GÜNCEL

�HD'den 3 ayl�k hak ihlali raporu

ANKARA-ETHA
21 Ocak 2022 Cuma

�HD Ankara �ubesi, Ekim-Kas�m-Aral�k aylar�nda ya�anan �ç Anadolu Bölgesi'ndeki hapishanelerdeki hak ihlalleri raporunu payla�t�.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) Ankara �ubesi Hapishaneler Komisyonu Ekim-Kas�m-Aral�k aylar�nda derne�e yap�lan ba�vurular neticesinde �ç Anadolu Bölge Kapsam�nda bulunan 22 hapishanede ya�anan hak ihlallerini raporla�t�rd�.

Afyonkarahisar 1 Nolu T Tipi, Bolvadin T Tipi, Afyonkarahisar E Tipi, Bart�n, Bolu F Tipi, Çank�r� E Tipi, Çorum L Tipi, Eski�ehir H Tipi, Kayseri Bünyan Kad�n, Kayseri Bünyan 1 Nolu T Tipi, K�r�kkale F Tipi, Konya Seydi�ehir T Tipi, Konya Ere�li T Tipi, Kütahya Aç�k, Sincan Kad�n, Sincan 1/2/3 Nolu L Tipi, Sincan 1 Nolu F Tipi, Sincan T Tipi, Sincan 2 Nolu Yüksek Güvenlikli ve Tokat T Tipi Kapal� Hapishanelerden yap�lan ba�vurular neticesinde rapor haz�rland�.

Raporda yer alan verilerden öne ç�kanlar �öyle:

SA�LIK HAKKI
�ç Anadolu Bölge Hapishanelerinde Ekim-Kas�m-Aral�k aylar�nda 39'u kad�n olmak üzere en az 231 hasta tutsak var. Bunlar�n 83'ü ise a��r hasta.

