GÜNCEL

'Ya�am hakk� torbaya s��maz'

HABER MERKEZ�
31 Ekim 2020 Cumartesi

Enerji �irketlerine ayr�cal�klar öngören Elektrik Piyasas� Kanunu ile Baz� Kanunlarda De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Kanun Teklifi isimli yeni torba yasan�n iptali talebiyle birçok kentte çevre örgütleri eylemler yap�ld�.

Maden ve enerji �irketlerine s�n�rs�z imtiyaz getirecek Torba Yasa'n�n geri çekilmesi talebiyle birçok kentte eylemler yap�ld�.

ANKARA
Ankara Kent ve Ekoloji Örgütleri, enerji �irketlerine ayr�cal�klar öngören Elektrik Piyasas� Kanunu ile Baz� Kanunlarda De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Kanun Teklifi isimli yeni torba yasan�n iptali talebiyle bas�n aç�klamas� yapt�.

Ye�il Sol Parti Genel Merkezi önünde yap�lan eyleme ekoloji örgütleri temsilcilerinin yan� s�ra siyasi parti temsilcileri kat�ld�.

"Ya�am hakk� torbaya s��maz! Torba talan� saklamaz #TorbaYasay�GeriÇek" yaz�l� pankart�n�n aç�ld�� eylemde konu�an Polen Ekoloji üyesi Onur Y�lmaz, "5 Ekim tarihinde do�a talan�n�n önünü vah�ilik derecesinde açacak bir torba yasa teklifi AKP'li milletvekilleri taraf�ndan meclis gündemine sunuldu. Meclis ilgili Komisyonu'nda onaylanan ve önümüzdeki günlerde Meclis Genel Kurulu'nda görü�meye aç�lacak torba yasa ile ekonomik büyüme ad� alt�nda ekolojik y�k�m ve talan dayat�l�yor" dedi.

Torba yasa ile enerji �irketlerine yeni te�vikler sa�lanaca��n�n alt�n� çizen Y�lmaz, torba yasan�n Meclis Genel Kurulunda onaylanmas� durumunda olacaklar� �u �ekilde s�ralad�:

■ Asgari ücretlilerden zorunlu gelir vergisi al�n�rken, ya�am hakk�n� ihlal eden bir avuç maden ve enerji �irketi çe�itli vergilerden muaf tutulacak.
■ Maden ve enerji �irketleri, faaliyet gösterdikleri ruhsat alanlar� d��na ta��p ekosisteme geri dönülmez zararlar verebilecek.
■ Köylülerin arazileri yok pahas�na �irketlere devredilecek.
■ Maden ve enerji �irketlerinin yat�r�m bölgelerinde yer alan araziler, tar�m alanlar� ‘kamu yarar� karar�' olmaks�z�n istimlak edilerek bu �irketlere pe�ke� çekilecek.
■ Gaz da��t�m �irketlerinin maliyetlerini dü�ürmek için, �ebeke kurarken alt yap�da yaratt�klar� tahribat�n düzeltilmesi yerel yönetimlere yüklenecek.
■ Havaya sal�nacak zehirli kimyasal at�klar geri dönülmez �ekilde halk sa�l�� sorunlar�na neden olacak.
■ Kanunda tüketicilere dü�ük maliyetli enerji sa�lama sözü verilse de enerjinin verimli kullan�lmas�na ili�kin hiçbir düzenleme yap�lmamakla birlikte kay�p-kaçak bedellerinin hukuksuz bir �ekilde tüketicilere yüklenmesine devam edilecek.

Mecliste bulunan siyasi partilere seslenen Y�lmaz, "Do�a katliam�n�n, ekolojik felaketlerin, biyoçe�itlilik kayb�n�n, iklim krizinin ve sömürünün önüne geçmek için torba yasay� geri çek. Çünkü do�ada ahenkli bir �ekilde varl�klar�n� sürdüren canl�lar�n ya�am hakk� torba yasaya s��maz" diye konu�tu. Y�lmaz, devam�nda �unlar� söyledi: "Biz ise enerji demokrasisini, sosyal adaleti ve do�an�n haklar�n� gözeten ve uygulamaya geçiren politikalar�n bir an önce kanunla�t�r�lmas�n� talep ediyoruz. Do�ayla uyumlu ve sa�l�kl� bir toplumsal ya�am�n, ekolojik prensiplerle in�a edilebilece�ini biliyoruz. Bunun için tek eksi�imiz toplumsal irademizin siyasetin gündemine yans�mas�. Gündelik hayat�m�z�n her an�nda yüzle�mek zorunda kald��m�z Covid-19 krizinin do�an�n tahrip edilmesinden kaynakland��n� biliyoruz. Bu nedenle hep birlikte sesleniyoruz, duyun bizi, duyun ve bizlerle birlikte hayk�r�n. Ya�am hakk� torbaya s��maz."

