GÜNCEL

HDP'den seyyar sat�c�lar�n sorunlar�n�n ara�t�r�lmas� için önerge

ETHA
23 Kas�m 2020 Pazartesi

HDP �zmir Milletvekili Çepni, seyyar sat�c�lar�n sorunlar�n�n ara�t�r�lmas� için Meclis'e ara�t�rma önergesi verdi.

HDP �zmir Milletvekili Murat Çepni, milyonlarca seyyar sat�c�n�n ya�and�� sorunlar�n ara�t�r�lmas� için Meclis'e ara�t�rma önergesi verdi.

Önergenin gerekçesinde, "TÜ�K verilerine göre, 2020 A�ustos döneminde i�siz say�s� 4 milyon 194 bin, istihdam edilenlerin say�s� 27 milyon 554 bin ki�idir. Toplam çal��anlar içinde, herhangi bir sosyal güvenlik kurulu�una ba�l� olmadan, kay�t d�� çal��anlar�n oran� ise yüzde 32,9 dur. D�SK'in Kas�m 2020 ��sizlik ve �stihdam Raporunda ise geni� tan�ml� i�sizlerin say�s� 9,6 milyon ki�i olarak aç�klam��t�r. Bir çok ki�i, içinde bulundu�unuz ekonomik kriz ve i�sizlik nedeniyle, tüketicisinin bulundu�u yere giderek ya da belirli alanda ürün sat�� yapan esnaflar�n adland�r�ld��, seyyar sat�c�l�k ile geçimini sa�lamaktad�r. Türkiye'de seyyar sat�c�lar�n say�s� 6 milyondan fazlad�r. Bu rakam gittikçe artmaktad�r. Kay�t d�� istihdam� gösteren verilere seyyar sat�c�lar da dâhildir. Düzenli geliri olmayan ve al�m gücü dü�ük vatanda�lar, fiyatlar� daha makul ve ula��lmas� kolay oldu�undan ihtiyaçlar�n� s�kl�kla seyyar sat�c�lardan kar��lamaktad�r. Türkiye'de seyyar sat�c�lar�n günlük al��veri� hacminde oldukça önemli pay� vard�r" denildi.

Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu'nun 31 Temmuz 2019 tarihli ve 3 No'lu Esnaf ve Sanatkar Meslek kollar�n�n belirlenmesi karar�nda pazarc�lar ve seyyar sat�c� da meslek olarak tan�mlad��n�, meslek kodlar� verild�ini ve faaliyetlerinin TÜ�K'in ekonomik faaliyet s�n�fland�rmas�na dahil edildi�i kaydedilen önergede �u ifadelere yer verildi:

"Seyyar sat�c�l�k yapanlar�n sadece bir k�sm�, ba�l� bulundu�u belediyeye ba�vurarak; i�galiye, tezgâh ve k�yafet için yüksek mebla�da ödeme yaparak ald�klar� ruhsatla, belediyenin gösterdi�i alanda yaslarla belirlenen ko�ul ve �artlarda sat�� yapmaktad�r. Böylelikle sat�c�lar ve sat�lan ürünler de denetime tabi olmakta, vatanda�lar daha güvenli al��veri� yapabilmektedir. Belediyelerin seyyar sat�c�larla ilgili i�lemleri ve uygulamalar� �ehirlere göre farkl�l�k gösterebilmektedir. Sat�� için izin almak giderek zorla�maktad�r. Ruhsats�z, izinsiz sat�� yapan seyyar sat�c�lar ise çok zor ko�ullarda ve alanlarda, sosyal güvenlik sistemine dahil olmadan, güvencesiz bir �ekilde, can�n� ve mal�n� riske atarak çal��makta, sürekli zab�ta bask�n� ve idari para cezalar�yla hatta hapis cezalar�yla kar�� kar��ya kalmaktad�r.

