EMEK

G�da-��'ten koronavirüse ili�kin rapor: Önlem yok, i�çilerin ko�ullar� daha a��r

�STANBUL
27 Mart 2020 Cuma

Koronavirüs nedeniyle "evde kal" ça�r�s� yap�l�yor ancak, çal��mak zorunda b�rak�lan i�çilerin en az�ndan sa�l�klar�n�n korunmas� için önlemler dahi al�nm�yor. D�S'e ba�l� G�da-��, g�da sektöründe i�çilerin ya�ad�� sorunlar�, al�nmayan önlemleri raporla�t�rd�, i�çilerin her zamankinden daha a��r ko�ullarda çal��t�r�ld�klar�n� belirtti.

D�SK'e ba�l� Türkiye G�da Sanayi ��çileri Sendikas� (G�da-��) Genel Merkezi, koronavirüs sürecinde g�da sektöründe ya�ananlara ili�kin rapor aç�klad�.

G�da-��, Koronavirüs salg�n� nedeniyle i�verenler taraf�ndan gerekli hijyen ko�ullar�n�n olu�turup olu�turmad�klar�n�, i�çi sa�l�� ve i� güvenli�i konusunda gerekli önlemlerin al�n�p al�nmad��na ili�kin örgütlü olduklar�, üyelerinin bulunmad�� ve örgütlenme çal��mas� yürüttükleri 45 i�letmede incelemelerde bulunduklar�n� aç�klad�.

'ÇALI�MA KO�ULLARI AYNI �EK�LDE DEVAM ED�YOR, ÖNLEMLER GÖSTERMEL�K'
Koronavirüs ile dünya genelinde özel olarak da Türkiye'de i�çilerin çal��ma ko�ullar�n�n daha da a��rla�t��na dikkat çeken G�da-��, �unlar� kaydetti: "Milyonlarca i�çinin sa�l��, can güvenli�i tehlikede. G�da fabrikalar�nda çal��an i�çilerin durumu da farkl� de�il. G�da fabrikalar�nda üretim sürerken, çal��ma ko�ullar� ayn� biçimde devam ediyor. ��çilerin daha sa�l�kl� ko�ullarda çal��mas� için gerekli önlemler ve tedbirler al�nm�yor ya da göstermelik al�n�yor. Fabrikalarda çal��an i�çilerin emekleri, çabalar� kar��l��n� bulmuyor. G�da üretimi yapan fabrikalardaki i�çiler için acil önlemlere ihtiyaç var. Koronavirüse kar�� sa�l�k sürecinin i�letilmesinin yan�nda, g�da ürünlerinin sa�l�kl� ve kesintisiz halka ula�mas� bu süreçte önem kazan�yor. Çünkü insan sa�l��n�n bir di�er yan� sa�l�kl� beslenmesidir."

ALINMAYAN ÖNLEMLER VE SORUNLAR
Farkl� alanlarda 150 ile 4000 aras�nda i�çi çal��t�ran ve besin maddeleri üreten 45 g�da fabrikas�nda i�çilerle görü�meler yapt�klar�n� bildiren G�da-��, tespit ettikleri al�nmayan önlemler ve ya�anan sorunlar� �u �ekilde aktard�:

* Bilgi ald��m�z i�letmelerin %70’inde üretim artm�� durumda. Üretimi artmayan fabrikalarda ise azalma söz konusu de�il. Restoran zincirleriyle, do�rudan sat�� yapan i�yerlerinde sorunlar ya�an�yor.

* Türkiye’de uluslararas� alanda faaliyet sürdüren g�da tekelleri, yerli firmalara göre daha tedbirli davran�yor ve önlem al�yor.

* �talya’dan ham madde ithalat� yapan bir firman�n üretim sorunu ya�ayabilece�i gözleniyor.

* G�da üretimi art�� ve stok nedeniyle yo�un mesailer ba�lad�, i�letmeler i�çi almak yerine fazla üretimi ayn� i�çilerle yapmakta.

