EMEK

Torba yasa geçerse s�ra k�dem tazminat�na gelir

ETHA
10 Kas�m 2020 Sal�

Sermayenin sözcüsü AKP-MHP iktidar�, yeni bir torba yasa ile i�çilerin kazan�lm�� haklar�na sald�r�yor. ��sizlik Sigortas�'na ili�kin haz�rlanan torba yasa tasar�s�, patronlara yeni fonlar ayr�lmas�n� öngörürken, 25 ya� alt� ve 50 ya� üstü i�çilerin s�n�rs�z sömürülmesinin ko�ullar�n� yarat�yor. Bu ya� s�n�r�ndakiler için k�dem tazminat�n� kald�ran tasar� geçerse, s�ra tüm i�çiler bak�m�ndan k�dem tazminat�n�n fona devredilmesine gelecek.

Yürürlü�e girdi�i 1936 tarihinden bugüne, sermayenin sözcüsü bütün iktidarlar�n hedefi haline gelen K�dem Tazminat�'n�n kald�r�lmas� AKP iktidar� döneminde de s�k s�k gündeme getirildi. K�dem Tazminat�'n�n fona devredilmesi bir süredir gündemden dü�ürülmü� olsa da AKP-MHP fa�ist iktidar� yeni bir yasa düzenlemesi ile i�çi s�n�f�n�n kazan�lm�� haklar�na sald�r�yor.

AKP taraf�ndan Meclis'e sunulan ��sizlik Sigortas� Kanunu ile Baz� Kanunlarda De�i�iklik Yap�lmas� Hakk�nda Kanun teklifi adl� torba yasa; 25 ya� alt� ve 50 ya� üstü i�çilerin, 2 y�l için, bir k�s�tlama olmadan k�smi süreli çal��t�r�lmas�n� öngörüyor. Bu i�çiler haks�z yere i�ten at�ld�klar�nda dava açamayacak, k�dem ve ihbar tazminat� alamayacak, esnek, güvencesiz çal��acak. Sadece, haks�z yere çal��mas� sona erer ise, çal��t�� süre için ücret talep edebilecek. 10 günden az çal��t�r�lan 25 ya� alt� genç i�çilerin emeklilik haklar� da ellerinden al�nacak. Bu iki ya� aral�� toplam i�çilerin yakla��k yüzde 26's�n� olu�turuyor.

Bu düzenleme, milyonlarca genç i�çi ve i�siz ile emekli�i yakla�an milyonlarca i�çiyi etkileyecek. En çok emeklilikte ya�a tak�lanlar (EYT) kapsam�nda olan i�çileri etkileyecek. 50 ya� üstü olan ve zaten i� bulmakta zorlanan EYT'liler daha güvencesiz ko�ullarda çal��acak.

Halen yürürlükte olan 4857 Say�l� �� Yasas�'na göre, i�çilerle, ko�ulsuz, belirli süreli i� sözle�mesi yapmak mümkün de�il. Esasl� neden olmad�kça üst üste birden fazla (zincirleme) "belirli süreli" i� sözle�mesi yap�lam�yor. Birbirini izleyen birden fazla belirli süreli sözle�me yap�lm��sa ve bunu hakl� k�lan bir neden yoksa sözle�me belirsiz süreli say�l�yor.

4857 Say�l� Yasa'da, bir i� sözle�mesinin belirli süreli olabilmesi için; "Sözle�menin konusu olan i�in belirli süreli olmas�; sözle�menin konusunun belli bir i�in tamamlanmas�ndan ibaret olmas�; belirli bir olgunun ortaya ç�kmas�" gibi objektif ko�ullar aran�yor. Yeni düzenleme ile bu ko�ullar�n hiçbiri aranmaks�z�n, 2 y�ll�k süre için bu ya� grubundaki i�çiler birçok haktan mahrum olarak çal��t�r�lacak.

Düzenleme patronlar�n ve onlar�n temsilcisi hükümetlerin gözünü dikti�i k�dem tazminat�n� tüm i�çiler bak�m�ndan kald�rm�yor olsa da, buradan aç�lacak bir yar�k, k�dem tazminat�n�n fona devredilmesi dahil birçok seçene�in gündeme gelmesini sa�layabilir.

YASA TEKL�F� NE GET�R�YOR?
��çilere de�il de patronlar�n kasas�na aktar�lan ��sizlik Sigortas� Fonu, yeni yasa düzenlemesi ile tamamen patronlar�n hizmetine sunulacak. Üstelik, patronlar lehine yap�labilecek tüm düzenlemeler için Cumhurba�kan� yetkili k�l�narak, Saray fa�izminin sermayeyi özel koruma alt�na almas� sa�lanacak.

Halen yürürlükteki düzenlemeye göre, ��sizlik Sigortas� Fonu'ndan yararlanmak için, "120 gün çal��ma ve son üç y�l içinde en az 600 gün i�sizlik sigortas� primi ödeme" ko�ulu aran�rken, yeni düzenleme ile, "i�çinin i�ten ayr�lmas�n� takip eden 90 gün içinde yeni i�e girmesi ve 12 ay süreyle kesintisiz çal��mas�" ko�ulu aran�yor. Çal��anlar�n i�sizlik ödene�inden yararland�klar� süre için hesaplanacak emeklilik primleri de patronlara yük olmaktan ç�kar�larak, ��sizlik Sigortas� Fonu'ndan kar��lanacak.

Sermayedarlara, istihdam primi ad� alt�nda sunulan olanaklar�n süresi art�r�labilecek. Patronlara sa�lanan prim deste�inin süresini 31 Aral�k 2023 tarihine kadar uzatma yetkisi Cumhurba�kan�na verilecek. Patronlara, prim deste�inin yan� s�ra gelir vergisi, stopaj te�viki ile damga vergisi deste�i sunulacak.

Cumhurba�kan�, k�sa çal��ma ödene�inden yararlanan sigortal�lar�n normal çal��ma sürelerine dönmeleri durumunda i�verene ödenen ve ��sizlik Sigortas� Fonu'ndan kar��lanan prim deste�i süresini de 30 Haziran 2021'e kadar uzatabilecek.

Yeni düzenlemeye göre, genç i�çilerin emeklilik hakk� da ellerinden al�nacak. 25 ya��n alt�ndakilerin 10 günden az çal��malar� halinde emeklilik primi ödenmeyecek. Bu ki�iler için patronlar sadece çal��t�klar� gün kadar meslek hastal��, i� kazas� ve genel sa�l�k sigortas� primi ödeyecek. Emeklilik primi olarak adland�r�lan uzun vadeli sigorta ödemesini isterse i�çi kendisi yapacak.

Torba yasa geçerse s�ra k�dem tazminat�na gelir

�lgili Haberler