#MeToo'dan sonra #LanAsket: Kuveytli kadınlar susmuyor

"Arap kültüründe utanç, insanların hikayelerini paylaşmalarını engelleyen bir örtü görevi görür... Sessiz kalmanın artık bir seçenek olmadığını göstermek istedim... Kuveyt toplumu ilk kez feminizm, ataerkillik gibi terimlerle karşılaşıyor."

20 Nisan'da Kuveytli bir kadın olan Farah Hamza Ekber, güpegündüz vahşice öldürüldü. Fail, evlenme teklifini reddettiği için onu taciz ve tehdit ediyordu. Ekber, polise iki ayrı şikayette bulundu; ancak fail gözaltına alındıktan sonra kefaletle serbest bırakıldı. O gün tacizci erkek arabasıyla Ekber'in karşısına çıktı ve onu kaçırdı, daha sonra göğsünden bıçakladı ve cesedini Kuveyt şehrindeki bir hastanenin dışına attı.

Sosyal medyada viral bir videoda, Ekber'in kız kardeşinin -aynı zamanda Ekber için koruma talep eden avukatı- yetkililere taleplerini dikkate alınmadığı için ağladığı görüldü; Tacizci yapacağını söylediği şeyi yapmıştı.

Video, Kuveyt toplumunda bir öfkeye yol açarak, ülkedeki kadınların her gün maruz kaldıkları taciz ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet sorununun her zaman var olan ve kalıcı bir sorun olduğuna işaret etti. İnsan hakları aktivisti Noor Al Obaid, "Hepimiz, bir erkeğin takibi sonucu ölen ya da ölümden dönen birini tanıyoruz. Taciz edilmeden caddede araba süremem veya yürüyemem. Artık bir norm haline geldi" diyor ve ekliyor: "Ekber öldürüldüğünde, insanlar durumun büyüklüğünü ve ülkenin kadınlar için ne kadar güvensiz olduğunu anladılar."

BİR SOSYAL MEDYA HAREKETİ
#MeToo'ya benzer bir sosyal medya kampanyasının ülke çapında bir harekete yol açmasından sadece üç ay önceydi. Bir videoda blog yazarı Ascia Al Faraj, 2,5 milyon takipçisine günlük olarak yaşadığı ve tanık olduğu taciz hakkında konuştu. Al Faraj'ın viral videosunun ardından, tıp doktoru Shayma Shamo, kurbanların cinsel taciz, şiddet ve istismar hikayelerini anonim olarak paylaşmaları için bir İnstagram hesabı ve hashtag olan Lan Asket'i (Susmayacağım) kurdu.

"Arap kültüründe utanç, insanların hikayelerini paylaşmalarını engelleyen bir örtü görevi görür. Sessizliğe mahkûm edildik. Kuveyt, insanların açıkça paylaşım yapabileceği güvenli bir alana sahip değildi. Bu engeli kaldırmak ve sessiz kalmanın artık bir seçenek olmadığını göstermek istedim" diye açıklıyor Shamo.

Bir gecede hesap, hikayelerini paylaşan insanlarla birlikte yükseldi ve kısa süre sonra Kuveyt toplumu açıkça bir tabu konusu hakkında konuşmaya başladı. Al Faraj ve Shamo ile güçlerini birleştiren bir aktivist olan Najeeba Hayat, "İlk defa bu kadar çok muhafazakar kadın bu kaçınılmaz konu hakkında çevrimiçi ve çevrimdışı tartışmalar yapıyordu, herkes bunun hakkında konuşuyordu. Clubhouse o sıralarda yayıldı ve Kuveyt toplumu ilk kez feminizm, ataerkillik ve kesişimsellik gibi terimlerle karşılaşıyor" diyor.

