GÜNCEL

'Mermi fiyat�' ve g�da krizi

Z�YA ULUSOY
2 Mart 2019 Cumartesi

"Domates de�il mermi" slogan� atan Erdo�an, fiyat art��n� ele�tirenleri "bizi George, Hans bir yerlerden vurmak istiyor. Bunlar da George'a Hans'a �nayak oluyor" diye "hainlik"le su�lamaktan da geri durmad�.

Diktatör Erdo�an, 8 �ubat'ta Sivas'ta g�da fiyatlar�ndan rahats�z olan halka, "Domates, patl�can, sivri biber diyorlar. Dü�ünün, bir merminin fiyat� nedir?" sorusuyla cevap verdi. Önemli olan sava�t�r, halk�n beslenebilmesi de�il vurgusunu yapt�!

Fakat ard�ndan, tanzim-sat�� ma�azalar�n� belediyeler eliyle devreye sokmak zorunda kald�. Büyük olas�l�kla belediye seçimlerinden bir süre sonra son verecek.

Çünkü, "devlet/belediye manavl�k yapmaz" neoliberal slogan�yla, Özal'dan Erdo�an'a uzanan burjuva kanat, neoliberalizmin tar�m alan�ndaki sald�r�lar�n� en h�zl�ca uygulad�. Hatta bu kanat içinde Erdo�an, tar�ma yönelik bütün devlet i�letmelerini en çok ve en h�zl� özelle�tiren oldu.

Erdo�an bununla yetinmedi. Neoliberal sald�rganl��n ve �irket tar�m�na geçi� ve kapitalist yo�unla�man�n h�zlanmas� için, yerli ve emperyalist tar�msal sermayenin önündeki engelleri kald�ran yasalar� en çok ç�karan da Erdo�an oldu. K�rsal kesimden ald�� kitle deste�i sayesinde, bu i�i büyük mücadelelerin patlak vermesini engellemeyi ba�ararak yapt�� için tar�m ticareti tekellerinin övgüsünü de ald�.

Tütünde, devlet tekelini selefleri tasfiye etmi� ve Philip Morris ile BAT'�n (British American Tabacco) tekelini sa�lam��, onbinlerce küçük tütün üreticisini yoksullu�a itmi�lerdi.

Ama, Erdo�an seleflerinden daha h�zl� kapitalist olarak boy gösterdi. Hayvansal üretimde SEK'i, EBK'nu h�zla satt�. Yem fabrikalar�n� h�zla özelle�tirerek bu alan� salt özel sermayenin faaliyetine mahkum etti. En büyük çiftli�i (Ac�payam) ise yanda�� Sancak ile ATA ortakl��na satt�.

Seleflerinin kirli sava�la Kürdistan köylerini tasfiye ederek bitirdi�i Kürdistan hayvanc�l��n�, Erdo�an "köye dönü�"ü te�vik eder görünümünü bir süre verse de, kirli sava�� sürdürerek, hatta soyk�r�mc� sava�a dönü�türerek, Kürdistan k�r�n� tasfiyeyi daha a��r biçimde devam etti.

T�GEM'i h�zla tasfiye etti. T�GEM bünyesindeki kurulu�lar, tohum ve fidan geli�tirmeyle yükümlüydüler. Erdo�an T�GEM'i tasfiye ederek ve uluslararas� tohum tekellerinin GDO'lu ve kör/terminatör tohumlar�n� serbest b�rakan yasa ç�kard�. Böylece tar�m�n ba�l�ca girdilerinden olan tohumculuk tamamen GDO'lu, kör tohum üreten emperyalist tohum tekellerinin hakimiyeti alt�na girdi. Erdo�an bununla da yetinmedi. Yerli geleneksel tohumlar� da sermayenin tekeline almas�n� sa�layacak yasay� ç�kard�. Emperyalist ve yerli sermaye geleneksel tohumlar�n imtiyaz sahipli�ini de almaya ba�lad�.

Tar�m sat�� kooperatiflerini, hisse say�s�/büyüklü�üne göre yönetiminde pay sahibi olma yasas�n� ç�kararak, yasal olarak da zengin köylünün ve büyük toprak sahiplerinin hakimiyetine veren de Erdo�an oldu.

Tar�m�n ba�l�ca di�er bir girdisi olan endüstirel gübre üretiminde, en büyük fabrikas� Gemlik gübre (TEKFEN ald�) olan TÜGSAS'� özelle�tirerek, yerli ve yabanc� büyük sermayenin bu girdide eksiksiz hakimiyetini sa�lad�.

