DÜNYA

Wachira: Kenya halk� sele ra�men onurlu bir ya�am için mücadele ediyor

NA�ROB� - ETHA
30 May�s 2024 Per�embe

Kenya'da üç haftad�r etkili olan sa�anak ya�� nedeniyle 238'den fazla insan ya��m�n� yitirdi, en az 75 ki�i kay�p. Ülke sular alt�nda kald�. Kenya Komünist Partisi ve Sosyal Adalet Merkezi'yle birlikte, Nairobi'de selden en fazla etkilenen ve bu felaket kar��s�nda tek ba�lar�na çaresiz b�rak�lan halk�n bulundu�u Mathare gecekondu mahallesine gittik. ETHA'ya konu�an Kenya Komünist Partisi Genel Sekreteri Wachira, "Sele ra�men halk�n onurlu ve e�it bir ya�am için verdi�i mücadele devam ediyor" dedi.

Devletlerin rant odakl� sermaye politikalar� nedeniyle iklim krizi derinle�iyor, tüm k�talarda yo�unla��yor. Kapitalist üretim biçimi, insan ve do�an�n uyum içinde ya�amas�n� engellerken, insanl�� yüz yüze b�rakt�� yeni do�a felaketlerine de yol aç�yor. �klim krizinin bir parças� olarak, ormanlar yak�l�yor, yok ediliyor, denizler yükseliyor, kutuplardaki buzlar eriyor ve atmosfere büyük miktarlarda metan gaz� kar��yor. Toprak, hava ve sudaki do�al çevrenin tahribat�n� etkileyen tüm faktörler feci bir �ekilde etkile�ime giriyor ve birbirlerini �iddetlendiriyor. Sonuç olarak, do�al afetler giderek daha s�k ve daha y�k�c� hale geliyor.

AFGAN�STAN �KL�M KR�Z�NE KAR�I SAVUNMASIZ DURUMDA
Bunlardan biri de sel felaketleridir. Seller f�rt�na ya��lar�n�n do�al bir sonucudur ve iklim de�i�ikli�i ile birlikte �iddetlenerek tüm dünyada insanlar�n ve di�er canl�lar�n hayat�na mal oluyor. Sadece bu y�l, Afganistan'da oldu�u gibi dünyan�n de�i�ik bölgelerinde binlerce insan sel felaketlerinde hayat�n� kaybetti. Yakla��k 32 milyon insan�n tar�mdan ya�am�n� idame ettirdi�i Afganistan'da tar�m arazileri sular alt�nda kald�. Nispeten kurak bir k�� geçiren ve topra��n ya�� emmesini zorla�t�ran Afganistan, iklim krizine kar�� savunmas�z durumda.

K�rk y�ld�r süren sava� ve emperyalist sald�rganl�k nedeniyle harap olan Afganistan, dünyan�n en yoksul ülkelerinden biri ve bilim insanlar�na göre küresel �s�nman�n sonuçlar�yla yüzle�meye en az haz�rl�kl� ülkelerden. Nüfusunun yar�s� yoksulluk s�n�r�n�n alt�nda ve 15 milyon insan g�da güvensizli�i ya��yor. Afganistan dünyadaki sera gaz� emisyonlar�n�n sadece yüzde 0,06's�ndan sorumlu olmas�na ra�men iklim krizinden en çok etkilenen ülkeler listesinde alt�nc� s�rada yer al�yor.

SEL FELAKET� �KL�M DE��KL��YLE ��DDETLEN�YOR
�iddetli sel felaketiyle kar�� kar��ya kalan bir di�er ülke de Brezilya. Ülkenin güney kesiminde, eyaletin "en büyük iklim felaketi" olarak adland�r�lan sel felaketi nedeniyle yüzlerce ki�i kay�p ya da yaral�.

ABD'de de Houston'dan Teksas'�n do�usundaki k�rsal bölgelere kadar geni� bir alan sular alt�nda kald�.

Almanya'n�n Saarland eyaletindeki yeni ya�� görüntüleri 2021 y�l�ndaki y�k�c� sel felaketini hat�rlat�yor.