Aç�klama "Havama suyuma topra��ma dokunma", "Hayat torbaya s��maz" sloganlar� son buldu.

�STANBUL
Maden ve enerji �irketlerine s�n�rs�z imtiyaz getirecek Torba Yasa'n�n geri çekilmesi talebiyle Kad�köy'deki Karaköy-Eminönü �skelesi'nde bas�n aç�klamas� yap�ld�.

"Ya�am hakk� torbaya s��maz" yaz�l� pankart ve dövizlerin ta��nd�� eylemde bas�n aç�klamas�na HDP Millevtekili Musa Piro�lu'da kat�ld�. Eylemde bas�n aç�klamas�n� okuyan Figen Küçüksezer, "Yürütülen kampanyalar sonucunda tüm canl�lar�n ya�am hakk�na sald�r� anlam� ta��yan ve Türkiye'nin dört bir yan�ndaki ekolojik y�k�mlar� daimi hale getirecek bu torba yasan�n TBMM komisyonlar�nda tart��lmas� sürecinde 2 maddede kötünün iyisi diyebilece�imiz de�i�iklikler yap�ld�. Di�er yandan teklifin ilk halinde bulunmayan daha olumsuz bir düzenleme, teklif metnine eklendi. Bu süreç bize gösterdi ki, sesimizi birlikte ve daha etkili bir �ekilde yükseltti�imizde sonuç alabiliyoruz. O yüzden bugün Türkiye'nin birçok �ehrinde bu e� zamanl� bas�n aç�klamas�n� yaparak meclise bir mesaj vermek istiyoruz: Do�a katliam�n�n, ekolojik felaketlerin, biyoçe�itlilik kayb�n�n, iklim krizinin ve sömürünün önüne geçmek için Torba Yasay� geri çek! Çünkü do�ada ahenkli bir �ekilde varl�klar�n� sürdüren canl�lar�n ya�am hakk� torba yasaya s��maz" dedi.

Küçüksezer konu�mas�n� �öyle sürdürdü:
"Esasen, bu yasa teklifi, teklifi sunan milletvekillerinin de çok rahat ve aç�k bir �ekilde belirtti�i gibi, sadece özel sektör kurumlar�n�n faaliyetlerini daha h�zl�, kolay ve denetimlere tak�lmadan yapabilmelerini sa�lamak amac�n� ta��maktad�r. Biz ise enerji demokrasisini, sosyal adaleti ve do�an�n haklar�n� gözeten ve uygulamaya geçiren politikalar�n bir an önce kanunla�t�r�lmas�n� talep ediyoruz. Enerji gereksinimi ve tüketimi sorgulanmadan, gerekliymi� gibi sunularak faaliyete sokulan HES'lerden geriye tükenmi� ormanlar, vadiler, köyler kald�. Do�ayla uyumlu ve sa�l�kl� bir toplumsal ya�am�n, ekolojik prensiplerle in�a edilebilece�ini biliyoruz. Bunun için tek eksi�imiz toplumsal irademizin siyasetin gündemine yans�mas�.

"Gündelik hayat�m�z�n her an�nda yüzle�mek zorunda kald��m�z Covid-19 krizinin do�an�n tahrip edilmesinden kaynakland��n� biliyoruz. Bu nedenle hep birlikte sesleniyoruz, duyun bizi, duyun ve bizlerle birlikte hayk�r�n: Ya�am hakk� torbaya s��maz!"

G�RESUN
Giresun Emek ve Demokrasi Güçleri, enerji �irketlerine ayr�cal�klar öngören torba yasaya kar�� Giresun Meydan�'nda eylem yapt�.

"Do�a torbaya s��maz. Havama, suyuma, topra��ma dokunma" yaz�l� pankart�n aç�ld�� eylemde aç�klamay� okuyan KESK dönem sözcüsü Gökhan Topal, torba yasa ile getirilen teklif ile 21 da��t�m �irketine, YEKDEM'den faydalanan 881 enerji üretim tesisi sahibine, 1722 enerji üretim tesisine ve çok say�da maden �irketine avantaj sa�lanaca��n� belirtti.

