KADIN

Yüksekda� e�ba�kanl�k deneyimini anlatt�: Erkeklerin örtülü engelleri tamamen a��lamad�

HABER MERKEZ�
29 May�s 2020 Cuma

HDP'de e� genel ba�kanl�k görevini yürütmü� olan Figen Yüksekda�, devletin kayyum sald�r�s�yla hedefe koydu�u e�ba�kanl�k sisteminin yeterince sahiplenilmedi�ine dikkat çekti. "E�ba�kanl�k sistemi gerekti�i kadar sahiplenip güçlendirilseydi, bu kadar a��r ve fütursuz sald�r�lar geli�tirilmeyebilirdi" dedi. E�ba�kanl�k sisteminin kavranmas�nda ve benimsenmesinde sorunlar ya�and��n� söyleyen Yüksekda�, "Erkeklerin ve ataerkil statükocu anlay��n aç�k ya da örtük engelleri, kabullenme sorunlar�, bütünsel anlamda hiçbir zaman a��lamad�" dedi.

2014-2017 döneminde HDP E� Genel Ba�kanl�� görevinde bulunan Figen Yüksekda�, "e�ba�kanl�k sistemini" de�erlendirdi. Yüksekda�, "E�er e�ba�kanl�k sistemi de uygulanmas� gerekti�i kadar sahiplenip güçlendirilseydi bugün ba�ta belediyeler olmak üzere her düzeyde kad�n kurumla�mas�na bu kadar a��r ve fütursuz sald�r�lar geli�tirilmeyebilirdi" dedi.

Kocaeli F Tipi Cezaevi'nde tutuklu 3,5 y�ld�r tutuklu bulunan Figen Yüksekda�, JinNews'in "E�ba�kanlar deneyimlerini anlat�yor" ba�l�kl� yaz� dizisini haz�rlayan Hasibe Eren'in sorular�n� yan�tlad�.

E�ba�kanl�k sisteminin uzun y�llar sürdürülen kad�n özgürlük ve e�itlik mücadelesinin ürünü oldu�unu belirten Yüksekda�, "Türkiye'de ilk olarak Kürt kad�n özgürlük hareketinin siyasal kulvar�nda ortaya ç�kan ve devlet taraf�ndan resmen reddedilse de fiilen uygulamaya geçilen bir sistem ayn� zamanda. Bu aç�dan e�ba�kanl�k sistemi, kad�nlar�n merkezden yerele kadar egemen sisteme kar�� fiili me�ru mücadele tavr� ve tarihinin de bir yans�mas�d�r. 2014'te e� genel ba�kanl�k sisteminin resmen kabul edilmesi, zorlu ve köklü bir mücadelenin kad�nlar�n kazan�m�yla sonuçland�� ara kesitlerden biridir" de�erlendirmesi yapt�.

'KADIN KAZANIRSA DEMOKRAT�K S�YASET KAZANIR'
Yüksekda�, "ara kesit" tan�mlamas�n� ise "Ara kesit diyorum çünkü erkek devlet siyaseti kad�n duru�unu zorlamas� nedeniyle e� genel ba�kanl�� düzeyinde e�it temsiliyeti tan�sa bile di�er parti kademelerinde, yerel yönetimlerde yasal bir hak olarak tan�mad� hiçbir zaman" �eklinde aç�kl�yor.