Sonunda, cinsel taciz konusunda güvenli bir alan ve açık diyalog varken, aynı zamanda saldırgan, anti-feminist bir öfke de vardı. Hayat: "'O kadar da kötü değil, abartıyorsun!' gibi yorumlar görüyorduk. Kadın düşmanlığı o kadar derine kök salmış ki, toplumun belirli kesimleri, yaşadığımız günlük tacizi inkar etmeye devam etti." diye açıklıyor.

Hayat, Al Faraj ile birlikte, kamusal alanlarda nasıl taciz edildiğine dair TikTok videolarını paylaşarak bu inkarlara karşı da bir sosyal medya kampanyası başlattı. Mart ayına gelindiğinde, #LanAsket etrafındaki çevrimiçi vızıltı sona ermiş gibi görünüyordu. Ta ki Ekber öldürülene kadar.

Shamo, "Bundan sonra sessiz kalmak imkansızdı" diyor.

Shamo, Hayat ve Al Faraj liderliğindeki bir grup aktivist, sosyal medyada bu kez bir yas hareketi başlattı ve Kuveytlileri tamamen siyah kıyafetler içinde bir video veya fotoğraf çekmeye teşvik etti. Hayat, "Kadınlar için kurbanla dayanışma içinde olmanın ve normları, yasaları bu şiddeti kolaylaştıran bir toplumla ortak kederimizi, öfkemizi ve hayal kırıklığımızı paylaşmanın oldukça görsel bir yoluydu" diye açıklıyor.

ADİL VE SOSYAL REFORMLAR İÇİN ÇAĞRI
Farah Ekber, ilk veya tek kurban değildi -geçen yılın Eylül ayında Fatima Al Ajmi bir aile içi şiddet sonucu erkek kardeşi tarafından öldürüldü. Aralık ayında, Ulusal Meclis'te bir gardiyan olan Shaikha Al Ajmi, iddiaya göre bir 'namus' cinayeti davasında erkek kardeşi tarafından öldürülmüştü.

Kadın hakları grupları 'namus' cinayetlerine ışık tutarken, ortalama bir Kuveytli kadın bunu kendisinden çok uzak bir mesele olarak gördü. "Fakat Akbar'ın davası -taciz hayatımızın akışında var. Ben olabilirdim," diyor Hayat.

Kadınlar, Ekber'in öldürülmesini kınamak ve kadınları korumakta başarısız olan hukuk ve yargı sisteminde reform çağrısı yapmak için toplandılar. Kuveyt Ceza Kanunu'ndaki boşluklar, suçluların suç işledikten sonra adaletten kaçmalarına izin veriyor. Eylemcilerin yasa değişikliği taleplerinin başında, 182. Madde (tecavüzcüleri mağdurla evlenirse cezadan muaf tutan) ve 153. madde bulunuyor.

Kadın İttifakı (sivil toplum grupları, öğrenci dernekleri ve bağımsız kampanyalardan oluşan) tarafından yapılan bir açıklamada, kadınlar, "aile içi şiddet yasasının aktif olarak uygulanması, bir kadının şikayetlerinin işlenmesini kolaylaştırmak için bir yardım hattının etkinleştirilmesi, polis memurlarının taciz ve saldırı şikayetlerinin alınmasına yönelik protokol konusunda eğitilmesi, her karakolda, kontrol ve teftiş aygıtında kadın polis memurlarının bulunmasını gerektiren kanunlar ve kadına yönelik şiddet suçlarında cezaların artırılması" için lobi yaptıklarını açıkladılar.

#LanAsket ekibi şu anda toplumsal cinsiyete dayalı şiddet mağdurları için bir destek grubu kuruyor, mağdurların tacizi bildirmelerini neyin engellediğini araştırmak için bir anket geliştiriyor ve genç kadınları hakları konusunda eğitiyor. Al Faraj ve Hayat, kurumsal yetkilileri hem Kuveytli hem de Kuveytli olmayan kadınlar için işyerini nasıl kapsayıcı ve güvenli hale getirebilecekleri konusunda bir eğitim seti üzerinde çalışıyor.

*Yazının aslı şuradadır.