�çinde halk�n olmad�� teklifle, "Maden �irketlerinin ruhsat alan� d��nda da tesis kurmalar� sa�lan�yor. Maden �irketlerinden çe�itli i�lemlerinde istenen borcu yoktur yaz�s� istenmeyerek, kamu alacaklar�n�n takibinden vazgeçiliyor. Havaya bir sürü kimyasal ve zehirli gaz salan, at�k lastiklerin i�lenmesi sonucu ortaya ç�kan ürünleri, orman ürünlerini ve çöpü yakarak elde edilen enerji 'yenilenebilir' say�l�yor ve te�vik ediliyor. Biyokütle santrallar�n�n önü daha da aç�l�yor. Bugüne kadar güç s�n�r� olmamas� nedeniyle say�s� oldukça fazla �irkete destek sa�lad�� bilinen ve �irketlere sermaye aktaran 'Yenilenebilir Enerji Kaynaklar� Destek Mekanizmas� (YEKDEM)' kapsam� daha da fazla geni�letilerek Karadeniz derelerinde ekolojik y�k�mlara ve sel felaketlerine neden olan HES'lerin say�s�n�n daha da artmas�na neden olunuyor. Cumhurba�kan� izni ile BOTA�, TPAO gibi kurumlar taraf�ndan daha önce yurtd��nda kurulmu� olan �irketlere, T.C. Kanunlar�ndan muaf olmak üzere, yurtd�� için çal��mak amac�yla yurt içinde de enerji �irketleri kurmalar� sa�lan�yor. Enerji üretim tesisleri için gereken ta��nmazlar daha önce Maliye Bakanl�� taraf�ndan kamula�t�r�l�rken ve kamu yarar� karar� al�nmas� gerekirken, yetki EPDK'ya veriliyor, kamu yarar� karar� olmaks�z�n istimlak olana�� sa�lan�yor ve halk�n, köylünün topraklar�n�n sermayeye pe�ke� çekilmesi süreci daha da h�zland�r�l�yor. Da��t�m �irketlerine çe�itli kolayl�klar sa�lanarak daha fazla kar elde etmeleri sa�lan�yor. Ülkemizin her yerinde köylüleri ve halk� can�ndan bezdiren, ekolojik y�k�mlara yol açan, havay�, su kaynaklar�n� ve tar�m alanlar�n� kirleten ve HES'ler, JES'ler ve RES'lere YEKDEM destekleri devam ettiriliyor. Jeotermal alanlar�n ihale bedellerinin taksitlendirilmesi sa�lanarak JES'lerin say�ca daha fazla artmas�n�n önü aç�l�yor" diye vurguland�.

MALATYA
Torba yasaya ili�kin Malatya Çevre Platformu üyeleri bas�n aç�klamas� yapt�. Malatya Gazeteciler Cemiyetinde yap�lan aç�klamay� Halit Seyfi Yücel okudu. Yücel, tüm canl�lar�n ya�am hakk�na sald�r� anlam� ta��yan ve Türkiye'nin dört bir yan�ndaki ekolojik y�k�mlar� kal�c�la�t�racak torba yasa teklifinin yasalla�mamas�n� istedi.

DERS�M
Munzur Özgür Aks�n Meclisi, Dersim Sanat Soka��nda aç�klama yaparak torba yasa teklifine tepki gösterdi. Bas�n aç�klamas�n� okuyan H�d�r Demir, “Geçti�imiz nisan ay�nda a��r pandemi döneminde haz�rlanmaya ba�land�� ve bugüne kadar gizlice haz�rl�klar�n�n sürdürüldü�ü anla��lan Elektrik Enerjisi Kanunu ve Baz� Di�er Kanunlarda De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Kanun Teklifi, TBMM Sanayi Komisyonu'nda jet h�z�yla görü�üldü. Ekoloji Birli�i ve di�er çevrebilim örgütlerinin görü�melere kat�l�m� ise pandemi gerekçesi ile engellendi�ini" diye belirtti.

Demir, "Toplam 46 maddelik torba yasa tasar�s� ile KDV Kanunu, Maden Kanunu, Do�al Gaz Piyasas� Kanunu, Kamu �hale Kanunu, Yenilenebilir Enerji Kaynaklar�n�n Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçl� Kullan�m�na �li�kin Kanun, Elektrik Piyasas� Kanunu ve Jeotermal Kaynaklar ve Do�al Mineralli Sular Kanunu olmak üzere 7 kanunda de�i�iklik öngörülüyor. Ekoloji Birli�i ve di�er çevrebilim örgütlerinin kat�l�m� ise pandemi gerekçesi ile engellendi. Kanun teklifi, torba yasa mant�� ile haz�rlanan ancak asl�nda enerji piyasas�n� yeniden düzenleyen temel bir kanun niteli�indedir. Teklif ile 21 da��t�m �irketine, YEKDEM'den faydalanan 881 enerji üretim tesisi sahibine, 1722 enerji üretim tesisine ve çok say�da maden �irketine avantaj sa�lanmaktad�r. Enerji yat�r�mlar�nda ciddi bir planlamaya ihtiyaç vard�r. Adil dönü�ümle fosil yak�tlardan kurtulmay� öngören, ekolojik sistemi gözeten, halk�n gerçek ihtiyac�na uygun ve enerji kooperatiflerinin yer ald�� bilimsel bir enerji politikas�na ihtiyaç vard�r. Bu nedenle yasa teklifinin geri çektirilmesi için emek, demokrasi mücadele güçleri ile ekoloji mücadelesi veren güçler birlikte hareket etmesi zorunluluktur" dedi.