🔹 "Tek ki�ilik, sa�l�ks�z nakil araçlar� ile sevkler yap�lmakta; bu durum özellikle kalp, ast�m, epilepsi hastalar�n�n sa�l�klar�n� kötü etkilemektedir.
🔹 Mahpuslar kelepçeli muayene edilmekte, kelepçeli halde hastane sevkleri yap�lmaktad�r.
🔹 Mahpuslara uygulanan a��z içi aramalardan kaynakl� hasta mahpuslar hastaneye gidemiyor.
🔹 Hasta mahpuslar revire geç ç�kar�lmakta, hastane sevkleri ya geç yap�lmakta ya da hiç yap�lmamaktad�r. Ayr�ca rutin yap�lmas� gereken test ve kontroller de aksamaktad�r.
🔹 Adli T�p Kurumu politik tutum izleyerek 'Hapishanede Kalamaz' raporu vermemekte, tam te�ekküllü hastane ve üniversite hastanelerinin 'Hapishanede Kalamaz' raporlar� kabul edilmemekte ve a��r hasta mahpuslar�n infazlar� ertelenmemektedir.
🔹 Diyet yeme�i ihtiyac� olan mahpuslar�n diyet yeme�i talepleri kar��lanmamaktad�r.
🔹 A��r psikolojik rahats�zl�klar� olan mahpuslar tahliye edilmiyor.
🔹 Mahpuslar�n di� tedavileri yap�lamamaktad�r.
🔹 Afyon 1 Nolu T Tipinde ya�� ilerlemi� ve hasta mahpuslar�n yan�na daha genç olanlar�n verilmedi�ini ve bu da hasta mahpuslar�n ya�amlar�n� zorla�t�rmaktad�r.
🔹 A��r hasta ve engellilik durumuna kar��n bu hasta mahpuslar�n ayakta say�m vermeye zorlanmaktad�r.
🔹 Afyon'da revire ç�kmak için mazgaldan bakan memura yetki verildi�i için revire ç�kmak isteyen mahpusa iyisin diyerek revire ç�kartmad�klar� ve ilaç yazd�rmad�klar� aktar�lm��t�r.
🔹 Hasta mahpuslar�n kald�klar� karantina odalar�n�n havaland�rma kap�lar� aç�lm�yor bu da hastalar�n�n durumlar�n�n daha da kötüle�mesine neden oluyor. Birçok hasta mahpus karantina oda ko�ullar�ndan kaynakl� hastanelere gitmiyor.
🔹 Mahpuslar kullanm�� olduklar� ilaçlar�n temininde zorluklarla kar��la�maktad�r.
🔹 Bir mahpusun, raporu ve ihtiyac� olmas�na ra�men ortopedik yatak ihtiyac� kar��lanm�yor.
🔹 Bolu F Tipi Cezaevinde tutulan �eyhmus Musa'ya ameliyat öncesi yanl�� ilaç verildi�i, ilac� kulland�ktan bir müddet sonra rahats�zlanarak hastaneye kald�r�ld�� aktar�lm��t�r.
🔹 Bolu F Tipi Cezaevinde hastaneye gidi�lerde askerler taraf�ndan maskelerin tellerinin ç�kart�lmas�n�n istendi�i aksi halde hastaneye götürmeyeceklerini söyledikleri, maske tellerini ç�kartt�klar�nda ise maskenin bir koruyuculu�unun kalmad�� aktar�lm��t�r.
🔹 Bolu havas�n�n so�uk, nemli ve kirli oldu�undan dolay� ast�m ve di�er romatizmal rahats�zl�klar� olanlar�n daha iyi iklimi olan yerlere gönderilme talebi kar��lanm�yor.
🔹 03 Aral�k 2021 tarihinde Bolu'da mahpuslar�n demirba�� olan yemeklerini almada, muhafaza edip �s�tmakta kulland�klar� metal tencereler al�nm�� yerlerine sa�l�ks�z, kullan��s�z plastik kaplar verilmi�tir.
🔹 Çorum L Tipi Cezaevinde mahpuslar�n 3-4 ayd�r revire ç�kart�lmad�klar�, ko�u�lar�nda 73 ya��nda ya�l� birinin oldu�u, ilaçlar�n� rica minnet yazd�rd�� aktar�lm��t�r.
🔹 Kayseri 1 Nolu T Tipinde bir mahpusun oksijen maskesini de�i�tirmedikleri ve ayda bir tane verip 'idare et' dedikleri aktar�lm��t�r.
🔹 K�r�ehir E Tipi Cezaevinden troid Kanseri bir hasta mahpus ameliyat edilmi�, 60 diki�in 35'inin patlamas�ndan dolay� tekrar diki� at�lm��; ameliyattan 3 gün sonra ve bo�az�nda 60 diki�iyle hastanenin hasta mahkum ko�u�una götürülmü�, burada mahkum ko�u�unda 5 gün kald�ktan sonra diki�leri al�nmadan Sincan 3 Nolu L Tipi Ceza �nfaz Kurumuna gönderilmi�, karantina odas�na konulmu�tur. �lk gün ilaçlar�, kahvalt�s� verilmemi�, ko�u�ta yatak, bardak, tabak, ka��k ve s�cak su ihtiyac� kar��lanmam�� ko�u�u ameliyatl� haliyle temizlemek zorunda kalm��t�r.
🔹 Tokat T Tipi Cezaevinde bir hasta mahpus Covid'e yakalanm��t�r."