SELDEN EN ÇOK ETK�LENEN ÜLKELERDEN B�R� KENYA
Sel felaketinden etkilenen ülkelerden biri de Kenya. Kenya, mart ay�ndaki sa�anak ya��lar, ülkenin mevsimsel hava durumu, insan kaynakl� iklim de�i�ikli�i ve do�al hava olaylar� gibi faktörlerle büyük bir y�k�m ya�and�.

Kenya ve Do�u Afrika'n�n di�er baz� bölgelerinde iki ana ya�� dönemi var. Marttan may�sa kadar süren "uzun ya�murlar" mevsimi ve ekimden aral�k ay�na kadar süren "k�sa ya�murlar" mevsimi. "Uzun ya�murlar" mevsimi, ülkenin y�ll�k ortalama ya�� miktar�n�n ço�unun gerçekle�ti�i dönem. Genellikle sa�anak ya�murlarla karakterize edilir ve bazen haziran ay�na kadar devam eder.

�K� KATA KADAR DAHA YO�UN YA�I� YA�ANDI
�klim de�i�ikli�inin a��r� hava ko�ullar�nda bir rol oynay�p oynamad��n� analiz eden bir grup bilim insan�ndan olu�an World Weather Attribution, geçen y�l aral�k ay�nda yapt�� bir analizde, insan kaynakl� iklim de�i�ikli�inin Kenya ve Afrika'n�n do�usunun di�er bölgelerinde geçen y�lki "k�sa ya�murlar" mevsimini iki kata kadar daha yo�un hale getirdi�ini tespit etti.

YA�MURLAR �K� DO�AL HAVA MODEL�N� ��DDETLEND�RD�
�klim de�i�ikli�i bu y�l devam eden sele neden olan ya��lar� aç�kl�yor. Daha s�cak atmosferin neden oldu�u daha s�cak okyanuslar buharla�may� artt�r�yor ve daha fazla nem tutan hava daha yo�un ya��lara neden olabiliyor. Son y�llarda Kenya'da kurak ve ya��l� mevsimlerin ba�lang�c� ve süreleri ile uzun vadeli hava durumunu tahmin etmek zorla�t�. Mart ay�ndan bu yana Kenya'y� vuran sa�anak ya��lar ve ölümcül seller, ülkede son y�llarda ya�anan en büyük felaketlerden baz�lar� oldu. Ya�murlar, iki do�al hava modelinin, El Niño ve daha s�cak sular�n Hint Okyanusu boyunca bat�ya itildi�i pozitif Hint Okyanusu Dipolü'nün bir kar��m�yla �iddetlendi.

KENYA'DA 238'DEN FAZLA �NSAN YA�AMINI Y�T�RD�
Haftalard�r devam eden yo�un ya��lar�n tetikledi�i selde �u ana kadar 238'den fazla insan hayat�n� kaybetti, en az 75 ki�i kayboldu ve 212 binden fazla ki�i yerinden oldu. Evler, hastaneler ve okullar su alt�nda kald�. Ayr�ca, geni� tar�m arazileri su alt�nda kald�, ekinler büyük hasar gördü. Kenya'da pek çok ki�i için hayat altüst oldu. Birçok yol çöktü, kullan�lamaz hale geldi. G�da ve temel ürünlere ula�mak zorla�t�, bu da k�tl��a ve hayat pahal�l��n�n artmas�na neden oldu. Nehirler ve kanalizasyonlar ta�t�, evler y�k�ld�.

Yakla��k 4 buçuk milyon nüfuslu Nairobi'de sel felaketi al��lmad�k bir durum de�il ancak bu y�lki sel felaketinin büyüklü�ü, �ehrin geli�im biçimiyle ilgili ve sömürge döneminden ba�layan düzensiz kent yönetiminin bir sonucu. Bu kent düzenlemesi uzun vadeli sorunlar� ortaya ç�kard�. Nehir kenar�nda gayri resmi yerle�im yerlerindeki insanlar, yani varo�larda ya�ayan kent yoksullar� sel felaketinden en fazla etkilenenler aras�nda. Sorunu daha da a��rla�t�ran bir di�er boyut ise, bu mahallelerdeki evlerin yar�s�ndan daha az�n�n kanalizasyon sistemine ba�l� olmas�. Bu nedenle sel ya�and��nda, aç�k kanalizasyonlar da ta��yor. Hem gecekondu mahallelerinde hem de planl� alanlarda giderek daha fazla bina yükseldikçe kent içinde aç�k alanlar ortadan kalkt�.

