Kadın tarihinden: Berec'te 790 kadın işçinin grevi
56 yıl önce kazanımla sonuçlanan Bereç Fabrikası'ndaki greve katılanların ezici çoğunluğu kadın işçilerdi. Kadın işçiler bakımından bu grev bir ilkti. İlk kez sendikalı olmuşlardı, ilk kez greve çıkmışlardı ve hayatın yükünü taşımanın dışında ilk kez kendileri için bir şeyler yapmışlardı.
“Ben Safiye Sarafoğlu, 17 yaşındayım. 3 yıldır Berec’de çalışırım. Kazancım 10 günde 85 liradır. Ben de kömür dairesinde çalışırım. Ben de vücudumu arap sabunu talaş karışımı ile yıkarım. Erkek arkadaşlarımız sıcak suda yıkanır, biz ise soğuk suda.”
Safiye Sarafoğlu, Sevinç Gülsuna, Fatma Aydın, Fevziye Sert, Nigar Kancalı, Ayşe Gaytan, Kamile Güler. Berec pil fabrikasında kazanımla sonuçlanan grevin katılımcılarıydı. İşçi sınıfının mücadele tarihine kadın işçilerin ağırlıkta olduğu grevlerden biri olarak geçti.
Fabrikada 1100 işçi çalışıyordu. Çalışanların ağırlığı kadındı. O günlerde Taşlıtarla denilen bugünkü Gaziosmanpaşa’daki gecekondularda oturuyorlardı. Hepsi de yoksul, aldıkları tek maaşla ailelerine bakan kadın işçilerdi.
Petrol-İş Sendikası, 1963 yılının Aralık ayında, fabrikada örgütlenme çalışmasına başladı.
Örgütlenme çalışmalarının sonunda patron toplu görüşme masasına oturmak zorunda kaldı. Ancak, işçilerin taleplerini kabul etmedi.
Sendika grev kararından önce işyerinde oylama yaptı. 1964 yılının 11 Eylül günü işçilere “Evet, sendikanın yapacağı greve katılacağım” yazılı olan beyaz kartlar ile “Hayır, sendikanın yapacağı greve katılmayacağım” yazılı kırmızı kartlar dağıtıldı. Oylamaya 823 işçi katıldı. 813 işçi “beyaz”, 10 işçi “kırmızı” oy kullandı. Kadın işçiler greve “evet” demişti.
Prosedür tamamlandıktan sonra 7 Aralık’ta grev başladı.
“Grev komitesi üyeleri erkenden çadıra geldiler. Kapıdan içeri girerlerken, saat 06,30’u gösteriyordu. İki jep arabasını kapının önüne çekerek çalışmaya başladılar, önce gaz sobasını yakarak içerisini ısıttılar. Nöbet listelerini bir daha gözden geçirdiler. Sonra fabrikanın bahçe kapısının üst kısmına, üzerinde ‘Berec pil fabrikasında grev var” yazılı büyük bir bez astılar. Bahçe duvarının üstüne de küçük dövizler yerleştirdiler. Bunların başlıcalarında şunlar yazılıydı: “Mahkum olan kaderimizi mutlaka değiştireceğiz”, “Emeğimizin sömürülmesine asla müsaade etmeyeceğiz”, “iane değil, emeğimizin karşılığını istiyoruz”, “Berec’te sosyal adalet yerine sosyal sefalet”, “azınlığın çoğunluğu ezdiği yerde demokrasi yoktur.”
Greve 790 kadın işçi katılıyordu. Kadın işçiler bakımından bu grev bir ilkti. İlk kez sendikalı olmuşlardı, ilk kez greve çıkmışlardı, hayatın yükünü taşımanın dışında ilk kez kendileri için bir şeyler yapmışlardı.
Patron grevi kırmak için jandarmayı işçilerin üzerine salmaktan rüşvet vermeye çeşitli yolları denedi. Ancak başaramadı. Sınıf dayanışmasını da etrafında toplayan Berec kadın grevi, 41. Günde 16 Ocak’ta kazanımla sona erdi.
Böylece Berec grevi, kadın işçilerin grevi olarak, işçilerin mücadele tarihinde yerini aldı.
Not: Fotoğraf ve alıntılar, Özkal Yici'nin "Kırkbir Uzun Gün Berec Grevi" adlı kitabından alınmıştır.