GÜNCEL

Kürdistan ve Türkiye'de anadili hakk� aç�klamalar�

HABER MERKEZ�
21 �ubat 2024 Çar�amba

Kürdistan ve Türkiye'de birçok noktada yap�lan aç�klamalarda tüm dillerin resmi ve e�itim dili olmas� istendi.

21 �ubat Dünya Anadili Günü 24. y�l�nda. Dünya üzerinde yok olmaya yüz tutmu� 2500 dil oldu�una dikkat çekilen etkinliklerde Türkiye'de ise AKP-MHP fa�ist iktidar�n�n tekçi politikalar� nedeniyle Türkçe d��ndaki dillerin yasakland�� vurguland�. Kürdistan ve Türkiye kentlerinde yap�lan aç�klamalarda tüm dillerin resmi ve e�itim dili olmas� istendi.

URFA
DEM Parti Urfa �l Örgütü, Haliliye ilçesi Uçaksavar Kav�a��'da bulunan il örgütü binas� önünde aç�klama yapt�. Urfa Emek ve Demokrasi Platformu birle�enlerinin yan� s�ra DEM Parti adaylar� ve çok say�da ki�i aç�klamaya kat�ld�. Kürtçenin Kurmancî ve Kirmançkî lehçeleri ile Türkçe ve Arapça "Dilimiz onurumuzdur, zaman Kürtçe zaman�" yaz�l� pankartlar ta��nd�. �HD yöneticilerinden Müslüm Saraço�lu, bas�n metninin okudu. DEM Parti �l E�ba�kan� Bekir Karakeçili, Kürtçeye dönük bask� ve yok sayma politikalar�na tepki gösterdi. Aç�klama, "Bê ziman jiyan nabe (Dil olmadan ya�am olmaz)" slogan�yla son buldu.

BATMAN
Batman'da anadili hakk� için kitlesel bir yürüyü� yap�ld�. AR�-DER öncülü�ünde gerçekle�en yürüyü�e, çok say�da demokratik kitle örgütü temsilcisi ve ki�i kat�ld�. DEM Parti Batman �l Örgütü önünde bir araya gelenler, burada olu�turduklar� kortej ile yürüyü�e geçti. "Kürtçe resmi ve e�itim dili olsun" talebinin yer ald�� pankart ta��nd�. Yürüyü�te s�k s�k "Jin, jiyan, azadî", "Bijî berxwedana zîndanan" ve "Bê ziman jiyan nabe" sloganlar� at�ld�. "Zimanê Kurdî" �ark�s� ile Y�lmaz Güney Park�na kadar yüründü.

AR�-DER E�ba�kan� Mazlum Tenha, Kürtçenin ya�am�n her alan�nda yer almas� için herkesi sorumluluk almaya ça��rd�. Kürt diline dönük bask�lara dikkat çeken Tenha, buna kar��n mücadeleyi büyütme ça�r�s�nda bulundu. Etkinlik çekilen halaylar�n ard�ndan son buldu.

ANTEP
DBP Antep �l Örgütü, �ahinbey ilçesinde bulunan Ye�ilsu Park�nda aç�klama yapt�. "21'ê Sibatê roja zimanê dayikê pîroz be" pankart�n�n ta��nd�� aç�klamada, konu�an il yöneticisi Abdullah Acar, anadilde e�itim talebinde bulundu.

HAKKAR�
DEM Parti Hakkari �l Örgütü, seçim bürosu önünde aç�klama yapt�. Çok say�da ki�inin kat�ld�� aç�klamada, "Bila zimanê Kurdi bibe zimanê fermi û yê perwerdehî yê" pankart� ta��nd�. Ayr�ca, "Dilimiz varl��m�zd�r", "Kürtçe kimli�imizdir", "Kürtlere Statü" yaz�l� Kürtçe dövizler ta��nd�. DEM Parti Hakkari �l E�ba�kan� Kadir �ahin, "Herkesin her yerde ve her zaman Kürtçe konu�mas�, okumas�, yazmas� gerekir. Kürtçe yaz, Kürtçe ya�a. Her evi, soka��, mahalleyi, mezray�, köyü, kasabay�, ilçeyi, �ehri ve çevreyi Kürtçe dil okulu ve üniversitesine dönü�türelim. Ya�as�n Kürt dili" dedi.

