GÜNCEL

�HD: Son 6 ayda hak ihlalleri artt�

D�YARBAKIR
27 Temmuz 2018 Cuma

�HD'nin 6 ayl�k b�lge raporuna g�re; 997 ev bask�n� yap�ld�, 44'� �ocuk bin 413 ki�i g�zalt�na al�nd�, 402'si a��r bin 154 hasta tutuklu �l�me terk edildi. �hlallerde art�� oldu�unu belirten �HD �ube Ba�kan� Abdullah Zeytun, PKK Lideri �calan'a uygulanan tecridin hukuksuz oldu�unu s�yledi.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) Diyarbak�r �ubesi, "Do�u ve Güneydo�u Anadolu Bölgesi 2018 Y�l� �lk 6 Ay �nsan Haklar� �hlalleri Raporu"nu aç�klad�.

Dernek binas�nda düzenlenen bas�n toplant�s�nda konu�an �HD Genel Ba�kan Yard�mc�s� Raci Bilici, çal��malar�ndan dolay� siyasi iktidar�n tehditlerine maruz kald�klar�n� belirterek, ba��ms�z duru�lar� ve çal��malar�ndan taviz vermeyeceklerini söyledi. Ya�anan olaylar� yerinde gözlemlemek için gittiklerinde engellendiklerini aktaran Bilici, ayn� engelin bas�na uyguland��n� dile getirdi. Bilici, siyasal iktidar�n evrensel hukuk s�n�rlar� içinde kalmas�n� demokratik yol ve yöntemlerle sorunlar� çözmek için zemin olu�turulmas� gerekti�i tavsiyesinde bulunduklar�n� ifade etti.

ASKER VE POL�S S�V�LLER� HUKUKSUZCA ALIKOYUYOR

Kürt sorununun çözümünde y�llarca denenen �iddete dayal�, tekçi devlet politikalar�yla yol al�nmayaca��n� dile getiren Zeytun, "Ülkenin acil olarak toplumsal bar�� ve huzur ortam�na ihtiyac� var. Bu nedenle de 24 Temmuz 2015 tarihi itibariyle süre giden ve art�� göstererek devam eden çat��ma ortam�n� sona erdirecek �ekilde müzakere ko�ullar�n�n sa�lanmas� amac�yla çat��mas�zl��a geri dönülmelidir" dedi.

Zeytun, "Gerek gözalt�nda veya gözalt� yerleri d��nda al�konulmak suretiyle kendilerini güvenlik görevlileri olarak tan�tan ki�ilerce muhbirlik dayatmalar�na maruz kalmalar� ve bu nedenle tehdit edilmeleri, ki�i güvenli�ini tehdit eden ve anayasal suç unsuru ta��yan bir ba�ka i�kence ve kötü muamele örne�idir" diye belirtti.

HAP�SHANELER KEYF� VE HUKUKSUZLUK YUVASI

Tutsaklar�n sevkler s�ras�nda ç�plak arama ve fiziki i�kence, ayakta say�m dayatmas�, tek ki�ilik hücrelerde tecrit etme, kelepçeli tedavi, hastane ve revire ç�kar�lmama ba�ta olmak üzere birçok hak ihlali ile kar�� kar��ya kald��n� aktaran Zeytun, "402'si a��r olmak üzere toplam 1154 hasta mahpus adeta ölüme terk edilmi�tir" diye belirtti.

"�mral� Yüksek Güvenlikli F Tipi Kapal� Hapishanesi'nde bulunan PKK Lideri Abdullah Öcalan Öcalan'�n 27 Temmuz 2011'den bu yana avukatlar�yla, yine kendisinin ve ayn� hapishanede bulunan 5 siyasi mahpusun aileleriyle 85 haftad�r görü�türülmemesi insan haklar� ihlalidir ve bu durum 27 Temmuz 2018 tarihi itibariyle halen devam etmektedir" diyen Zeytun konu�mas�na �öyle devam etti:

"K�rsal yerle�im bölgelerini de kapsam�na alan yüzlerce bölge, askeri operasyonlar yap�laca�� gerekçesiyle özel güvenlik bölgeleri ilan edildi�i k�rsal yerle�im alanlar�nda ya�ayan yurtta�lar, rutin hayat ak��n� sürdürememekte ve ma�duriyetler ya�amaktad�r. K�rsal araziler ve ormanl�k bölgelerde ç�kan yang�nlarda, maddi kay�plar meydana gelmi�tir. Askeri operasyonlar s�ras�nda güvenlik güçleri taraf�ndan yerle�im alanlar�na yap�lan bask�nlarda ise, sivil yurtta�lara i�kence ve kötü muamelede bulunulmu�, haks�z gözalt� i�lemleri gerçekle�mi�tir.

