konuya ilişkin bilgi notuna da yansıdığı görülmektedir. İlgili bilgi notunda; 'TÜİK, toptancı haller, sektör temsilcileri, perakendeciler ve HKS üzerinden elde edilen veriler incelendiğinde, fiyat artışlarının; ürün hastalıkları, üretim tercihleri, mevsimsel etkiler ile sel ve aşırı yağış gibi doğal afetler sebebiyle yaşanan ürün miktarı azalmasına bağlı olarak gerçekleştiği bilgisine ulaşıldığı' ifade edilmektedir."