EMEK

Tüpra� i�çileri günlerdir direni�te: Biz yenilirsek herkes yenilir

�ZM�R
31 Ocak 2023 Sal�

Özelle�tirmeyle ta�eronla�man�n ve güvencesizli�in yayg�nla�t�� TÜPRA�'�n 4 rafinesinde çal��an Petrol-�� üyesi binlerce i�çi ek zam talebiyle günlerdir direniyor. Y�llarca asgari ücretin 3-4 kat� maa� alan i�çiler, �u an asgari ücretin 2.89 kat�n� alabilmek için direniyor. Dayan��may� çok az gördüklerini dile getiren i�çiler, "Biz yenilirsek herkes yenilir" diyor ve dayan��maya ça��r�yor.

Bu kriz ko�ullar�nda eridikçe eriyen ücretlerine ek zam olarak sadaka niyetine yüzde 9,6 oran�nda art�� yap�lmas�na kar�� insanca ya�ayacak ücret ve yüksek kar oranlar�ndan paylar�na dü�eni talep ederek i� yava�latan TÜPRA� i�çilerinin direni�i devam ediyor. 4 rafineride eylemlerini sürdüren Petrol-�� üyesi TÜPRA� i�çileri özelle�tirmeden bu yana ücretlerin eridi�ini söylerken, taleplerindeki anlam� "Biz yenilirsek s�ra di�erlerine gelir" cümlesiyle özetliyor.

Evrensel'den Birkan Bulut'a konu�an K�r�kkale rafinerisinden bir i�çi i�letmenin rekor kar oranlar�na dikkat çekerek "Asgari ücretle aram�zdaki oran� koruman�n yan� s�ra sayemizde kazand�� kardan da pay istiyoruz" diyor. Türkiye'de ücretlerin asgari ücret düzeyinde e�itlenmesine kar�� i�çilerin hedefi açl�k de�il, yoksulluk s�n�r�. Verdikleri mücadelenin önemli oldu�unu aktaran i�çiler "Star Rafineri gibi di�er yerlerde çal��anlar�n gözü bizde, çünkü biz yenilirsek s�ra onlara gelecek" diyor.

��Ç�LER�N TALEPLER�
2022'nin mart ay�nda Petrol-�� ile Koç Holding aras�nda 3 y�ll�k sözle�meye imza at�lm��t�. �zmit, �zmir, K�r�kkale ve Batman'da bulunan dört TÜPRA� rafinerisinde çal��an 3 bin 950 i�çiyi ilgilendiren sözle�meye göre ücretlere birinci 6 ay yüzde 40, ikinci, üçüncü ve dördüncü 6 ay enflasyon, be�inci 6 ay enflasyon art� 3 puan, alt�nc� 6 ay enflasyon oran�nda zam yap�lm��t�. Ancak yüksek enflasyon kar��s�nda ücretleri h�zla eriyen i�çiler yüzde 50 ek zam talebinde bulundu. Koç Holdingin yan�t� ise sadece yüzde 9.6 oldu. Bunun üzerine i�çiler i� yava�latma eylemine ba�lad�. Y�llard�r asgari ücretin üç dört kat� ücret alan TÜPRA� i�çisi, asgari ücretin 2.89 kat�n� alabilmek için direniyor.

'ÖZELLE�T�RME TA�ERONU YAYGINLA�TIRDI, GÜVENCES�ZL�� GET�RD�'
TÜPRA�'ta bu noktaya nas�l gelindi? K�r�kkale rafinerisindeki i�çilerin anlatt�klar�, ya�ananlar�n son birkaç y�lda meydana gelmedi�ini gösteriyor. 2006 y�l�nda TÜPRA�'�n yüzde 51 hissesinin Koç'a sat�lmas�, her özelle�tirme sürecinde oldu�u gibi burada da ta�eronla�man�n yayg�nla�mas� ve güvencesizli�i beraberinde getiriyor. O dönem verilen mücadele özelle�tirmeyi durduram�yor. Bir i�çinin e�i o günleri �öyle hat�rl�yor: "O zaman özelle�tirilmesin diye hepimiz u�ra�t�k. Fakat hem ücretlerimiz çok görülüp bize daha ne istiyorsunuz denildi, hem de K�r�kkale'nin ortam� nedeniyle yeterli deste�i görmedik. En sonunda K�r�kkale halk� destek versin diye esnafa tepki gösterdik, gidip Ankara'dan al��veri� yapt�k. Ak�llar� ba�lar�na geldi�inde çok geç olmu�tu."

'��Ç�LER ENFLASYON ENFLASYONUNA MAHKUM ED�LD�'
Kamu i�letmelerinin tasfiyesi, esnek ve güvencesiz çal��man�n yayg�nla�mas�, sendikalar�n etkisizle�tirilmesi ve son y�llarda asgari ücretin ortalama ücret olmas�yla TÜPRA� i�çisinin sadece ad� kald�. 2019 T�S görü�melerinde TÜPRA� genel müdürünün "Zaten asgari ücretin 5.2 kat�n� al�yorlar bir de daha fazlas�n� istiyorlar" sözünden, i�çilerin asgari ücretle aralar�ndaki fark�n 2.86 ila 3 oran�na yükseltilmesi talebine gelindi. 2019 y�l�nda toplu sözle�me süreleri üç y�la ç�kar�larak ücretler enflasyonun kaderine terk edildi.