Devletin tutumuna ra�men e�ba�kanl�k sisteminin etkisini "kad�nlar� kamusal ya�ama, siyasete kat�l�m yönünde cesaretlendirmesi, önünü açmas�, tarihsel bir bilinç ve ayd�nlanma dalgas� yaratm�� olmas�d�r" sözleriyle anlatan Yüksekda� �öyle devam etti: "Bu nedenle e�ba�kanl�k sisteminin özü, bir amac� olan kad�n ve her alanda e�itlik fikri ve prati�inin süreklilik kazanmas�, toplumsal yap�ya nüfuz etmesi için mücadele tayin edici önemdedir. Hem ya�am�n hem siyasetin demokratikle�mesi bu yolla mümkündür. Bugün verili düzen siyaseti ve demokratik siyaset aras�ndaki temel çeli�ki de kad�n hak ve e�itli�ine bak�� aç�s�yla e�ba�kanl�k sistemidir. Bu çeli�ki ve çat��ma durumunda kad�n kazan�rsa demokratik siyaset de kazan�r. Dolay�s�yla e�ba�kanl�k sisteminin korunmas�, yayg�nla�t�r�lmas�, güçlendirilmesi demokratik halklar hareketinin kader çizgisini belirler. Tabi ki düzen siyasetinin üzerine de hayati bir etkiye sahiptir. Zaten bundan ötürü e�ba�kanl�k sistemi ve kazan�mlar�na ya do�rudan sald�r�yor ya da yok say�p hiçle�tirmeye çal��yorlar."

'E�BA�KANLIKTAK� GER�LEME �RT�FA KAYBETT�R�R'
Yüksekda�, "Kad�n hareketi, e�ba�kanl�k sisteminden, e�ba�kanl�k uygulayan parti ve örgütlerde yayg�n kad�n hareketinden daha fazla faydalanabilirdi" de�erlendirmesi yapt�. Yüksekda�, "Ama kad�nlar her alandaki ilerici, devrimci potansiyelini gerektirdi�i gibi birle�tirip seferber edemiyor. Burada bizlerin HDP çat�s� alt�nda ama özerk mücadele yürüten kad�nlar olarak da sorumluluk pay�m�z var. Ne var ki; e�ba�kanl��n bir kolektif kazan�m zemini olarak son dönemde yeterince sahiplenildi�ini de söyleyemeyiz. Örne�in, kayy�m atamalar�yla e�ba�kanl�k kurumuna yönelik tasfiye operasyonu kar��s�nda güçlü ve birle�ik sahiplenme hareketi zay�f seyrediyor. Kad�n hareketinin ve kad�n kitlelerinin bir k�r�m, katliam sald�r�s� ile yüz yüze oldu�u, güç bela kazan�lan haklar�n yok edildi�i ve tehdit alt�nda oldu�u dü�ünülürse e�ba�kanl�k gibi makro siyasi düzeyde elde edilen bir kazan�m�n sahiplenilmesi hayati önemdedir. E�ba�kanl��n kad�n hareketine yapt�� tayin edici katk�lar dikkate alarak, buradaki bir gerileme ya da kayb�n hareketin genelinde irtifa kaybettirece�i unutulmamal�" uyar�s�nda bulundu.

'ERKEKLER�N ÖRTÜLÜ ENGELLER� BÜTÜNSEL ANLAMDA H�ÇB�R ZAMAN A�ILAMADI'
E� Genel Ba�kanl�k yapt�� dönemde ya�ad�� zorluklar� da anlatan Yüksekda� �öyle konu�tu.