YÜKSEKOVA'DA ANAD�L� �Ç�N MÜCADELE ÇA�RISI
Yüksekova ilçesinde de partinin seçim bürosu önünde aç�klama yap�ld�. Çok say�da ki�inin kat�ld�� aç�klamada �lçe E�ba�kan� Ercan Sevmez, "Dilimizi ku�atan ve yok etmeye çal��anlar iyi bilinmelidir ki Kürt dili ve Kürt dili mücadelesi biz Kürtler için stratejik bir konudur. Kürt dili �ngilizce, Almanca, Frans�zca, Arapça, Farsça, Türkçe ve di�er tüm diller gibi temel haklara sahiptir. Bu gerçek hiçbir �ekilde tart��lamaz" diye konu�tu.

MARD�N
Mardin'de bir yürüyü� düzenlendi. DEM Parti binas� önünde ba�layan yürüyü�te "Bê ziman jiyan nabe" ve "Bijî berxwedana zindanan" sloganlar� at�ld�. Yürüyü�, DBP binas�na kadar devam etti. Çok say�da ki�inin kat�ld�� yürüyü�ün ard�ndan DEM Parti �l E�ba�kan� Necla Ac�buca konu�tu. Kürtçenin resmi dil olmas� taleplerinin oldu�unu belirten Ac�buca, "Kürtçe resmi statüye kavu�turulmal�, e�itim dili olarak kabul edilmeli, Çocuk Haklar� Evrensel Bildirgesi'ni kabul eden Türkiye �erh koydu�u maddelerden �erhini kald�rarak, sözle�meye uymal�" dedi. 7'den 70'e herkese ça�r�da bulunduklar�n� ifade eden Ac�buca, her Kürdün Kürtçeye sahip ç�kmas� ve Kürtçenin resmi dil olarak kabul edilmesi için çal��mas� gerekti�ini söyledi.

Sloganlarla sona eren aç�klaman�n ard�ndan kitle Adalet Nöbeti'ni ziyaret etti.

�STANBUL
SES �stanbul �ubeleri, sendikan�n Aksaray'da bulunan bürosunda aç�klama yapt�. SES �i�li �ube Sekreteri Ferdane Çak�r, dilin sa�l�k hizmetlerinin eri�ilebilirli�ini ve kalitesini etkileyen unsurlar�n ba��nda geldi�ini ifade etti. Çak�r, "Hasta ve sa�l�kç� ili�kisinin her iki taraf aç�s�ndan da anla��labilir k�l�nmas� sa�l�k hizmetinin kalitesini ve sonuçlar�n� ciddi oranda etkiler. Anadilde sa�l�k hizmeti talebi; sa�l�k hakk�, tedavi hakk�, hasta hakk� ve ya�am hakk�n�n ayr�lmaz bir parças�d�r. Herkese e�it, etkin ve nitelikli sa�l�k hizmeti sunman�n yolu anadil hakk�n�n bu alanda da kullan�m�na ba�l�d�r" ifadelerini kulland�.

Çak�r, �u talepleri s�ralad�:
🔹"Ülkenin çok kimlikli, çok kültürlü ve çok dilli yap�s�na uygun olarak e�itim sistemi yeniden düzenlenmeli ve anadilinde e�itim olanaklar� anaokulundan üniversiteye kadar tüm yurtta�lar için ücretsiz ve e�it olarak sa�lanmal�d�r. Bu kapsamda sa�l�k alan�nda e�itim veren okullar da çok dilli bir yap�ya kavu�turularak, yabanc� dillerden önce Türkiye'de ya�ayan yurtta�lar�n kulland�� farkl� dil ve lehçelerde dil e�itimi almas� özendirilmeli.
🔹E�itim sisteminde bu temel de�i�iklikler yap�l�ncaya kadar; Türkçeden farkl� dil ve lehçelerin kullan�ld�� bölgelerdeki sa�l�k emekçilerine kullan�lan dilin ö�retilmesi için ücretsiz kurslar aç�lmal�d�r.
🔹Farkl� dil bilen sa�l�k emekçilerinin bildikleri dilin kullan�ld�� bölgelere gönüllü tayin olmas� için özlük haklar�nda iyile�tirmeler yap�lmal� ve özendirici tedbirler al�nmal�d�r.
🔹112, UMKE, Arama Kurtarma ve Acil servislerde görev yapan personele görev yapt�� bölgede yayg�n olarak kullan�lan diller ile ilgili kurslar planlanmal�, hizmet içi e�itimler yap�lmal�d�r.
🔹Yukar�da yaz�l� maddeler gerçekle�inceye kadar, geçici bir a�ama olarak sertifikal� ve dili iyi bilen ki�ilerden sa�l�k kurumlar�nda yeterli say�da tercüman bulundurulmal�d�r."