"193 Say�l� Gelir Vergisi Kanununun 9'uncu maddesinde belirtilen kriterleri ta��yan seyyar sat�c�lar, gelir vergisinden muaf tutulmalar�na, esnaf muafl��na sahip olmalar�na kar��n, kanunlarda ve uygulamalardaki farkl�l�klardan dolay� basit veya gerçek usulde vergilendirmeye tabi olabilmektedir. Belediyeden izin alarak, ruhsatl� ve kay�tl� bir �ekilde sat�� yapan seyyar sat�c�larla ilgili gerekli düzenlemelerin yap�l�p, vergi ödemedeki sorunlar�n da çözülmesi gerekmektedir.

"�zmir'de 200 binden fazla ki�i seyyar sat�c�l�kla geçimini sa�lamaktad�r. �zmir Sokak Sat�c�lar� Derne�i; insan onuruna yara��r ko�ullarda çal��ma, seyyar sat�c�lar odas�n� ve birliklerini kurma, emeklerinin kar��l�� sosyal güvence hakk�na sahip olma, 2019-2020 y�l� içinde kesilen tüm cezalar�n af edilmesi, vergi borçlar�n�n silinmesi, seyyar esnafa mali destek program� uygulanmas� ve sokakta çal��an e�itim ya��ndaki çocuklar�n e�itim hakk�ndan ko�ulsuz yararlanmas� taleplerinde bulunmaktad�r. Türkiye'de bir ekonomik faaliyette çal��an 5-17 ya� grubundaki çocuklar�n say�s� 720 bindir. Bu çocuklar�n yüzde 3'ünün seyyar, sabit olmayan i�yeri veya pazar yerinde çal��makta oldu�u dikkate al�nd��nda e�itim hakk� da oldukça önemli bir taleptir.

"Ya�amakta oldu�umuz Covid-19 salg�n�ndan kaynakl� yasaklamalardan dolay� milyonlarca seyyar sat�c� tezgah açamamakta, sat�� yapamamaktad�r. Bütün esnaf gibi ciddi ekonomik s�k�nt�lar içindedir. Te�viklerden ve ödeneklerden de yararlanamad�klar�ndan dolay� durumlar� giderek kötüle�mektedir. Zor ko�ullarda çal��an ve düzenli kazanç elde edemeyen seyyar sat�c�lar geçim s�k�nt�s�n�n olumsuz etkilerini sosyal yönden ve psikolojik olarak da ya�amaktad�r. Anayasa'n�n 49'uncu maddesi 'Devlet, çal��anlar�n hayat seviyesini yükseltmek, çal��ma hayat�n� geli�tirmek için çal��anlar� ve i�sizleri korumak, çal��may� desteklemek, i�sizli�i önlemeye elveri�li ekonomik bir ortam yaratmak ve çal��ma bar��n� sa�lamak için gerekli tedbirleri al�r' diyerek sosyal devlet olman�n sorumlulu�unu ve gere�ini belirlemi�tir. Sosyal devlet olman�n gere�i olarak; seyyar sat�c�lar�n ya�ad�klar� sorunlara, güvencesiz çal��ma ko�ullar�na acilen çözüm bulunmas� gerekmektedir."

Çepni, Türkiye genelinde ve �zmir ilinde milyonlarca seyyar sat�c�n�n içinde bulundu�u çal��ma, ekonomik ve sosyal ko�ullar�n belirlenmesi, belediyeler ve ilgili kamu kurumlar� ile i�birli�i yap�larak sorunlar�n�n çözülmesi, çal��ma ko�ullar�n�n düzenlenmesi, ekonomik s�k�nt�lar�n�n giderilmesi için devlet deste�inin sa�lanmas� ve sosyal güvenlik sistemine dahil edilmeleri için yasal düzenlemelerin yap�lmas� amac�yla Meclis Ara�t�rmas� aç�lmas� için önerge verdi.

HDP'den seyyar sat�c�lar�n sorunlar�n�n ara�t�r�lmas� için önerge

�lgili Haberler