Güney Afrika: Esnek çalışmaya karşı sendikal zafer

Güney Afrika’daki en yüksek mahkeme olan Anayasa Mahkemesi, bir işverenin bir işçiyi üç aydan daha uzun süre kalıcı bir sözleşme olmaksızın çalıştırmasını yasakladı.

 

Bu, işçi kiralanmasına (labor brokering) karşı yıllar süren sert bir sendikal kampanyanın ardından işçilerin kazandıkları büyük bir zafer. Zafer, konuyu yargıya taşıyan Güney Afrika Ulusal Maden İşçileri Sendikası’nın (NUMSA) amansızca sürdürdüğü kampanyanın sonucuyla elde edildi.

 

İş mahkemesindeki tahkim davasını kaybettikten sonra işçi kiralama şirketi Assign Service, konuyu Anayasa Mahkemesi’ne götürmüş ve mahkeme, 26 Temmuz’daki duruşmada işçinin, işvereninin işçiyi kiralayarak onu bir iş yerine yerleştiren değil, işçi görevini nerede yapıyorsa oradaki işveren olduğuna hükmetmişti. Mahkemenin bu kararı, yıllık kazancı 15.500 dolar veya daha az olan geçici işçilerin üç ay sonunda çalıştıkları şirketler tarafından kalıcı olarak işe alınacakları anlamına geliyor.

 

İşçi kiralama, "müşteri" şirketler adına işçi kiralayan bir şirketi içeren bir kaynak dışsallaştırma pratiği. Kaynağın dışsallaştırıldığı bu şirket böylece düşük maaşlar ödeyerek ve "müşteri" şirketlerden yüksek ücretler alarak kâr etmekte. IndustriALL Uluslararası Sendikası’nın bir üyesi olan NUMSA, bu pratiği tamamıyla reddetmiş ve yıllardır diğer sendikalarla birlikte, işçilerin hiçbir emeklilik ve sağlık sigortası hakkının olmadığı bu sömürücü sistemi kullanmak yerine şirketlerin işçileri doğrudan işe alması gerektiğinin mücadelesini yürütmüştü.

 

İşçi kiralama anlaşmaları kapsamında, işçiler her an sonlandırılabilecek kısa dönemli sözleşmelerin altında, aynı zamanda bir iş güvenliğinden de yoksun konumdaydı. İşçi kiralama şirketleri, bu şekilde kendilerinin işveren olmadıklarını ve sadece işçilerin bu sözleşmeleri yapmalarını sağladıklarını iddia ederek işçilere herhangi bir sosyal yardım da sağlamamaktaydı.

 

NUMSA Genel Sekreteri Irvin Jim bir açıklamasında, "İşçi kiralamasıyla ilgili deneyimlerimizde bunun son derece istismara açık ve işçileri düşük maaşlara ve korkunç çalışma koşullarına mahkum eden bir uygulama olduğunu görüyoruz. Umuyorum ki bu karar, tüm işçi kiralama sektörünün ölüm çanı olacak; biz ise işçi kiralamanın tamamen yasaklanması için mücadelemizi sürdüreceğiz."

 

IndustriALL Sahra Altı Afrikası Bölge Sekreteri Paule-France Ndessomin, mahkemenin kararını olumlu karşılayarak, "Bu, işçi kiralama şirketleri tarafından işe alınan binlerce işçi için bir zafer anlamı taşımaktadır. İşçilerin kalıcı iş elde etme hakkının korunması için yasal bir dayanak sağlayan bu mahkeme kararını alkışlıyoruz. İşçi kiralama şirketleri işçilerin esnek çalışma koşulları üzerinden kâr elde etmeye devam edemezler."

 

Kaynak: IndustriALL. Çeviri: Ivana Benario