GÜNCEL

�n�aat Mühendisleri Odas�: Al�nmayan tedbirler, yeni bir felaketin habercisidir

�STANBUL
16 A�ustos 2024 Cuma

Büyük Marmara depreminin 25. y�ldönümüne ili�kin aç�klama yapan �n�aat Mühendisleri Odas�, 25 y�ld�r al�nmayan tedbirlerin ac� sonuçlar�n�n 6 �ubat depremlerinde ya�and��n� vurgulayarak, önlem almak için kaybedecek tek bir gün bile olmad��na dikkat çekti.

Türk Mühendis ve Mimar Odalar� Birli�i (TMMOB) �n�aat Mühendisleri Odas�, 17 A�ustos depreminin 25. y�ldönümü nedeniyle Karaköy'de bulunan �stanbul �ube binas�nda bas�n toplant�s� düzenledi.

Bas�n aç�klamas�n� okuyan �n�aat Mühendisleri Odas� �stanbul �ubesi Yönetim Kurulu Ba�kan� Sinem Kolgu, ülke tarihinin en büyük afetlerinden biri olan Marmara depreminin üzerinden çeyrek as�r geçti�ine i�aret etti. Gölcük merkezli 7.4 büyüklü�ündeki depremin tüm ülkeyi derinden etkiledi�ini, can ve mal kay�plar�n�n yan� s�ra ekonomik ve siyasal sonuçlar�n�n da a��r oldu�unu vurgulayan Kolgu, depremin ard�ndan depremlere haz�rl�k için kal�c� çözümler üretilmesi gerekti�ine ili�kin kal�c� bir konsensus olu�tu�unu söyledi.

'TEDB�RS�ZL��N EN ACI SONUCU 6 �UBAT'TA GÖRÜLDÜ'
Depreme yönelik yap�lan bilimsel-teknik çal��malar�n, haz�rlanan raporlar�n ise tozlu raflarda unutulmaya terk edildi�ini dile getiren Kolgu, �öyle devam etti: "Büyük Marmara Depreminin 25. y�l�nda her y�l oldu�u gibi bir kez daha uyarmaya devam ediyoruz. Peki bizler, 17 A�ustos 1999'dan bu yana yap�lmas� gerekenleri defalarca seslendirirken, yetkili makamlarda bulunanlar, yerel ve merkezi yöneticiler ne yapt�? Bu sorunun cevab�n� görmek için bu 25 y�lda ya�anan di�er depremlerin y�k�c� sonuçlar�na bakmak yeterli olacakt�r. 1 May�s 2003 Bingöl Depremi, 23 Ekim-9 Kas�m 2011 Van Depremleri, 24 Ocak 2020 Elaz�� Sivrice Depremi, 30 Ekim 2020 �zmir Depreminde binlerce ki�i hayat�n� kaybetti, binlerce yap� yerle bir olurken kentlerin altyap�lar� çöktü, haftalar, hatta aylarca deprem bölgelerinde ya�am normale dönemedi."

Her 17 A�ustos'ta depreme haz�rl�k konusundaki uyar�lar vurgulansa da al�nmayan önlemler sonucu can ve mal kay�plar�n�n ya�anmaya devam etti�ini söyleyen Kolgu, "Orta ölçekli say�labilecek depremlerde bile can kay�plar�n�n ve bina hasarlar�n�n bu kadar büyük olmas� adeta 6 �ubat Depremleri öncesi bir uyar� niteli�i ta��m��t�r. Ancak ne yaz�k ki bu uyar�lar�n da dikkate al�nmamas�, afet yönetiminin siyasi �ova dönü�türülmesi, deprem gerçe�i bahane edilerek kentsel dönü�üm uygulamalar�n�n kentlerin de�erli arsalar�nda rantsal dönü�üme alet edilmesinin en ac� sonucu 6 �ubat 2023 depremlerinde görülmü�tür" dedi.

'6-7 M�LYON C�VARINDA R�SKL� YAPI VAR'
Ülkede yap� stokunun say�s�, bunlar�n ne kadar riskli oldu�unun bilinmedi�ine i�aret eden Kolgu, 2021 Meclis raporuna göre Türkiye'de 10 milyon civar�nda olan yap� stokunun 6-7 milyon civar�n�n riskli oldu�unu söyledi. Son 11 y�lda sadece 238 bin civar�nda riskli yap�n�n yenilenmesinin sa�land��n� belirten Kolgu, "�stanbul ili geneli için de benzer belirsizlik söz konusudur. �stanbul'da 6 milyon civar�nda konutun yakla��k 600 binin çok riskli oldu�u ifade edilmektedir. Bakanl��n aç�klamalar�na göre 2012 y�l�ndan bu yana �stanbul'da yakla��k 800 bin ba��ms�z bölümün dönü�ümü tamamlanm��t�r. �stanbul'da acil dönü�mesi gereken 600 bin ba��ms�z bölüm ba�ta olmak üzere toplamda 1,5 milyon konutun 5 y�l içerisinde dönü�türülece�i Bakanl��n aç�klamalar�nda vadedilmektedir. 12 y�lda 800 bin konut dönü�türülmü�ken 5 y�lda 1,5 milyon konutun nas�l dönü�türülece�i merak konusudur" dedi.