KADINA YÖNEL�� DDET HIZLA ARTIYOR

"Kad�nlar�n ve haklar�n�n korunmas� amac�yla yap�lan yasal düzenlemelerin yeterince uygulanmamas� nedeniyle kad�nlar erkek �iddeti sonucu, her gün öldürülüyor, �iddet ma�duru oluyor. Kad�na yönelik �iddet, ister aile içi olsun, ister sokakta, ister gözalt�nda olsun; politiktir.

"�iddet sonucu katledilen çocuklar�n yan� s�ra, çat��mal� ortamlar�n varl�k gösterdi�i bölgelerde sahipsiz b�rak�lan patlay�c�lar sonucu da çocuklar�n yaralanmalar�na ve ya�amlar�n� yitiri�ine, yine Türkiye'de 0-6 ya� aras�ndaki 700'ü a�k�n çocu�unun annesiyle birlikte cezaevinde bulunuyor olmas�na tan�kl�k ediyoruz. Cinsel istismar ve kay�p çocuk vakalar�ndaki art�� dikkat çekerken, çocuklar�n haklar�n� güvence alt�na alan koruyucu yasalar�n yetersizli�i ve uluslararas� sözle�melerden do�an yükümlülüklerin yerine getirilmedi�i görülmektedir."

Konu�malar�n ard�ndan �HD Bölge Temsilcisi Abdüselam �nce, 6 ayl�k hak ihlalleri raporunun verilerini aç�klad�. Bölgede, 2018 y�l�n�n ilk 6 ay�nda ya�anan hak ihlalleri �öyle:

YA�AM HAKKINA YÖNEL�K �HLALLER

- Keyfi öldürme, silah kullanma yetkisinin ihlali veya dur ihtar�na uymad�� gerekçesiyle; güvenlik güçleri taraf�ndan 3 ki�i yaraland�.

- Hapishanelerde 1 hasta mahpus ya�am�n� yitirdi. 1 mahpus cezaevinde �üpheli bir biçimde ya�am�n� yitirdi. 2 mahpus ise yaraland�.

- 1 ki�i faili meçhul sald�r�larda ya�am�n� yitirirken, 5 ki�i ise yaraland�.

- Resmi hata ve ihmal sonucu (z�rhl� araç çarpmas� dahil) 7 ki�i ya�am�n� yitirirken, 104 ki�i ise yaraland�.

- 4 asker ve polis, intihar ettikleri iddia edilerek �üpheli bir �ekilde ya�am�n� yitirdi.

- 2018 y�l�n�n ilk 6 ay�nda; 1 ö�retmen ve 3 doktor gerçekle�en sald�r�larda yaraland�.

- Bölge kentlerinde 2 çocuk, may�n ve sahipsiz bomba patlamas� sonucu ya�am�n� yitirdi. 2'si çocuk olmak üzere toplam 4 ki�i de yaraland�.

- 2'si çocuk ve 1 erkek olmak üzere 3 ki�i, kimli�i belirsiz ki�i veya ki�ilerce ku�kulu bir biçimde öldürüldü.

ÇATI�MALI ORTAMDA MEYDANA GELEN �HLALLER

- 4 kent merkezi ve bu kentlere ba�l� 15 ilçe s�n�rlar�nda bulunan 593 bölgeyi kapsam�na alacak �ekilde toplamda, 18 kez özel güvenlik bölgesi ilanlar� gerçekle�ti.

- 4 kent merkezi ve bu kentlere ba�l� 12 ilçede bulunan 282 köy/mahalle ve bu köy/mahallere ba�l� bulunan 385 mezray� kapsam�na alacak �ekilde toplamda, 16 kez soka�a ç�kma yasa�� ilan edildi.

- Ya�am�n� yitiren en az 1 örgüt militan�na ait cenaze, ailesine teslim edilmedi.

- Ya�am�n� yitiren örgüt militanlar�n�n defin edildi�i, en az 5 kez mezar/mezarl�k tahrip edildi.