��KENCE VE KÖTÜ MUAMELE
En 20 tutsa��n i�kence veya kötü muameleye maruz kald�� kaydedilen raporda veriler �öyle aktar�ld�:

🔹 "Afyon 1 Nolu T Tipi Cezaevinde ayakta ve askeri nizamda say�m dayat�lmaktad�r.
🔹 Mahpuslar hakaret ve tehditlere maruz kalmaktad�rlar.
🔹 Bolu F Tipi Cezaevinde 7 Ekim 2021'de 'merkezden gelen özel ekip' taraf�ndan e�yalar�n� toplat�lmas�na kar�� ç�kt�klar� için 3 mahpus ters kelepçe tak�larak yere yat�r�ld��n� ve i�kence gördüklerini aktarm��lard�r.
🔹 Diyarbak�r D Tipi Cezaevinden Bolu'ya sevk edilen bir mahpus; K�r�kkale Hapishanesinde 1 gün tutuldu�unu, burada ç�plak arama dayat�ld��n�, zorla elbiselerinin ç�kar�ld��n�, su ve yemek dahil hiçbir �ey verilmedi�i, beton üzerinde uyutuldu�unu aktarm��t�r.
🔹 K�r�kkale F Tipi Cezaevinden, Bolu F Tipi Cezaevine sevk edilen 9 mahpus kaba dayak ç�plak aramaya maruz kalm��t�r.
🔹 Bolu F Tipi Cezaevinde bir mahpus havaland�rmada ya�murluk giydi�i kötü muameleye maruz kalm�� ve K�r�klar Cezaevine sevk edilmi�tir.
🔹 Bolu F Tipi Cezaevinde bir mahpus 2 y�ldan fazla süredir hücrede tutulmaktad�r.
🔹 Bolu F Tipi Cezaevinde bir mahpus ko�u� arama esnas�nda darp edilmi�tir.
🔹 Kayseri Kad�n Cezaevinden bir mahpus hastane sevki esnas�nda askerin �rkç� tehdit ve hakaretlerine maruz b�rak�ld�klar�n� aktarm��t�r.
🔹 Diyarbak�r D Tipi Cezaevinden Kayseri 1 Nolu T Tipi Cezaevine sevk edilen bir mahpus 5 gardiyan taraf�ndan yere zorla yat�r�larak elbiselerinin zorla ç�kar�larak ve darp edilerek ç�plak aramaya maruz b�rak�lm��, tekli hücreye konulmu� ve engelli olmas�na ra�men aya�a kalkarak say�m vermesi istenmi�, bunu yapacak vücut bütünlü�ünün olmad��n� söyledi�inde de hakaret ve psikolojik bask�ya maruz b�rak�lm��t�r.
🔹 Kütahya Aç�k Cezaevindeki mahpuslar, yeni yap�lan cezaevi in�aat�nda sigortas�z ve hiçbir güvenlik önlemi al�nmadan çal��t�r�ld�klar�n�, infaz memurlar�n�n kendilerine köle gibi davrand�klar�n�, a��r i�te çal��amayacak olanlar� dahi 'sizi kapal� cezaevine göndeririz' diyerek tehdit edildiklerini aktarm��lard�r.
🔹 Sincan 1 Nolu L Tipinde bir mahpus darp edilmi� ve soyularak hücreye at�lm��t�r.
🔹 Sincan Kad�n Cezaevinden kampüs hastanesine sevk edilen bir kad�n mahpus, kad�n askerin �rkç� hakaretlerine maruz kalm��t�r.
🔹 Tokat T Tipi Cezaevinde bir mahpus tehdit ve hakaretlere maruz kalm��t�r.
🔹 Sincan Kad�n Cezaevinden kampüs hastanesine sevk edilen 3 kad�n mahpusun kelepçeleri bileklerini a�r�tacak �ekilde s�k�lm��, itiraz ettiklerinde hakarete maruz kalm��lard�r.
🔹 Hapishanelerde mahpuslara ç�plak arama uygulamas� devam etmektedir."

