GÜNCEL

�HD �ç Anadolu hapishaneler raporu: �hlal, i�kence ve kötü muamele

ANKARA
30 A�ustos 2024 Cuma

�HD'nin �ç Anadolu bölgesindeki hapishanelere ili�kin 6 ayl�k raporunda, bin 83 sa�l�k hakk� ihlali ya�and��, hapishanelerde hak ihlalleri, i�kence ve kötü muamelenin sistematik olarak artt�� kaydedildi.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) Ankara �ubesi, 2024 y�l�n�n ilk 6 ay�nda �ç Anadolu hapishanelerinde ya�anan hak ihlallerine ili�kin raporunu dernek binas�nda aç�klad�.

Derne�e gelen ba�vurular, avukat ziyaretleri, tutsaklar�n yollad�� mektuplar ve aile görü�meleri esas al�narak derlenen bilgiler sonucunda haz�rlanan raporda, 2024 y�l� Ocak-Haziran aylar� ars�nda �ç Anadolu bölgesindeki 4 aç�k, 26 kapal� olmak üzere toplam 30 hapishanede ya�anan hak ihlalleri yer ald�.

EN AZ 21 TUTSAK YA�AMINI Y�T�RD�
Ocak ve Haziran aylar� aras�nda çe�itli hapishanelerde en az 21 tutsa��n ya�am�n� yitirdi�ine dikkat çeken Nuray Çevirmen, “Mahpuslar taraf�ndan 2024 y�l� içerisinde de açl�k grevleri yap�lm�� ve kimi hapishanelerde açl�k grevleri hala devam ediyor. �ç Anadolu Bölgesinde 2024 y�l� Ocak-Haziran aylar� içinde 4 hapishanede ya�at�lan hak ihlallerine kar�� en az 6 mahpus taraf�ndan süresiz-dönü�ümsüz açl�k grevi eylemleri yap�lm��t�r" dedi.

�mral� tecridinin ve hapishanelerde ya�anan hak ihlallerinin son bulmas� talebiyle 27 Kas�m 2023'te ba�lat�lan açl�k grevinin 4 Nisan 2024'te sonland�r�ld��n� kaydeden Çevirmen, bu eylemin boykota dönü�tü�üne, boykotun ise 3 Temmuz 2024'te son buldu�una i�aret etti.

B�N 83 SA�LIK HAKKI �HLAL�
�ç Anadolu hapishanelerinde en az bin 83 sa�l�k hakk� ihlali meydana geldi�ini ifade eden Çevirmen, �öyle devam etti: “Adli T�p Kurumu taraf�ndan, tam te�ekküllü hastane ve üniversite hastaneleri taraf�ndan 'hapishanede kalamaz raporlar�' kabul edilmemi� ve a��r hasta mahpuslar�n infazlar� ertelenmemi�tir. ATK bu kararlarda t�bbi ve etik ilkelerin d��nda politik karar süreci yürütmektedir. Hasta mahpuslar, tek ki�ilik hücre bölmeli araçlarla sevk edilmekte, bu bölmeler çok küçük olup nefes alman�n dahi imkans�z hale geldi�i, yaz�n sabahtan ak�ama kadar güne�in alt�nda ve k��n da so�uk olan bu araçlarda bekletilmektedirler. Bu araçlar temizlenmedi�i için mikrop saçmakta ve hastaneye gidenlerin sa�l��n� da olumsuz etkilemektedir. Hastane sevkleri ya yap�lm�yor ya da uzun zamanlara yay�larak yap�l�yor, bu da hastal��n seyrinin ilerlemesine neden oluyor. Mahpuslar kelepçeli muayene edilmekte, kelepçeli olarak hastane sevkleri yap�lmaktad�r. Mahpuslar�n di� tedavileri yap�lmamaktad�r. Hasta mahpuslar�n hastane sevkleri tek ki�ilik bölmeli, havas�z ve sa�l�� olumsuz yönde etkileyen ring araçlar�yla yap�lmaktad�r."

��KENCE VE KÖTÜ MUAMELE
Tutsaklar�n çe�itli boyutlarda i�kence ve kötü muameleye maruz kald�klar�n� ifade eden Çevirmen, bu ba�l�k alt�nda ilk alt� ayda en az 620 ihlal meydana geldi�ini ancak Adalet Bakanl��'n�n bu konudaki verileri payla�mamas�, haberle�menin sürekli olarak engellenmesi ve yetkili makamlara ve insan haklar� örgütlerine iletmemesi nedeniyle i�kence ve kötü muameleye maruz kalan tutsak say�s�n�n belirtilen say�n�n çok üzerinde olabilece�ini vurgulad�.

