GÜNCEL

��itme engelliler pandemide daha da soyutland�

�STANBUL - (P�nar Gay�p)
13 May�s 2021 Per�embe

�leti�im için dudak okuma ve mimiklerden anlam ç�karmak zorunda kalan i�itme engellilerin pandemide online e�itim alamad��n�, soka�a ç�kamad��n� hatta tedaviye dahi gidemedi�ini kaydeden �i�li ��itme ve Konu�ma Engelliler Derne�i Ba�kan� Da��rl�, devletin bin lira maa� ile tüm sorunlara çözüldü gözüyle bakt��n� kaydetti. Özellikle i�itme engelli çocuklar�n pandemide her günün büyük bir kay�p oldu�unun alt�n� çizen Da��rl�, i�itme cihaz� kullanan çocuklar�na pil alamayan aileler oldu�unu dile getirdi.

Pandemide engellilerin ya�ad�� sorunlar katlanarak artt�. Ancak bu süreçte i�itme engelliler daha çok problem ya�ad�. Çünkü, ileti�im kurabilmek için dudak okuyan, mimiklerden anlam ç�karmaya çal��an i�itme engelliler maske kullan�m� nedeniyle bunlardan mahrum kald�.

�i�li ��itme ve Konu�ma Engelliler Derne�i Ba�kan� Güler Da��d�r ile pandemide ya�ad�klar� sorunlar� ve nas�l çözülece�ini konu�tuk. Da��d�r, i�itme engellilerin ileti�im kurabilmek için en basitinden maskeyi indirmek zorunda kald��n� dile getirdi.

'��TME ENGELL�LER ONL�NE E��T�ME KATILAMADI'
Da��d�r, "E�itimde ise i�itme engelliler online e�itim yapamad�. Çünkü ekran kar��s�nda dudak okuyamad�lar, söylenenleri anlamakta güçlük çektiler. E�itimsel olarak çok fazla geride kald�lar. Özellikle 0-3 ya� aras� bili�sel ve dil geli�imi etkin oldu�u bir ya� grubu. ��itsel engelli olanlar�n gerilemelerine neden oldu ve bir y�l kay�plar� var bu çocuklar�n" dedi.

'EBA'DA ��ARET D�L� YOK'
Online derslere kat�l�m olsa da EBA'da i�aret dili olmad�� için i�itme engellilerin ders yapmakta çok güçlük çekti�inin alt�n� çizen Da��rl�, "Üniversite s�nav�na girecekler s�k�nt� ya�ayacak. Bir �ey anlamadan, ö�renemeden bir y�l geçirdiler" ifadelerini kulland�.

��itme engellilerin pandemide sosyal hayatlar�n�n da çok etkilendi�ine dikkat çeken Da��rl�, "Di�er engelli gruplar� daha 'rahat' soka�a ç�kabiliyor, kendi gibi insanlarla ya da arkada�lar�yla ileti�im kurabiliyorlar. Ama i�itme engelliler sadece i�aret dili bilenlerle görü�ebildi. Mesela benim o�lumun baz� sözcüklerde s�k�nt� ya�ad��n� gördüm çünkü dinlemede s�k�nt� çekti. Tamamen kafas�n� ekrana odakl�yor ve çevredeki seslere dikkat etmiyor. ��itme engelliler arkada�lar�yla görü�emedi" ifadelerini kulland�.