�ktidar�n yapt�� aç�klamalarda ifade edilen say�sal verilerin halk� yan�ltmaya dönük oldu�unu söyleyen Kolgu, "Cumhurba�kan� Recep Tayyip Erdo�an, 31 Mart 2023'te yapt�� aç�klamada 319 bini 1 y�l içinde olmak üzere toplam 650 bin yeni konutun depremzedelere teslim edilece�ini duyurmu�tur. Oysa Temmuz 2024 itibariyle TOK�'nin verilerine göre 11 ilde projesi yüzde 90'�n üzerinde tamamlanm�� olan konut say�s� yaln�zca 38.229'dur. Yani bir y�lda tamamlanaca�� iddia edilen 319 bin konutun ancak yüzde 12'si tamamlanma a�amas�na gelmi�tir" dedi.

'YAPI ÜRET�M SÜREC� DÜZENLENMEL�'
Afetlerde olu�an yap� hasarlar�n�n önemli bir k�sm�n�n yap� üretim sürecindeki hatalardan kaynakland��n� ifade eden Kolgu, "Halk�n can ve mal güvenli�ini yak�ndan ilgilendiren yap� üretim sürecinin anahtar pozisyonunda olan �antiye �efinin, ta��d�� sorumluluk ve �antiye alan�nda yüklendi�i görevin kapsam� dikkate al�nd��nda �antiyeden hiç ayr�lmamas� gerekirken, mevzuat�n izin verdi�i haliyle 4 ayr� i�in �antiye �efli�ini yapma �ans� yoktur. Üstelik ilgili mevzuata göre, yap�m i�inin tek ruhsata ba�l� veya toplu yap� niteli�inde olmas� halinde yap� in�aat alan� s�n�r� uygulanmamaktad�r. Bir deprem co�rafyas� olan ülkemizde �antiye �efli�i, 1500 m² üstü bütün i�lerde tam zamanl� olarak yap�lmal�d�r" dedi.

'YAPI DENET�M� S�STEM� DE��MEL�'
2001 y�l�nda ç�kar�lan 4708 say�l� kanunla denetim hizmetinin ticarile�tirildi�ine i�aret eden Kolgu, "Öyle ki 2019 y�l�na kadar müteahhitlerin kendi denetim �irketlerini belirledi�i bir sistem yürürlükte olmu� ve 18 y�l boyunca müteahhitler kendi yapt�klar� yap�lar�n denetimini kendi seçtikleri ve ücretini ödedikleri denetçilerle yürütmü�tür" dedi.

2019'da yap�lan de�i�iklikle hangi yap�da hangi denetim kurulu�unun görev alaca��n�n bakanl�k taraf�ndan belirlendi�ine i�aret eden Kolgu, "Bu de�i�iklikle, yap� denetim kurulu�unun müteahhit ile olan ili�kisinin kesilmesi do�rultusunda k�smen olumlu bir geli�me sa�lam��t�r. Ne var ki denetimin ba��ms�zla�t�r�larak yap� kalitesinin art�r�lmas�n� amaçlayan düzenleme yeni sorunlar� da beraberinde getirmi�tir. Özellikle bu düzenlemeden sonra �antiye sahalar�nda yap� denetimi görevini icra eden mühendislere yönelik �iddet olaylar� artm��, sözlü ve fiziki �iddet olaylar� t�rman��a geçmi�tir. Meslekta�lar�m�z�n görevlerini do�ru ve sa�l�kl� bir �ekilde yerine getirmesinin engellenmesi ve �antiyelerde �iddete u�ramas�na kar�� önlem al�nmas� gerekmektedir" dedi.

'KAYBEDECEK TEK GÜNÜMÜZ YOK'
Marmara depreminin üzerinden geçen 25 y�lda al�nmayan tedbirlerin bedelini 6 �ubat depremlerinde ac� bir �ekilde ödediklerini söyleyen Kolgu, "Aradan geçen bunca zamandan sonra 6 �ubat depremlerinin hemen ard�ndan benzer konular tekrar tart��ld�, kentlerimizin afetlere kar�� haz�rl�ks�zl�� tüm çevrelerce aç�k bir �ekilde görüldü. Toplumun beklenen afetlere kar�� endi�eleri, yerel ve merkezi yöneticilerden beklentileri özellikle son yerel seçimlerde aç�k bir �ekilde görüldü. Siyasi partilerin yerel seçim sürecinde yürüttükleri kampanyalarda afetlere kar�� haz�rl�k önemli bir yer tutarken, bugüne kadar al�nmam�� tedbirlerin 6 �ubat depremlerinde ortaya ç�kard�� y�k�m, seçim sonuçlar�n� etkileyen ba�l�ca konulardan biri oldu. Ancak ne yaz�k ki bu son felaket de �imdiden gündemden ç�km�� görünmektedir. Oysa önlem almak için kaybedilecek tek bir günümüz bile yoktur." dedi.

�n�aat Mühendisleri Odas�: Al�nmayan tedbirler, yeni bir felaketin habercisidir

�lgili Haberler