GÜNCEL

Kay�p yak�nlar� kaybedilen çocuklar ve Ermeni ayd�nlar�n faillerini sordu

HABER MERKEZ�
20 Nisan 2024 Cumartesi

Kay�p yak�nlar� ve �nsan Haklar� Derne�i Diyarbak�r, Batman, �zmir ve Hakkari'de yapt�klar� eylemde, kay�plar�n bulunmas�n� istedi. Diyarbak�r'daki eylemde kaybedilen çocuklar�n, �zmir'deki eylemde kaybedilen Ermeni ayd�nlar�n faillerinin yarg�lanmas� istendi.

Kay�p yak�nlar� ve �nsan Haklar� Derne�i üyeleri, kay�plar�n ak�betini sormak ve faillerin yarg�lanmas� talebiyle Diyarbak�r, Batman, Hakkari ve �zmir'de eylemler yapt�.

D�YARBAKIR
Kay�p yak�nlar� ve �HD Diyarbak�r �ubesi, "Kay�plar bulunsun, failler yarg�lans�n" eyleminin 793. haftas�nda 23 Nisan dolay�s�yla kaybedilen ve katledilen çocuklar�n ak�beti soruldu.

Ko�uyolu Park�nda bulunan Ya�am Hakk� An�t� önünde bir araya gelen kay�p yak�nlar�, kaybedilenlerin foto�raflar�n�n yer ald�� pankart açt�. Eyleme CHP Diyarbak�r Milletvekili Sezgin Tanr�kulu ve kitle örgütü temsilcileri de kat�ld�.

Bu haftaki eylemde, 23 Nisan Çocuk Bayram� vesilesiyle, gözalt�nda kaybedilen, katledilen çocuklar�n ak�beti soruldu. Aç�klamada ilk olarak �HD Diyarbak�r �ube Ba�kan� Ercan Y�lmaz söz ald�. Y�lmaz, "Bu hafta 23 Nisan arifesinde Türkiye'de çocuklar�n maruz kald�� ya�am hakk� �hlali, i�kencelere gibi birçok konuda haklar� kulland�r�lmayan çocuklar�n duruma ili�kin dikkat çekmek istiyoruz" dedi.

Bas�n aç�klamas� metnini �HD Kay�p Komisyonu üyesi Berfin Elçi okudu.

'27 ÇOCUK GÖZALTINDA KAYBED�LD�'
Kürdistan'da 1990'l� y�llardan günümüze devletin �iddet politikalar� sonucu çok say�da çocu�un katledildi�ini, i�kenceye maruz kald��n� belirten Elçi, faillerin cezas�zl�k politikalar�yla akland��na dikkat çekti. Çocuklara kar�� suç i�leyenlerin büyük bir k�sm�n�n mertebe yükseltilerek ödüllendirildi�ini söyleyen Elçi, "Çocuklar�n korunmas�, haklar�n�n güvence alt�na al�nmas� devletlerin asli görevidir. Ancak ço�unlu�u ya�ad��m�z bu co�rafyada olmak üzere onlarca çocu�un ya�am hakk�, devlet �iddetinin vard�� son nokta olan gözalt�nda kaybetme ve failli meçhul yöntemlerle ellerinden al�nm��t�r. �nsan Haklar� Derne�i'nin ula�abildi�i verilere göre 27 çocuk, ya�am hakk�na yönelmi� en gaddar, en vah�i sald�r� olan gözalt�nda kaybetmenin hedefi oldular" bilgisini payla�t�.