Do�rudan ki�i güvenli�i hakk�n� ve sa�l�k hakk�n� ihlal eden uygulamalar d��nda hapishane yönetimlerinin çok çe�itli yöntemlerle bask� kurmaya çal��t��n� aktaran Çevirmen, ileti�im yasaklar� ve di�er sorunlara dair en az bin 573 ihlalin meydana geldi�ini söyledi.

SORUMLULAR HAKKINDA CEZA� YAPTIRIMLAR UYGULANMALI
�ç Anadolu bölge hapishanelerinde en az 140 tutsa��n kendi istekleri d��nda sevk edildi�ini ve ailelerinden uzak yerlerde tutuldu�unu belirten Çevirmen, önerilerini ise �öyle s�ralad�:

🔹"Ulusal ve uluslararas� insan haklar� hukukunda; mahpuslar�n haklar� ile ilgili oldukça geli�mi� standartlar olmas�na kar��n mahpuslar ilgili haklar� ve düzenlemeleri do�rudan kullanamamakta, tutulduklar� yerlerde bulunan yetkililer arac�l�� ile ancak kullanabilmektedir. �ç Anadolu Bölgesindeki cezaevlerinde insanl�k onuruna yak��r muamele yap�lmamakta ve mahpuslar �iddet, hakaret ve kötü muameleye ve hak ihlallerine maruz kalmakta, hasta olanlar�n tedavileri aksat�lmakta, ileti�im ve bilgi edinme haklar� engellenmektedir. Cezaevlerinde son dönemlerde art�� gösteren i�kence-darp vakalar�na son verilmeli, sorumlu olan ki�iler hakk�nda soru�turma aç�lmal� ve cezai yapt�r�mlar uygulanmal�d�r.
🔹Hapishanelere ba��ms�z sa�l�k kurumlar�n�n girmesine ve inceleme yapmas�na izin verilmelidir. Hapishanelerin denetiminde ba�ta meslek kurulu�lar� ve insan haklar� örgütleri olmak üzere ilgili kurulu�lar�n yer alacaklar� �ekilde yasal düzenlemeler yap�lmal�d�r. Hakk�nda yasaklama, toplatma karar� olmayan gazetelerin hapishanelere al�nmas�n�n önündeki engeller kald�r�lmal� ve temini sa�lanarak gazeteler mahpuslara verilmelidir. Ailelerinden uzakta olan mahpuslar�n, maddi ko�ullar ve hastal�klar nedeniyle gelemeyen ailelerine yak�n cezaevlerine nakil talepleri kabul edilmelidir.
🔹Cezaevlerinde meydana gelen intihar vakalar�n�n önüne geçmek için mahpuslar� ruh ve bedensel bütünlüklerine yönelik tehditler ortadan kald�r�lmal�, insan onuruna yara��r uygulamalar geli�tirilmelidir. Gerekli önlemi almayan ve etkisi olan ki�iler varsa etkin soru�turmalar yap�lmal� ve yapt�r�mlar uygulanmal�d�r. Sa�l�k sorunlar� olan mahpuslar, doktorlarca reçete edilmi� yiyecekleri alma hakk�na sahiptirler. Cezaevi idareleri taraf�ndan hasta tutuklu veya hükümlülere diyete uygun yemek sa�lanmal�d�r.
🔹Hastalar�n revire ç�kar�lmalar�, hastaneye sevkleri h�zland�r�lmal�d�r. Te�his, tedavi ve kontrollerinin uzman hekimler taraf�ndan yap�lmas� sa�lanmal�d�r. Kelepçeli muayene ve tedavi yöntemi uygulamas�ndan vazgeçilmelidir. Bu uygulama nedeniyle birçok hasta mahpusun tedavisi yap�lamamaktad�r. Türkiye hapishanelerinde bulunan hasta mahpuslar�n acil ve kal�c� tedavileri yap�lmal�, hapishane ko�ullar�nda tedavisi yap�lamayan/yap�lmayan hasta mahpuslar�n da acilen infazlar� durdurulmal�d�r."

�HD �ç Anadolu hapishaneler raporu: �hlal, i�kence ve kötü muamele

�lgili Haberler