D�S�PL�N CEZALARI VE �NFAZ
Disiplik soru�turmalar� nedeniyle tutsaklar�n birçok hakk�n�n gasp edildi�i kaydedilen raporda �u veriler aktar�ld�:
🔹 �artl� tahliye ko�ullar� sa�lanmas�na ra�men keyfi gerekçelerle tahliyeler uzat�lmakta ve bu uygulama gözlem kurulu karar�yla gerçekle�mektedir. Afyon 1 Nolu T Tipi Cezaevinde 2 mahpusun �artl� tahliye ve denetimli serbestlik hakk� gözlem kurulu kararlar�yla engellenmektedir.
🔹 Bolu F Tipi Cezaevinde mahpuslar�n denetimli serbestlikten yararlanma haklar� ve ilçe cezaevlerine gönderilme talepleri kabul edilmemektedir.
🔹 Bolu F Tipi Cezaevinde bir mahpusun; arkada�lar�na mektup gönderdi�i ve kütüphaneden kitap ald�� gerekçesiyle tahliyesi 6 ay ertelenmi�tir.
🔹 Sincan Kad�n Cezaevinde 3 kad�n mahpus, yap�lan kötü muameleye kar��n �ikayet dilekçesi yazmalar�na kar��n kendilerine disiplin soru�turmas� aç�lm��t�r.
🔹 Sincan Kad�n Cezaevinde mahpuslara açl�k grevine girdikleri 16 ki�iye aç�lm��, Rozerin Kurt, Selver �spir, Saadet Ak�n hakk�nda beraat emsal karar� olmas�na ra�men yine mahkemeler ceza talebinde dahi bulunmu�tur.
🔹 Sincan Kad�n Kapal� Cezaevinde 50 kad�na 'gereksiz yere mar�-slogan' gerekçesiyle ileti�im ve görü� cezalar� verilmi�tir.
🔹 Sincan Kad�n Kapal� Cezaevinde 3 kad�n mahpusun tahliyeleri iyi halli olmad�klar� gerekçesiyle ertelenmi�tir.
🔹 Seydi�ehir T Tipinde kendilerini Jitem olarak tan�tan ki�iler taraf�ndan 6 mahpus sabahtan ak�ama kadar sorguya çekilmi�tir."