GÖZALTINDA KAYBED�LEN ÇOCUKLAR
Elçi, gözalt�nda kaybedilen çocuklar�n isimlerini �öyle s�ralad�: "Dersim'in Mirik Mezras�nda ailesiyle birlikte 3 ya��ndaki Dilek Serin, Hozat'ta 15 ya��ndaki Ahmet Akba�, Mardin Dargeçit'te 12 ya��ndaki Davut Altunkaynak, 13 ya��ndaki Seyhan Do�an, 16 ya��ndaki Nedim Akyön, K�z�ltepe'de 16 ya��ndaki Mahmut Abak, Nusaybin'de 16 ya��ndaki Faruk Aksan, ��rnak'ta 15 ya��ndaki Ahmet San�r, Uludere'de 12 ya��ndaki �lyas Diril, 16 ya��ndaki Zeki Diril, Silopi'de 17 ya��ndaki Deham Güney, 14 ya��ndaki Ahmet Dans�k, Cizre'de 16 ya��ndaki Yahya Akman, 12 ya��ndaki Abdulazizi Gaysak, Hakkari'de 16 ya��ndaki Lokman Kaya, Yüksekova'da 13 ya��ndaki Münir Sar�ta�, Diyarbak�r'da 14 ya��ndaki Nuri Dayan, Lice'de 14 ya��ndaki Metin Budak, 15 ya��ndaki Servet �pek, 15 ya��ndaki Çayan Çiçek, Kulp'ta 12 ya��ndaki Ümit Ta�, Silvan'da 16 ya��ndaki Zeki Aky�ld�z, Bismil'de 17 ya��ndaki Sabah Oruç, Bingöl'de 16 ya��ndaki Orhan Yakar, Batman'da 15 ya��ndaki Fatih Kaya, 17 ya��ndaki Y�lmaz Gümü� ve Mehmet �irin Maltu gözalt�nda kaybedilmi�lerdir."

Devlet taraf�ndan katledilen U�ur Kaymaz, Ceylan Önkol, Helin �en gibi çocuklar� anan Elçi, faillerinin yarg�lanmad��n� hat�rlatt�.

Çocuklar�n faillerinin cezas�zl�k politikalar�yla ödüllendirildi�ini vurgulayan Elçi, "Kaç y�l geçerse geçsin, faillerin adalet önüne ç�kar�l�p yarg�lanmas� için mücadele etmekten asla vazgeçmeyece�iz. Biz, hakikat ad�na, adalet ad�na, vicdan ad�na bu mücadeleyi sürdürmeye devam edece�iz. Bizler kay�p yak�nlar� ve hak savunucular� olarak ço�unlu�u ya�ad��m�z bu topraklarda olmak üzere gözalt�nda kaybedilen ve faili meçhul cinayetlere kurban giden çocuklar� hat�rlamak için adalet istemekten vazgeçmeyece�iz" dedi.

Aç�klama oturma eyleminin ard�ndan sona erdi.

BATMAN
Kay�p yak�nlar� ve �HD'nin Batman'daki 629'uncu hafta eylemi Gülistan Caddesi'ndeki �nsan Haklar� An�t� önünde gerçekle�tirildi. "Kay�plar bulunsun, failler yarg�lans�n" yaz�l� pankart ile kay�plar�n foto�raf�n�n aç�ld�� eylemde, 4 Nisan 1995 tarihinde gözalt�nda kaybedilen Ali �hsan Da�l�'n�n ak�beti soruldu.

Da�l�'n�n kaybettirilmesi hikayesini �HD Batman �ube Yöneticisi Erkan Kolald�ran anlatt�.

14 Nisan 1995 tarihinde Diyarbak�r'�n Silvan ilçesi E�me köyünde gözalt�na al�nan Ali �hsan Da�l�'y� gözalt�nda gören tan�klar oldu�unu hat�rlatan Kolald�ran, "Hatta gözalt�ndayken çekilen foto�raflar� gazetelerde yay�nland� ama �nsan Haklar� Derne�i ve ailesinin tüm giri�imleri sonuçsuz kald�. Devletin 'biz almad�k, biz de yok' cevab� hiç de�i�medi. �ç yarg� yollar� tükenince ailesi olay� Avrupa �nsan Haklar� Mahkemesi'ne ta��d�" diye ekledi.

