GÜNCEL
Kız çocuklarının günleri var ama insanca bir yaşamları yok
11 Ekin Dünya Kız Çocukları Günü, her yıl olduğu gibi bu yıl da dünyada çeşitli biçimlerde gündemleştiriliyor. Birçok örgüt, topluluk ve dernek kız çocuklarının yaşadığı sorunlara dair rapor hazırlıyor ancak kız çocuklarının yaşadıkları sorunlar giderek derinleşiyor.
11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü, kız çocuklarının haklarını korumak ve ayrımcılığı önlemek amacıyla Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda ilan edildi. Farkındalık yaratmak için bir gün belirlemek önemli olsa da kız çocuklarının yaşadıkları sorunların kaynağı erkek egemen kapitalist sistem ve onun temsilcisi iktidarlar olduğu için kız çocukları tüm dünyada hala eğitim hakkından yoksunluk, cinsel istismar, çocuk yaşta evlilik, savaş ve çatışmalarda ölüm ve yaralanma, çocuk emeği sömürüsü ve mültecilik gibi sorunlar yaşıyor.
ÇOCUKLAR TEHDİT ALTINDA
Dünyada yoksulluk, çatışma veya cinsel ayrımcılık tehdidi altında yaşayan çocukların sayısı 1 milyar 200 milyon. Save the Children örgütünün raporuna göre 153 milyon çocuk ise her gününü bu üç tehdit altında geçiriyor.
175 ülkenin sıralandığı rapora göre dünya üzerinde çocukların en fazla tehdit altında yaşadığı ülkeler orta ve batı Afrika'da yer alıyor. Listenin en son sırasında Nijer yer alırken, Mali ile Orta Afrika Cumhuriyeti, Nijer'in hemen üstünde bulunuyor. Singapur ile Slovenya çocukların en az tehdit altında yaşadıkları ülkeler olurken ABD 36, Rusya da 37 ve Türkiye ise raporda 64. sırada bulunuyor.
EĞİTİM HAKKINDAN YOKSUN BIRAKILMA
21. yüzyılda çocukların eğitim hakkının evrenselliği ve gelecek kuşakların yetiştirilmesinde çocukların eğitilmesinin önemi üzerine milyonlarca söylenmiş özlü söz var. Ancak bu sözlerin sayısı kadar da dünyada eğitim hakkından mahrum bırakılan çocuk var. Bu sayının yarısından fazlasını kız çocukları oluşturuyor. Dünyanın yer yerinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği evrensel hakların kullanılmasında önemli bir adaletsizlik yaratırken kimi yerlerde de var olan adaletsizliği daha da derinleştiriyor. Örneğin Birleşmiş Milletler verilerine göre çatışma bölgelerinde kız çocuklarında okulsuzluk oranı erkek çocuklarına göre iki kat fazla.
Güney Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Nijer, Afganistan ve Mali, kız çocuklarının eğitiminin en zor olduğu ülkelerin başında geliyor.
UNİCEF'in 2018 yılı verilerine göre Türkiye'de çoğu Suriyeli olmak üzere yaklaşık 1 milyon 700 bin mülteci çocuk var ve bu çocukların 350 bini okul dışında. Mülteci çocuklar arasında okula gidemeyen kız çocuklarının sayısı oldukça fazla. Mülteci kız çocukları Türkiye başta olmak üzere sığındıkları ülkede erken yaşta evlilik, cinsel istismar ve çocuk işçiliği sömürüsüne maruz kalıyor.
CİNSEL İSTİSMAR
Dünya genelinde geçen sene kötü muamele gören çocukların yüzde 26'sı cinsel istismara maruz kaldı. Dünya Sağlık Örgütü'nün raporuna göre, cinsel istismar mağdurlarının yüzde 18'ini kız çocukları, yüzde 8'ini ise erkek çocukları oluşturdu.
UNICEF Kasım 2017'de yayımladığı "Tanıdık Bir Yüz: Çocukların ve Gençlerin Hayatlarında Şiddet" başlıklı çalışma da milyonlarca genç ve çocuğun fiziksel şiddet ve cinsel istismara maruz kaldığını ortaya koydu.