�ZM�R
DEM Parti �zmir �l Örgütü de, "Dem dema zimanê Kurdî ye" �iar�yla bas�n toplant�s� düzenledi.. Toplant�ya �zmir Belediye E�ba�kan adaylar� Ak�n Birdal, Türkan Aslan A�aç, Tevgera Jinên Azad (TJA), Bar�� Anneleri, �nsanlar Haklar� Derne�i (�HD) �zmir �ubesi, Jin Art, Demokratik Alevi Dernekleri (DAD), Demokratik Bölgeler Partisi Ege Bölge Temsilcili�i'nin yan� s�ra çok say�da ki�i kat�ld�.

Bas�n metninin Kürtçe'sini DEM Parti üyesi Ramazan Kayg�s�z, Türkçesini ise DEM Parti �zmir �l E�ba�kan� Vezan Karabulut okudu. "Kürtçe'nin bütün diller gibi Kürtlerin en temel hakk� oldu�u vurgulanan metinde, "Bu yüzden biz milyonlarca Kürt ve Kürtlerin bütün topluluklar�, partileri, kurum ve kurulu�lar� Kürtçenin ba��ms�zl��n� ve özgürlü�ünü her yerde talep ediyoruz ve bunun için mücadele ediyoruz. Mücadelede �iar�m�z 'Dem dema zimane Kurdiye' ve bu �iar� her zamankinden çok güçlü hayk�r�yoruz. Bu nedenle Kürtçe için ileri sürdü�ümüz talepler ve amac�m�z gayet aç�k ve nettir" denildi.

ANAD�L� HAKKI �Ç�N PANEL DÜZENLEND�
Bas�n toplant�s�n�n ard�ndan gerçekle�en panelde Bar�� Annesi Sultan Ya�mekan söz ald�. Ya�mekan, "Anadilimiz varl��m�zd�r" diyerek, Kürtçe üzerindeki asimilasyon politikalar�na kar�� tüm Kürtlerin anadilinde konu�maya ça��rd�. Ya�mekan, "Birçok yerde dilimizi yasaklamaya çal��yorlar ama bu dili bize Allah verdi ve kimse yasaklayamaz" dedi. Kürtlerin Kürtçe konu�amad��n� belirten Ya�mekan, bu konuda daha duyarl� olunmas� gerekti�ini söyledi.

'KÜRTÇE G�B� ERMEN�CE DE YOK OLMA TEHL�KES�YLE KAR�I KAR�IYA'
Anadilin ya�at�lmas� konusunda çocuklar�n kendi anadilinde e�itim görmesini önemine vurgu yapan DEM Parti �zmir �l Yöneticisi �zaruhi Kervanc�o�lu Barka, Kürdistan'daki asimilasyon politikalar�na de�inerek Kürtçenin yan� s�ra Ermenicenin üzerinde de büyük bask�lar oldu�unu aktard�. Barka, "Az�nl�k dilleri Lozan Anla�mas�nda yer alsa da görünmez engellemelerle yasakland��n� biliyoruz. Bende kendi ana dilim olan Ermeniceyi unutmamak için �talya'da e�itim gördüm. Bu topraklar�n kadim halklar�ndan olan Ermenilerin hala kendi dilinde e�itim alam�yorlar. Bu yüzden Kürtçe gibi Ermenice de yok olma tehlikesiyle kar�� kar��yad�r" �eklinde konu�tu.

Panel, Kürt yazar Ehmedê Xanî'den beyitler okunarak, sanatç� Aram Tigran'�n �ark�lar� söylenerek son buldu.

Kürdistan ve Türkiye'de anadili hakk� aç�klamalar�

�lgili Haberler