Avrupa �nsan Haklar� Mahkemesi'nin (A�HM) May�s 2007'de oybirli�i ile Türkiye'yi mahkum etti�ini belirten Kolald�ran, kararda, yaral� gözalt�na al�nan Da�l�'n�n askeri araca bildirildikten sonra gözlerinin ba�land��, kendisine askeri doktor taraf�ndan t�bbi müdahale yap�larak �lçe Jandarma Komutanl��'na götürüldü�ü, operasyonda görev yapan Piyade Er B.G'nin, Da�l�'n�n gizlice foto�raflar�n� çekti�i ve bu foto�raflar�n merkezi New York'ta bulunan �nsan Haklar� �zleme Merkezi'ne gönderildi�ini bilgisinin yer ald��n� söyledi. Ayr�ca kararda Da�l�'n�n gözalt�nda kayboldu�u operasyonu dönemin Jandarma Asayi� Kolordu Komutan� Korgeneral Hasan Kundakç�'n�n yönetti�inin belirtildi�ini söyleyen Kolald�ran, "Bugüne kadar bilinen faillere ula�ma ve yarg�lanmalar�n� sa�lama konusunda devlet hiçbir �ey yapmad�. Tüm kay�p vakalar�nda oldu�u gibi Ali �hsan Da�l�'y� kaybedenler de korundu" dedi.

Aç�klama oturma eylemiyle son buldu.

HAKKAR�
�HD Hakkari �ubesi ve kay�p yak�nlar� da Hakkari'nin Yüksekova ilçesindeki Sanat Soka��'nda bir araya geldi. Eyleme, kay�p yak�nlar�n�n yan� s�ra siyasetçiler ve kitle örgütü temsilcileri kat�ld�. Eylemde, "Kay�plar bulunsun, failler yarg�lans�n" pankart�yla katledilen ve kaybedilenlerin foto�raflar� ta��nd�.

Eylemin 119'uncu haftas�nda 2005 y�l�nda Hakkari'nin �emdinli ilçesinde Umut Kitapevi'nin bombalanmas� ile ba�layan olaylar�n ard�ndan askerlerin açt�� ate� sonucu katledilen 22 ya��ndaki in�aat i�çisi Abdulhaluk Geylani'nin failleri soruldu.

�HD Hakkari �ube üyesi Ozan Akba�, Türkiye'deki antidemokratik rejimi if�a ettiklerini belirterek, "119 haftad�r �srarla söylüyoruz, insan haklar�n�n etkili bir biçimde korundu�u bir sistem olu�turulmadan, yurtta� olarak yapt��m�z hukuki giri�imlerin adalet temelinde sonuçland�r�lmas� sa�lanmadan, bu topraklar demokrasiden ve insan haklar�ndan hep uzak olacakt�r. O yüzden kay�p dosyalar�ndaki cezas�zl�k yaln�z bizim de�il, tüm yurtta�lar�n ve Türkiye'nin sorunudur" dedi.

�ZM�R
�zmir'de �nsan Haklar� Derne�i (�HD) �zmir �ubesi, Konak eski Sümerbank önünde bir araya gelerek kay�plar�n ak�betini sordu.

Kaybedilenlerin foto�raflar�n�n yer ald��, "Kay�plar belli failler nerede", "Kay�plar vicdan�nd�r sahip ç�k" pankartlar�n�n aç�ld�� eylemde, bas�n aç�klamas�n�n Türkçe metnini �HD �zmir �ube yöneticisi Caner Canl�, Kürtçesi metnini �HD �zmir �ube E�ba�kan� Zilan Gümü� okudu.

1915 Nisan'�nda evlerinden gözalt�na al�n�p kendilerinden bir daha haber al�namayan �stanbul'daki Ermeni ayd�nlar�n anlat�ld�� eylemde, "Dünya'da gözalt�nda kaybetmenin tarihi, Fransa'daki Alman ��gal Kuvvetleri Komutanl��'n�n 'Gece ve Sis' ad�n� verdi�i kararnameye göre, tutuklad�� binlerce Frans�z direni�çiyi gece trenleriyle Almanya'ya götürmesi ve yok etmesiyle ba�lat�l�r. Oysa gözalt�nda kaybetmenin tarihi bu topraklarda ba�lad�" denildi.