HDP ��rnak Milletvekili Hasan Özgüne� de "Elektrik enerjisiyle ilgili bir torba yasa getiriliyor bu AKP'nin klasi�i. Yani hukuk çerçevesinde bak�ld��nda her kanunun özgün olarak ele al�nmas� gerekirken, birden çok konuyu ilgilendiren torba yasas� haline getirilerek hem toplumun kafas� kar��t�r�l�yor. Fa�izmin hâkim oldu�u yerde hukuk yoktur. Demokratik kitle örgütlerinin, kad�nlar�n, çevrecilerin ve halk�n dü�üncesini almak yoktur halk onlar için sömürü araçlar�d�r" diye konu�tu.

MU�LA
Mu�la Çevre Platformu Gönüllüleri (MUÇEP) yapt�� aç�klamada, teklifin haz�rl�k a�amas�nda Elektrik Mühendisleri Odas�, Maden Mühendisleri Odas�, Petrol Mühendisleri Odas�, Çevre Mühendisleri Odas� gibi meslek odalar�n�n ve ekoloji örgütlerinin görü�ü al�nmad��na dikkat çekildi. Öte yandan, momisyon toplant�s�na ise ilgili kamu kurumlar� yan�nda TÜS�AD, MÜS�AD, TOBB, Madenciler Derne�i, RES Üreticileri Derne�i gibi sektör �irketlerinin 13 örgütü davet edilmi�ken, EMO ve Maden Mühendisleri Odas� ancak muhalefet milletvekillerinin �srar� sonucu komisyona son dakikada kabul edildi�i belirtildi.

Mu�la'da 3 termik santral ve onlara ödenen yüz milyonlarca liral�k devlet desti�i oldu�u kaydedilen aç�klamada, "�ehrimizin yüzde 59'u maden ruhsat alan�. Madencilikle ilgili her türlü kamusal denetimi bürokratik sorun diye gören teklif yasala�t�� takdirde, �ehrimizin ya�ad�� bütün sorunlar�n, �zmir'de ya�anan ve ac� sonuçlar�yla yüzyüze oldu�umuz depremin yaratt��na benzer, bugünkünden çok daha vahim bir hal alarak sürece�i aç�k" denildi.

S�NOP
Sinop NKP de U�ur Mumcu Meydan�'na "Ya�am hakk� torbaya s��maz" pankart�yla bas�n aç�klamas� yapt�. Türkiye'nin dört bir yan�nda iktidar ve sermayenin ekolojik y�k�m dayatmalar�n�n kar��s�ndaki direni�i k�rmak ve ko�ulsuz talan�n� mutlak�t�rmak için torba yasayla maden ve enerji �irketlerine yeni imtiyazlar�n getirilece�i ifade edilen aç�klamada, söz konusu kanun teklifinde halk, enerji tasarrufu, enerji verimlili�i ve ekolojik duyarl�l��n olmad�� vurguland�.

Sinop NKP, Sinop Valisine seslendi ve �öyle devam etti: "Nükleer santral ölüm demektir. Hiçbir �ekilde organize sanayi ile üniversite ile kar��la�t�r�lamaz. Kar��la�t�r�lmamal� da zaten. Kendisinden önceki Sinop valileri de ayn� aç�klamalar� Sinop'a gelirken ilk aç�klamalar� olarak yapt�lar. Ama o valiler �imdi Sinop'da de�iller."

MERS�N
Mersin NKP de "Bu yasalar böyle geçmez, ya�am torbaya s��maz" pankart�yla aç�klama yapt�. Aç�klamada özellikle son bir y�lda halk�n direni�ine ra�men maden ve enerji �irketlerinin ç�karlar� u�runa Türkiye'nin dört bir yan�nda do�a katliamlar�na devam edildi�inin alt� çizildi.

Covid-19 salg�n�n do�an�n katledilmesinden kaynakl��na dikkat çekilen aç�klamada, "Do�ay� ve ya�am� savunanlar bugün ülkenin dört bir yan�nda torba yasaya kar�� sesini yükseltiyoruz. Akl�n�zdan geçirmeyin. Rant ve talan yasa tasar�s�na izin vermeyce�iz. Ya�am hakk� torbaya s��maz" denildi.

'Ya�am hakk� torbaya s��maz'

�lgili Haberler