A�IRI YA�I� VE SEL FELAKETLER�NDE ARTI� KAÇINILMAZ
Topra�� daha fazla beton kaplad�kça, suyu emecek daha az yer kal�yor ve su akarak kanalizasyonlar� ve nehirleri dolduruyor. Sonuç olarak yollar drenaj sisteminin bir parças� haline geldi. Temiz sular kirlendi, sa�l�k hizmetleri k�t ve g�da kaynaklar� da bozulmu� durumda. Ancak felaketin boyutlar� geni�ledikçe, hükümetin müdahalesinin h�z� ve ba�ka yerlere s��nmak zorunda kalanlara ne oldu�u konusunda bilgi eksikli�i nedeniyle öfke art�yor.

Kenya Ba�kan� William Ruto'nun Önce Kenya �ttifak�na ba�l� hükümeti, Kenya Meteoroloji Dairesi'nin uyar�lar�na ra�men zaman�nda bir ulusal müdahale plan� haz�rlayamad�. Dünya �s�nd�kça, Do�u Afrika'da toplam ya�mur miktar� dü�üyor ve daha s�cak bir atmosfer daha fazla nem tutaca�� için, a��r� ya�� ve sel felaketlerinde art�� kaç�n�lmaz olacak.

ETHA MATHARE'DE YER�NDE �NCELEMEDE BULUNDU
ETHA olarak, Kenya Komünist Partisi ve Sosyal Adalet Merkezi'yle birlikte, Nairobi'de selden en fazla etkilenen ve bu felaket kar��s�nda tek ba�lar�na çaresiz b�rak�lan halk�n bulundu�u Mathare gecekondu mahallesini ziyaret ettik. Felaketin y�k�m� mahallede dikkat çekici. Devlet yard�m� neredeyse hiç yok, ancak ülkenin tüm gecekondu mahallelerinde temsil edilen sosyal adalet merkezi gibi yerel örgütler ilk elden yard�m sa�l�yor.

Utalii Sosyal Adalet Merkezi'nden Denis Mbogo hayat� boyunca Mathare'de ya�am�� ve ya�murun �iddetini rapor ediyor. 87 merkezde bulunan Sosyal Adalet Merkezi, selden etkilenen halk için gecekondu mahallelerinde yard�mlar örgütlüyor. Ayr�ca, su hakk� mücadelesinin yan� s�ra çetele�me ve yarg�s�z infazlara kar�� mücadele ediyor.

WACH�RA: YA�ADIKLARIMIZ KÜRESEL ÇEVRE KR�Z�N�N TEZAHÜRÜ
ETHA'ya konu�an Kenya Komünist Partisi Genel Sekreteri Benedict Wachira, bölgede s�k s�k sel bask�nlar� ya�and��n�, iklim de�i�ikli�i nedeniyle bugüne kadar ya�anan sel bask�nlar�ndan en a��r�yla kar�� kar��ya olduklar�n� aktard�.

Selde ya�am�n� yitiren insanlar�n tam say�s�n� bilmediklerini çünkü insanlar�n bunu tespit edemedi�ini söyleyen Wachira, "Bunlar hükümetin bu konuyu ciddiye almad��n� gösteren gerçeklerdir. Su bu seviyeye ula�t��na göre, bu tarihi bir durumdur. Daha önce bu seviyeye hiç ula�mad�. Bu çok devasa bir durum ve sadece Nairobi'de de�il. Tüm ülkede böyle. Bat� taraf�na giderseniz göl yükselmi�tir. A�a�� tarafa giderseniz ak�nt� arabalar� insanlarla birlikte götürdü. Bugün bir çevre kriziyle kar�� kar��yay�z. Ve bu küresel çevre krizinin bir tezahürüdür. Akarsuyun yukar�s�nda kâr amac�yla kesilen a�açlar gördük. Su kenar�na bu binalar� in�a edebilmek için çimlerin söküldü�ü araziler gördük. Bunlar sel sular�n�n ta�mas�n� engelleyebilecek �eylerdir. Ama bunlar� karlar� nedeniyle söktüler ve engelleyemedi. E�er do�aya sahip ç�kmasak, çevrenin daha da kötüle�mesini görece�iz" diye konu�tu.