Çocukların yaşadığı farklı türden istismar verilerinin yer aldığı rapora göre, düşük ve orta gelirli 38 ülkede 17 milyon, 28 Avrupa ülkesinde 2,5 milyon kadın, 15 yaşından önce cinsel istismar ve cinsel şiddete maruz kaldığını belirtti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2008'de çocuğa karşı işlenen cinsel taciz, saldırı ve istismar suçları ile ilgili davaların sayısı 7 bin 500 olarak açıkladı. Türkiye'de cinsel istismara uğrayan çocukların yaş ortalaması 13,7'dir. Bahse konu çocukların yüzde 88,3'ü kız çocuğu.
İNTERNETTE ÇOCUK İSTİSMARI
Çocuklara yönelik istismar vakalarının öne çıktığı alanlardan biri de internet içerikleri. İnternette özellikle çocuklara yönelik şiddet ve cinsel içerikli yayınları azaltma hedefiyle İngiltere'de kurulan İnternet İzleme Vakfı (IWF), 2016 yılında çocuk istismarına dair içeriklerin yer aldığı 57 bin 335 internet sitesi tespit etti.
IWF'nin raporunda, internet aracılığı ile istismara uğrayanların yüzde 89'unun kız çocukları olduğu ve bu içeriklerin yüzde 60'ının da Avrupa merkezli sunuculardan elde edildiği kaydedildi. Bu tür sitelerin yüzde 92'sinin Hollanda, ABD, Kanada, Fransa ve Rusya'dan yönetildiği ifade edildi.
ÇOCUK YAŞTA EVLENDİRME
UNICEF, atılan adımlarla son 10 yıl içinde 25 milyon çocuk evliliğinin önlendiğini açıklasa da, evlendirilen kız çocuğu sayısının yılda 12 milyon olduğunu duyurdu. ILO 2012-2016 verilerine göre 5,7 milyon çocuk zorla evlendirildi. Türkiye'de ise 18 yaşından küçük kız çocuklarının evlendirilme oranı 2016 TÜİK verilerine göre yüzde 17.9.
Bu rakamlar ve oranlar buz dağının görünen yüzü ve kaydı tutulan sınırlı sayıda çocuğun yaşadıkları hakkında bilgi veriyor. Kaydı tutulmayan veya göz yumulan binlerce kız çocuğu erken yaşta evlilik adı altında istismara maruz kalıyor. Özellikle Suriye'de kışkırttığı savaşı ucuz iş gücü rezervi ve çocuk istismarında yurt içinde sus payı olarak dağıtan Türkiye'de sınır kentlerinde mülteci kız çocukları 2, 3 ve 4. evlilik adı altında para karşılığında zorla evlendiriliyor. Çocuklar bu evliliklerde tecavüze maruz kalıyor.
ÇOCUK İŞÇİLİĞİ
Sermayenin ucuz iş gücü emeği sömürüsü dünyanın her yerinde çocukları hedef alıyor. Aşırı kar hırsı milyonlarca çocuğun canına mal oluyor. ILO'ya göre dünyada yaşları 5 ile 17 arasında; 64 milyonu kız ve 88 milyonu erkek olmak üzere 152 milyon çocuk çalışma yaşamında. Bu rakam da dünyada her on çocuktan hemen hemen biri anlamına geliyor.
5-14 yaş grubundan olup çalışan çocukların yaklaşık üçte biri eğitim sisteminin dışında. 5-14 yaş grubundan çalışan çocukların yüzde 38'i tehlikeli işlerde ve 15-17 yaşlarında olanların neredeyse üçte ikisi haftada 43 saatten fazla çalışıyor.
Türkiye'de ise çocuk işçi sayısı 2018 itibarıyla 2 milyona yaklaştı. Çalışan her 10 çocuktan 8'i kayıt dışı çalışıyor. Bu sayının büyük bir kısmı mevsimlik işçi, merdiven altı atölyelerde, tekstil alanında çalışan kız çocuklarından oluşuyor.