KADINLARIN YA�AM HAKLARINA YÖNEL�K �HLALLER

- 6 kad�n intihar etti, 1 kad�n da intihar te�ebbüsünde bulundu.

- 18 kad�n aile içi �iddet sonucu katledildi, 10 kad�n ise yaraland�. 1 kad�n cinsel sald�r�ya maruz kald�.

- 6 kad�n toplumsal ya�amda, sald�r� sonucu katledildi, 3 kad�n ise yaraland�. 4 kad�n cinsel sald�r�ya maruz kal�rken, 2 kad�n da kaç�r�larak al�konuldu.

ÇOCUKLARIN YA�AM HAKLARINA YÖNEL�K �HLALLER

- 3 çocuk intihar etti, 3 çocuk da intihar te�ebbüsünde bulundu.

- 3 çocuk aile içi �iddet sonucu katledildi, 7 çocuk ise yaraland�, 6 çocuk cinsel istismara maruz kald�.

- 4 çocuk toplumsal ya�amda, maruz kald�klar� �iddet sonucu yaraland�. 52 çocuk cinsel istismara maruz kal�rken, 3 çocuk kaç�r�larak al�konuldu.

��KENCE YASA�INA YÖNEL�K �HLALLER

- En az 1 ki�i gözalt�nda i�kenceye ve kötü muameleye maruz kald�.

- 32 ki�i gözalt� yerleri d��nda (sokak-ev bask�n�) i�kence ve kötü muameleye maruz kald�.

- 128 mahpus, cezaevinde i�kence ve kötü muameleye maruz kald�.

- 8 ki�i, güvenlik güçlerinin ajanl�k dayatmalar�na maruz kal�rken, 4 ki�i de tehdit edildi.

- 7 ki�i, toplumsal gösterilerde dövülerek yaraland�.

K�� ÖZGÜRLÜ�Ü VE GÜVENL��NE YÖNEL�K �HLALLER

- 44'ü çocuk bin 413 ki�i gözalt�na al�nd�.

- 1'i çocuk 251 ki�i tutukland�.

- 997 ev bask�n� yap�ld�.

DÜ�ÜNCE, �FADE VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜ�ÜNE YÖNEL�K �HLALLER

- 11 gazetenin 3 say�s� hakk�nda toplatma karar� verildi.

- 1 yay�nevine ve 1 gazete temsilcili�i bürosuna bask�n düzenlendi.

- �nternet haber sitelerine 7 kez eri�im engeli getirildi.

- Dü�üncelerinden dolay�;

- 6 soru�turma dosyas�nda 43 ki�i hakk�nda soru�turma ba�lat�ld�.

- 16 dava dosyas�nda 66 ki�i hakk�nda dava aç�ld�.

- Aralar�nda siyasetçi ve gazetecilerinde bulundu�u 34 dosyada 52 ki�i hakk�nda de�i�ik hapis cezalar� verildi.

- 15 siyasi parti binas� sald�r� veya bask�na u�rad�.

- Güvenlik güçleri taraf�ndan 10 toplumsal gösteri veya aç�k hava toplant�s�na müdahale edildi.

- Toplant� veya gösteriler, kimi kentlerde süresiz, kimi kentlerde her ay yenilerek yasakland�. 2018 y�l�n�n ilk 6 ay� içerisinde 16 kez yasaklama karar� aç�kland�.

HAP�SHANELERDEK� HAK �HLALLER�

- 112 mahpus, gerekçe gösterilmeden sürgün/sevk edildi.

- 134 mahpus sa�l�k hakk� ihlaline maruz kald�.

- 114 mahpus ve aileleri aras�ndaki görü�meler engellendi.

- En az 11 mahpus tecrit ve izolâsyona maruz kald�.

- En az 4 mahpus hakk�nda soru�turma ba�lat�ld�.

- 7 mahpusun haberle�me hakk� engellendi.

- 1 mahpus, sosyal etkinlik haklar�ndan mahrum b�rak�ld�.

EKONOM�K VE S�YASAL HAKLARA YÖNEL�K �HLALLER

- Güvencesiz çal��ma ko�ullar� sonucu meydana gelen i� kazalar�nda; 9 i�çi ya�am�n� yitirdi, 10 i�çi yaraland�.

- 1328 i�çi, i�ten ç�kar�ld�.

- 200 i�çi ücretlerini alamad�.

�HD: Son 6 ayda hak ihlalleri artt�

�lgili Haberler