Tar�m ilaçlar�nda emperyalist kimya tekelleri zaten egemendi. Erdo�an, Zirai Donat�m'� tasfiye ederek, k�smen tar�m ilac� üreten ama daha çok sübvansiyonla küçük mülkiyetli çiftçiye yard�m eden bu kurulu�u tasfiye ederek, emperyalist tar�m ilac� tekellerinin insafs�zl��na mahkum etti.

Erdo�an yetinmedi. Tüccarl�kla övünmeyi üstünlük saymas� bo�una de�ildi. Devlet Destekli Tar�m Sigortas� yasas�n�, ya�l� te�viklerle beraber ç�karan da Erdo�an oldu. Ya�l� te�vik, sigorta taksitlerinin yüzde 50'sini devlet, sigorta tekelleri eliyle köylüler ad�na tekrar bu tekellere ödüyordu, ödüyor. Büyük çapl� do�al afetleri sigorta �irketlerinin kar��lamamas�n� da sermayeye ya�l� lokma olarak yasayla verdi.

Sözle�meli çiftçili�in en çok yayg�nla�t�� zaman da Erdo�an hükümetleri dönemi oldu. Hatta Erdo�an bizzat konu�malar�nda köylünün bu yolla ürününü satma garantisi övgüsünü bile yapt�. Böylece yaln�zca tar�m ticareti sermayesi de�il, tar�m ürününe dayal� sanayi sermayesi de küçük üreticiyi dü�ük fiyata mahkum etti.

Sonuçta, Erdo�an'�n mimar� oldu�u, DTÖ (Dünya Ticaret Örgütü) Cartegena (2004) anla�mas� kararlar�na uyum içinde in�a etti�i tar�mda kapitalist yo�unla�ma, yüzbinlerce küçük ve yoksul köylünün iflas etmesine, kentlere akmas�na, ucuz i�çili�e yolaçt�. 2004-2017 aras�nda köylülerin i�lemekten vazgeçti�i toprak miktar� 3.2 milyon hektar� buldu. Bu, Belçika'n�n yüzölçümünden daha geni�.

Erdo�an, Dünya Bankas�'n�n finanse etti�i Do�rudan Gelir Deste�i yoluyla, bu alanlar�n tar�m d�� kalmas�n� da te�vik etti.

Erdo�an, h�zland�rd�� ve yönetti�i bu süreçte, emperyalist ve yerli tar�m girdileri, ticareti tekellerinin ve sermayesinin tam hakimiyetini sa�lad�. Ama çok arzu etti�i kapitalist orta/büyük yerli ve emperyalist sermayenin toprak mülkiyetinin/i�letmesinin hakimiyetini sa�layamad�. Bu onun elinde de�ildi. Çünkü Latin Amerika ve Afrika'da, Ukrayna'da toprak kiralar� daha ucuzdu. Tar�ma yat�r�lan emperyalist ve geli�en ülke sermayesi buralara akt�. Hatta Türkiye'den orta çapl� sermayeden buralara küçümsenmeyecek derecede do�rudan yat�r�m da gerçekle�ti.

Böylece, tar�m girdilerinde (gübre, ilaç, tohum) emperyalist tekeller hakim olurken, tar�m ticaretinde emperyalist da��t�m tekelleri ile yerli orta büyüklükte sermaye hakim hale geldi. Bu hakimiyet, mazot gibi temel girdinin fiyat�n�n yükselmesiyle birle�erek g�da maliyet fiyatlar�n� f�rlatt�.

Bugün g�da fiyatlar�n�n a��r� yükselmesinin ba�ta gelen suçlusu, Erdo�an ve tar�m girdisi/ticareti tekelleri/sermayesidir.

"Domates de�il mermi" slogan� atan Erdo�an, fiyat art��n� ele�tirenleri "bizi George, Hans bir yerlerden vurmak istiyor. Bunlar da George'a Hans'a önayak oluyor" diye "hainlik"le suçlamaktan da geri durmad�.

Oysa, George'a de�il ama Malboro'cu PM'e tütün-sigara pazar�n�, Hans'a de�il ama BAYER'e, Monsanto'ya tar�msal ilaç pazar�n� pe�ke� çeken Erdo�an'd�r. DTÖ'nün tar�ma ili�kin kararlar�n� daha h�zl� uygulayan da Erdo�an'd�r.

Dünya tekellerinin sad�k i�birlikçisi Erdo�an, halk�n ucuz g�da talebine kar�� Kürdistan'da yürüttü�ü kirli sava�� kutsayarak, halk� Kürt dü�manl��yla daha çok zehirlemeye çal��yor.

Kirli sava�� da g�da krizini de sona erdirmek, Erdo�an diktatörlü�ünü yenilgiye u�ratmaktan geçer.

'Mermi fiyat�' ve g�da krizi

�lgili Haberler