'PANDEM�DE �LK GÖZDEN ÇIKARILAN ENGELL�LER OLDU'
Pandemide i�çi ç�kar�mlar� yasakken çe�itli gerekçelerle engellilerin i�ten ç�kar�ld��n�, engelli maa�lar�n�n ya kesildi�ini ya da çok dü�ürüldü�ünü belirten Da��rl�, "Evde olduklar�nda eve ek gelir geliyormu� gibi maa�lar� ya kestiler ya dü�ürdüler. Engelliler pandemide ilk gözden ç�kar�lanlar oldu. Engelli arkada�lar�n birço�u hak arama için gidece�i yol bilemeyebiliyor. Ancak bizim gibi dernekler ya da STK'lara ula��rlarsa bir yol gösteriliyor. 'Dernek olarak ne yap�yorsunuz?' diyorlard� mesela. Hak arama mücadelesi bu soruya önemli bir yan�t. Ya da biz i�itme engellileri hiçbir �ey yapamasak bile gezintiye ç�kar�yoruz, çocuklara bu çok iyi geliyor. Pandemide i�itme engelli çocu�u olan birçok aile bu konuda çok s�k�nt� ya�ad�, psikolojik olarak onlar da çok etkilendi. Engellilerin ba��kl�k sistemi çok dü�ük oldu�u için baz� aileler bu korkudan dolay� çocuklar�n� e�itime, tedaviye, rehabilitasyona götürmedi. Çünkü 2-3 vas�ta kullanmak zorunda kal�yorlar. E çocuk ya maskesini indirirse ya bir yerlere dokunursa..."

'��ARET D�L� B�LEN PS�KOLOG YOK'
Pandemi döneminde birçok yer aç�kken i�itme cihaz� merkezlerinin kapal� oldu�una dikkat çeken Da��rl�, �öyle devam etti: "��itme cihaz� bozulabilir, pili bitebilir. Alamayan aileler çok s�k�nt� ya�ad�. Pandemide eylem planlar� yap�ld�, peki engelliler için ne yap�ld�. ��itme engelliler için psikolojik destek veren alanlar yok. Zaten i�aret dili bilen psikolog da yok. Biz dernek olarak bu süreçte en az�ndan derne�e bir psikolog arkada� ça��r�p sohbet etme olana�� yaratmaya çal��t�k."

"Bu tür s�k�nt�lar çok ya�ad�k ama bu süreçte tek bir kazanc�m�z oldu o da SGK'n�n ikinci cihaza ödemesi ç�kt�" diyen Da��rl�, "Tek kula�� iyi olan engelli için cihaz gönderilirdi. Faydas� varsa 6 ay sonra di�er kula�a cihaz verilirdi. �kinci cihaz ödemesi bile bizim için büyük bir ilaç oldu. ��itme cihazlar�n�n ücreti dolar üzerinden fiyat� en dü�ük olan 5 bin liradan ba�l�yor" diye konu�tu.

'DEVLET B�N L�RA YARDIMLA HER �EY ÇÖZÜLÜR SANIYOR'
Pandemide özellikle i�itme olmak üzere engelli çocuklar bak�m�ndan her günün kay�p oldu�unu dile getiren Da��rl�, �u ifadeleri kulland�: "Sanki biz bu ülkenin insan� de�ilmi�iz gibi davran�ld� bize bu süreçte. Bin lira yard�m göndermekle her �ey çözüldü sand�lar. Daha da kötüye gittik. Maddi anlamda yetersiz olanlar daha da sorun ya�ad�. Engelli bir arkada��m�z var, 2 çocu�u var biri i�itme engelli. O i�ten ç�kar�ld�, çocu�una bir pil alamad�. Pil ya pil. Onlu kutu 200 lira, tanesi 20 liraya geliyor, alamad�...

Devletin bunlar� kar��lamas� laz�m. Tüm dünyada pandemi ya�and� ama di�er ülkelerde Türkiye'deki sorunlar ya�anmad�. Bahsettiklerim insan hakk�d�r ama biz maske derdindeyiz. Biz kimsenin ayr��t�r�lmad��, ötekile�tirilmedi�i, engelsiz ve eri�ime ula��labilir bir dünyada ya�amak istiyoruz. Herkesin hakk� neyse bizim de hakk�m�z odur, her birey engelli engelsiz bir fert olarak görülsün."

��itme engelliler pandemide daha da soyutland�

�lgili Haberler