'BU KADAR YÜKSEK KARDAN SONRA B�ZE PARA YOK D�YEMEZ'
Oysa i�çilerin ek zam talebinin tek nedeni sadece hayat pahal�l�� de�il. TÜPRA�, 2022 y�l�n�n ikinci çeyre�inde 10 milyar 611 milyon lira net dönem kar� ile piyasa beklentisi olan 7 milyar TL'nin üzerinde rakam aç�klad�. 2022 y�l�n�n ilk 9 ay�nda ise 23 milyar 500 milyon lira net kar elde etti. TÜPRA�, 9 ayda bir i�çi ba��na 3 milyon 900 bin lira net kâr elde ederken, ayl�k bazda i�çi ba�� kar 433 bin 163 lira oldu. Birçok gazete petrol fiyatlar� ve devalüasyon üzerinden kar art��n� aç�klasa da i�çiler kar marj� arkas�ndaki emeklerini biliyor. Bir i�çi, "Bu kadar yüksek kardan sonra bize para yok diyemezler. Asgari ücretle aram�zdaki oran� koruman�n yan� s�ra sayemizde kazand�� kardan da pay istiyoruz" diyor.

'MAA�IMIZDAN B�R ASGAR� ÜCRET G�TT�'
Ayr�ca banka ve di�er fabrikalar�n da Koç Holdingin karlar�n� katlad�� söyleyen i�çi, "Ald��m�z da verdi�imiz de Koç Holdingin. Bizden kazand�� para bankada de�erlendiriliyor; gitti�im benzinciden ald��m makineye kadar onun, kulland��m�z i�çi servislerinden i�yerindeki makinelere kadar hep onun üretimi. Yani tam tekel" diyor. Daha önce asgari ücretin dört kat� olan ücretlerde �imdi 2.89 oran�n� (kat�n�) korumaya çal��t�klar�n� aktaran i�çi �öyle anlat�yor: "�imdi TÜPRA�'ta i�çiler 16-17 bin lira, memur 11-12 bin lira civar�nda maa� al�yor. Toplu sözle�me imzaland��ndan bu yana bizim maa��m�zdan bir asgari ücretten fazla gitti. Oysa bu sektörde en a�a��da ücret alanlar biziz. O nedenle Star Rafineri gibi di�er yerlerde çal��anlar�n gözü bizde, çünkü biz yenilirsek s�ra onlara gelecek."

'ÖRGÜTLÜ SEND�KALAR VAR AMA DAYANI�MA YOK'
TÜPRA� grev yasa��n�n oldu�u i� yerlerinden biri. Bu nedenle belirli alanlar d��nda i� b�rakma/yava�latma eylemi yapt�klar�n� anlatan i�çi, "Giri� ç�k��larda içeri girince aç�klama yap�yoruz. Fakat sesimiz çok d��ar� ç�km�yor. Burada bir sürü fabrika var, örgütlü sendikalar var ama dayan��ma neredeyse yok. Çevremizdekiler de hala çok iyi ko�ullarday�z ama be�enmiyoruz gibi dü�ünüyor. Mesela esnaf bizim maa�lar�m�z dü�erse kendisinin de kaybedece�ini anlam�yor" diyor.

'HER GEÇEN GÜN ALEYHLER�NE ��L�YOR'
Ancak i�çiler karamsar de�il. Ek zam pazarl��n�n TÜPRA�'�n 5 y�lda bir yapt�� bak�m dönemine denk gelmesinin kendilerinin kozu oldu�unu dü�ünüyorlar. "6 �ubat'ta yap�lacak duru� haz�rl�klar� aksamaya ba�lad�" diyen bir i�çi �öyle devam ediyor: "Tüm rafineriye bak�m yap�lacak ve �imdiden yüzlerce ta�eron i�çi ald�lar, bir sürü i� makinesi kiralad�lar. O nedenle her geçen gün aleyhlerine i�liyor."

'YEN� �UBE BA�KANININ �LK SINAVI'
Bir ba�ka konu da Petrol-�� K�r�kkale �ube yönetiminin de�i�mesi. Ekim ay�nda yap�lan �ube seçimlerinde 200 delegenin 177'si Petlas Delegesi Mehmet Do�an'a, 22'si O Dönemin �ube Ba�kan� Murat Kaya'ya oy verdi. Bu nedenle TÜPRA�'taki mücadele yeni �ube yönetiminin ilk s�nav� olacak. Fabrikalar aras�nda bir rekabetin kalmad��n� söyleyen i�çiler, ezici bir ço�unlukla destek verdikleri �ube yönetiminden ümitli olduklar�n� söylüyor.

Tüpra� i�çileri günlerdir direni�te: Biz yenilirsek herkes yenilir

�lgili Haberler