�ttihat ve Terakki hükümetinin �çi�leri Bakan� Talat Bey'in emriyle �stanbul'da 250 Ermeni'nin evlerinden gözalt�na al�nd��, tutuklanacak Ermenilerin listesinin aylar öncesinde Siyasi �ube Müdürü Mustafa Re�at Bey yönetiminde haz�rland��, operasyonu �stanbul Emniyet Müdürü Bedri Bey'in yönetti�i bilgisine yer verilen aç�klamada �u ifadeler yer ald�: "Önce Sultanahmet'teki Merkez Cezaevi'ne götürüldüler. Sonra özel bir trenle Ankara'ya do�ru yola ç�kar�ld�lar. Neden tutukland�klar�na ve nereye götürüldüklerine dair kendilerine bilgi verilmedi. 158 ki�ilik grup Çank�r�'ya, 92 ki�ilik grup Aya�'a sevk edildi. Gözetim alt�nda tutulan bu insanlardan 174'ü jandarma ve polis e�li�inde �ss�z vadi ve ormanlara götürülerek katledildi. Aç�kta b�rak�lan bedenleri do�an�n yok etmesine terk edildi. Bir mezar ta�lar� bile olmad�. Resmi kay�tlarda ise ya firar ettikleri ya da serbest b�rak�ld�klar� yaz�ld�. Nisan �stanbul tutuklamalar� Ermeni varl��na devlet eliyle son verilmesinin ba�lang�ç noktas� oldu. Onlar yok edilerek Ermeni halk�n�n kamuoyu olu�turmas�, sesini duyurmas� engellendi."

Devleti yönetenlerin, resmi inkarc�l�k üzerine in�a ettikleri politikalar�yla hakikati ula��lmaz k�ld�� belirtilen aç�klamada, "Bizler bu toplumun duyarl� insanlar� olarak bu hakikati konu�maktan korkmamal�y�z. Hiçbir insanl�k suçu geçmi�te kalmaz. �nkar edilen, yüzle�ilmeyen, hesapla��lmayan her suç bir sonraki suça yatakl�k ederek sistematikle�ir. Bu topra��n hakikatlerinin unutturulmas�na itiraz�m�z bu yüzdendir. Resmi yalanlara boyun e�meyerek, hakikati ya�atma çabam�z bu yüzdendir. Biliyoruz ki adalet ve hakikat iç içedir. Hakikatin aç��a ç�kart�lmas� ve kabul edilmesiyle ba�lar adalet. Bu nedenle inkâr edilen gerçeklerin tan�nmas�, bu gerçeklerle yüzle�ilmesi talebi bar�� ve demokrasi mücadelesinin önemli bir parças� olmak zorundad�r" denildi.

�nkar�n en kapsaml� insan haklar� ihlali oldu�u kaydedilen aç�klamada, bu topraklarda i�lenen insanl�k suçlar�n�n kabul edilmesi gerekti�i vurguland�. Topluma seslenilen aç�klamada, "Sizi y�llard�r yönetenlerin; gerçekle aran�za ördü�ü inkar ve suskunluk duvar�n�n esiri olmay�n!
Gerçe�i bilme hakk�n�za sahip ç�k�n" ça�r�s� yap�ld�.

Aç�klamada son olarak �u ifadelere yer verildi: "Mezars�z Ermeni ayd�nlar�m�za sesleniyoruz; unutmam�z üzerine kurulan inkar politikalar�na inat gerçe�i ya�ataca��z; sizi unutmad�k, unutmayaca��z."

Kay�p yak�nlar� kaybedilen çocuklar ve Ermeni ayd�nlar�n faillerini sordu

�lgili Haberler