'HÜKÜMET HALKI EVLERE YERLE�T�RMEL�, Y�YECEK �HT�YAÇLARINI KAR�ILAMALI'
Kenya Komünist Partisi olarak tutumlar�n�n net oldu�unu söyleyen Wachira, hükümete sorumluluk alma ça�r�s�nda bulundu. Hükümetin sel sular�n�n y�kt�� bölgelerdeki insanlar� güvenli bölgelere ta��yarak, geçici evlere yerle�tirmesi gerekti�ini söyleyen Wachira, hükümete �u ça�r�da bulundu: "Yiyecek, giyecek ve di�er ihtiyaçlar kar��lanmal�d�r. �kinci olarak halihaz�rda kendi imkanlar�yla güvenli yerlerde kalanlar, okulda, kilisede ya�ayanlar var. Hükümet gelmeli ve yatacak bir yere sahip olmalar�n�, yiyecekleri olmas�n� sa�lamal�d�r. Geçenlerde Mbogo ile oraya gitti�imizde insanlar�n bir gün yemek yemedi�ini gördük. Yataklar�na bakarsan�z, hepsi ba�ka �eyden olu�uyor. Anneler var, küçük çocuklar çok ac� çekiyor. Yani biz diyoruz ki, hükümet orta vadede buraya gelmeli ve buradaki insanlara yard�mc� olmal�d�r."

Kanallar açarak suyun nehirlere serbestçe akmas�n�n sa�lanmas� gerekti�ini kaydeden Wachira, ya�ananlar�n çevresel krizin bir parças� oldu�unu vurgulayarak, hükümete çözüm bulma ça�r�s�nda bulundu.

Bunun uzun vadeli bir çal��ma oldu�una i�aret eden Wachira, ormanda a�aç kesen insanlar gördüklerini, hükümet halk� ba�ka bölgelere yerle�tirerek, bu topraklar� uluslararas� �irketlerin almas�n�n önünü açt��na dikkat çekti.

Kenya Ba�kan� Ruto'nun iklim de�i�ikli�i konferans�n� düzenledi�ini, buraya kat�lan akademisyenlerin popülist söylemlerde bulundu�u, ancak sahada hiçbir çal��ma yap�lmad��n� vurgulayan Wachira, "Komünist Parti olarak bizim talebimiz, hükümetin Kenya'daki iklim krizine gerçekten müdahale etmesidir. �klim krizi uluslararas� niteliktedir. Ancak Kenya'da etkileri var. Ve iklim üzerindeki etkileri de�i�tirme ve durdurma güçleri var" diye ekledi.

ÖCALAN'IN VE S�YAS� TUTSAKLARIN ÖZGÜRLÜ�Ü �Ç�N A�AÇ D�KT�LER
Wachira, Genç Komünistler Birli�i ve Ye�il Elmas aktivistlerinin, sel felaketinin ortas�nda olmalar�na ra�men, 1999 y�l�nda uluslararas� bir komplo ile Nairobi'den Türkiye'ye kaç�r�lan PKK lideri Abdullah Öcalan'a özgürlük talebinin yer ald�� duvar yaz�s�n�n bulundu�u bölgeye, Türkiye'deki siyasi tutsaklar�n özgürlü�ü için yeni a�açlar diktiklerinin bilgisini verdi.

'SELE RA�MEN HALKIN ONURLU D�REN�� DEVAM ED�YOR'
Kenya Komünist Partisi Genel Sekreteri Benedict Wachira son olarak �unlar� söyledi: "Sele ra�men halk�n onurlu ve e�it bir ya�am mücadelesi devam ediyor."

Wachira: Kenya halk� sele ra�men onurlu bir ya�am için mücadele ediyor

�lgili Haberler