BASKILAR, �LET��M YASAKLARI VE D��ER SORUNLAR
🔹 K�r�kkale F Tipi Kapal� Hapishanesinden 90'�n üzerinde siyasi mahpus çe�itli hapishanelere sevk edilmi�tir. 1 Ekim 2021'de; Kand�ra F Tipi ve Tekirda� 2 Nolu F Tipi Kapal� Cezaevlerine, 2 Ekim'de; Sincan 1 ve 2 Nol� Yüksek Güvenlikli, Antalya S Tipi, Bolu F Tipi, K�r�klar 1 Nolu F Tipi Kapal� Cezaevlerine sevk edilmi�lerdir.
🔹 Sosyal faaliyetler (spor, sohbet, kurs) kimi yerlerde tamamen durdurulmu� kimi yerlerde de k�s�tlanm��t�r. Çok nadir spora ç�kar�lan yerlerde de mahpuslar ayn� ko�u�takiler ç�kabiliyor.
🔹 Mahpuslara metal ka��k verilmemekte, onun yerine sa�l�ks�z olan plastik ka��klar verilmektedir.
🔹 Yeni Ya�am, Evrensel gazeteleri mahpuslara verilmemekte, gerekçe olarak da Bas�n �lan Kurumu'ndan resmi ilan ve reklam yay�nlama hakk� bulunmayan gazetelerin hapishanelere al�nmad�� aktar�lm��t�r.
🔹 Mahpuslar�n kantinden alarak bir radyo bulundurma haklar� olmas�na ra�men radyolar� toplat�lm��t�r.
🔹 Ailelerinden uzak hapishanelerde bulunan mahpuslar�n sevk talepleri kabul edilmemektedir.
🔹 Mahpuslar�n oda de�i�im talepleri kar��lanm�yor.
🔹 Afyon 1 Nolu'da kargoyla gelen kitaplar� ayda 2 kitap olarak verilmekte, odada ki�i ba�� 5 kitap bulundurulmakta ve d�� kantin yoluyla kendi paralar�yla sat�n almak istediklerinde ise sadece 1 yay�nevi ile anla��ld�� için istedikleri kitaplar�n bulunmad�� söylenmektedir.
🔹 Kantinde sat�lan ürünler hem çe�it olarak az hem de fiyatlar� yüksektir. Ayr�ca verilen ürünler kalitesizdir.
🔹 Mahpuslara verilen yemekler besleyici de�ildir.
🔹 Kayseri Kad�n Kapal� Hapishanesinde yemeklerin hijyen kurallar�na göre yap�lmad��, içerisinde farkl� maddeler (t�rnak, bula��k teli, ta�, sert cisimler) ile kar��la��ld��, günlerce makarna verildi�i, farkl� yemek çe�itlerinin neredeyse yok gibi oldu�unu, sebze, meyve ve süt ürünlerinin az verildi�i aktar�lm��t�r.
🔹 Mahpuslara Kürtçe kitap tercüman olmad�� gerekçesiyle verilmemektedir.
🔹 Mahpuslara ailelerinin koli ile gönderdi�i iç çama��r�, çorap, havlu, terlik gibi e�yalar�n�n, 'kantinde sat�l�yor, kantinden alacaks�n�z' denilerek verilmiyor.
🔹 Mahpuslar�n 3 ki�ilik arkada� ziyareti haklar� güvenlik soru�turmas� gerekçesiyle kulland�r�lm�yor.
🔹 Mahpuslar�n idareye ve savc�l�� yazd�klar� dilekçelere i�lem numaras� verilmiyor.
🔹 Mahpuslar�n iadeli taahhütlü yollad�klar� mektuplar için koçanlar� verilmiyor.
🔹 Yaln�zca idarenin belirledi�i televizyon kanallar�n�n izlenmesine izin veriliyor.
🔹 Y�pranm�� yataklar de�i�tirilmiyor.
🔹 Bolu F Tipi Cezaevinde 7-8 Ekim tarihlerinde hapishane görevlilerin haricinde bir ekibin gelerek tüm e�yalar�n�n da��t�ld��n�, kantinden alm�� olduklar� e�yalara, kitaplar�na, defter ve yaz�lar�na el konuldu�unu, raporlu f�t�k rahats�zl�� bulunan mahpuslar�n kulland�� suntalar toplat�ld��n�, toplat�lan suntalar nedeniyle bel f�t�� bulunan mahpuslar�n ac� çektiklerini aktarm��lard�r.
🔹 Bolu F Tipi Kapal� Cezaevinde 1 Aral�k 2021 tarihinde 30 dakikal�k aile ziyaretinde; 30 dakikal�k görü� hakk� olmas�na ra�men bir mahpusun annesi ile sadece 7 dakika, karde�iyle de 7 dakika olmak üzere sadece 14 dakika görü�türülmü�tür.
🔹 Bolu F Tipinde 30 dakikal�k aç�k görü� hakk�n�n büyük k�sm�nda aramalara zaman ayr�lmakta ve aileler onur k�r�c� aramalara maruz b�rak�lmaktad�r.
🔹 Çank�r� E Tipi Kapal� Cezaevinde 8-10 mahpus; pencereleri küçük, dar ve havas�z odada kalmaktad�rlar.
🔹 Kayseri Kad�n Kapal� Cezaevinde bir kad�n mahpusun hesab�nda paras� bulunmas�na ra�men televizyonunun verilmedi�ini, ayr�ca çoklu ko�u�ta kalma psikolojisine sahip olmad�� için tekli ko�u�ta kalma talebine de kar��l�k alamad��n�, verdikleri tüm dilekçelerin de kar��l�ks�z kald�� aktarm��t�r."

Raporun tamam� için t�klay�n�z

�HD'den 3 ayl�k hak ihlali raporu

�lgili Haberler