"Tabii ki say�s�z zorluk ya�ad�k ve ya��yoruz. Erkeklerin ve ataerkil statükocu anlay��n aç�k ya da örtük engelleri, kabullenme sorunlar�, bütünsel anlamda hiçbir zaman a��lamad�. Asl�nda bakarsan�z; bu durum kad�nlar ve kad�n örgütü için sürekli bir mücadele anlam�na geliyor. Bazen kad�nlarda bezme, geri çekilme, inisiyatif k�r�lmas� gibi durumlar�n ya�anmas� da kaç�n�lmaz olabiliyor. Bilhassa da yerellerde kad�nlar�n e�ba�kanl�k görevi üstlenmesinde ciddi zorlanmalar oldu geçmi�te. Bildi�im kadar�yla bugün bu durum daha ciddi bir boyuta ula�t�. Bir tarafta cinsiyetçi, fa�ist zor ve ku�atma, di�er tarafta siyasal bir rol payla��m�nda kad�na dayat�lan etkisiz eleman pozisyonu, bunlar�n yan�nda bir de parti içinde mücadele etme zorunlulu�u olunca kad�nlar için i�ler hiçbir zaman kolay yürümüyor. Hele de çocuklu ve ekonomik, sosyal ko�ullar�n sorumluluklar� a��r kad�nlar zaten ba�ta siyasete e�it pozisyonda kat�lm�yor. Bizim partimizde de kad�nlar olarak her yap�sal ve güncel sorunu katlar�yla ya�ad�k. Özerk bir kad�n yap�lanmam�z�n olmas� Kad�n Meclisi'nin bütün politik süreçlerde çözüm iradesi geli�tirmesi de sorun zeminini ortadan kald�rm�yor. Çünkü erkek egemenli�i her durumda kendisini yeniden üretiyor. Kad�nlar öz üretimleri ile bu durumu a�amad��nda ataerki, cinsiyetçi yarg� ve blokajlar �ekilden �ekle girerek kendini ya�at�yor. Kendi deneyimimde de ya�ad��m�z ortak deneyimlerde de bu gerçe�in ne yaz�k ki çok �eklini gördüm. Asl�nda bak�l�rsa en az�ndan demokratik politik cenahtan herkesin de gerçe�i gördü�ünü dü�ünüyorum. Mesele daha çok gördü�ünü anlamakta ve anlad��n�n gere�ini yerine getirmekte san�r�m. Olay�n en can al�c� taraf� da �u: E�er e�ba�kanl�k sistemi de uygulanmas� gerekti�i kadar sahiplenip güçlendirilseydi bugün ba�ta belediyeler olmak üzere her düzeyde kad�n kurumla�mas�na bu kadar a��r ve fütursuz sald�r�lar geli�tirilmeyebilirdi. Yani iktidar�n zihniyeti, prati�i zaten belli ama "kad�n partisi" iddias� ta��yan bir politik yap�daki ihmal ya da ayr�mc�l�k ciddi bir ele�tiri öz ele�tiri konusudur."

'E�BA�KANLIK S�STEM�N� ÇIKARIRSANIZ FARK YARATAN HDP KALMAZ'
E�ba�kanl�k sisteminin derinlemesine kavran�� ve tam benimseme oldu�unu söyleyemeyece�ini belirten Yüksekda�, "HDP'den e�ba�kanl�� ç�kar�rsan�z geriye tarihsel fark yaratan HDP kalmaz" dedi. Yüksekda� �öyle konu�tu:

"Do�alla��p içselle�tirmi� bir düzen olmaktan çok zorunluluk olarak alg�land�� örnekler az de�il. E�it temsiliyetin tüzük ve program güvencesi alt�nda olmas�, bu yan�yla bir sorumlulu�a tekabül etmesi elbette kötü bir �ey de�il ama baz� zorunluluklar kitapta yaz�l� olanlar�n çok ötesindedir. E�ba�kanl��n politik, ideolojik, sosyolojik anlam ve yarar�n� uzun uzun anlatmayaca��m ama HDP'den e�ba�kanl��, kad�n özgürlük ve e�itlik ruhunu ç�kar�rsan�z geriye tarihsel fark yaratan en imkans�z görünen �artlarda siyasetin yönünü belirleyen HDP kalmaz. Esas olarak bunun bilincine ç�kar�lmas�nda eksiklik var. Yani e�itlik ve e�ba�kanl�k çizgisinin kad�nlara lütuf ya da "büyüklük erkekte kals�n" türünden bir pozitif ayr�mc�l�k de�il alternatif ya�am ve siyasetin varl�k hakikati oldu�u içselle�irse benimseme düzeyi de yükselir."

Röportaj� tamam� için t�klay�n�z

Yüksekda� e�ba�kanl�k deneyimini anlatt�: Erkeklerin örtülü engelleri tamamen a��lamad�

�lgili Haberler