* Üç vardiya çal��man�n yan� s�ra, günde on iki saat iki vardiya çal��an i�letmeler var, baz� i�letmelerde i� yo�unlu�undan dolay� haftal�k izinler verilmiyor.

* Hastanelerde yemek da��tan i�çilerin i� yükü artt�. Karantina ko�ullar�na haz�r olmalar� istendi. Hastane yemekhanesinde eldiven ve maske sorunu ya�an�yor. Servis yok, toplu ta��mayla i�e gidilip geliniyor.

* Ta�eron uygulamas� olan i�letmelerde ta�eron i�çilerin çal��ma ko�ullar� daha da zorla�t�.

* ��çilerin büyük ço�unlu�u kendilerini koronavirüse kar�� güvende görmüyor.

* Üretim sürecinde sosyal mesafe korunmuyor.

* Maske, eldiven ve koruyucu malzeme sa�lan�yor ama yetersiz.

* Kimi i�letmelerde ka��t havlu, sabun ve temizlik malzemeleri bulunmuyor.

* Koronavirüs (Covid19) salg�n� sonras�, yeterli önlem al�nmad�� gözleniyor.

* ��yerlerinin %75’inde yemekhaneler, soyunma odalar� gibi alanlar dezenfekte yap�lmad�, ya da göstermelik yap�ld�.

* ��letmelerde a��rl�kl� olarak ya�anan sorun servislerde hiçbir önlemin al�nmam�� olmas�.

* Yemekhanelerde halen toplu yemek yeniyor ve sosyal mesafe korunmuyor.

* 50 ya� ve üstü, risk gurubunda olan i�çilere y�ll�k izin kulland�r�l�yor, izin hakk� olmayanlar ücretsiz izne ç�kar�l�yor.

* Soyunma odalar�nda topu giri� ve ç�k��lar ya�an�yor.

* ��yerlerinde havaland�rma sistemleri yetersiz.

* Su fabrikalar�nda geri dönü�üm damacanalar� risk ta��yor.

* Yemeklerde ba��kl�� güçlendirici g�dalar konusunda ilerleme yok.

* G�da üretimi art�� nedeniyle i�ten atmalar ya�anm�yor. Ancak risk gurubunda bulunan i�çilerin bir bölümüne y�ll�k izinleri verilirken, ücretsiz izin uygulamalar� yayg�nla��yor.

* Bir fabrika 23 Mart-1 Nisan aras�nda üretim durdurmu�, i�çilere çal��mad�� sürelerde ücretsiz izin ve y�ll�k izin uygulamas� yap�l�yor. Çikolata ve �ekerleme üretimi yapan a��rl�kl� ihracat çal��an bir i�letme 30.03.2020 ile 13.04.2020 aras�nda i�çi ücretleri %60 ödenerek bak�ma ç�kacak.

* Do�rudan kendi restoran zincirleri üzerinde üretim ve sat�� yapan dört i�letme ise i�çilere ücretsiz izin ve y�ll�k izin uygulamas� ba�latt�.

* Bir i�letmede 2021 y�l�n�n y�ll�k izinleri kulland�r�lmaya ba�land�.

* ��e giri�lerde ate� ölçümleri yap�lmakla birlikte tüm i�letmelerde ayn� durum söz konusu de�il. Ate�i ç�kanlar sa�l�k kurulu�lar�na yönlendirilmek yerine evlerine gönderiliyor.

* Beyaz yakal� i�çiler ise evden çal��t�r�l�yor.

* Ürün stok eden i�letmeler ço�al�yor.

* Tahin pekmez üretimi yapan i�letmelerde üretim artt�, fazla mesai yapt�r�l�yor, fazla mesai ücreti dü�ük ödeniyor.

* Bir i�letmede, özel istihdam bürolar�ndan makine temizli�i, depolama ve paketleme için günlük yevmiyeci ça�r�l�yor.

* �� yükünün artmas� ile i�çiler e�itim almad�klar� makinelerde çal��t�r�l�yor.

* Zorunlu g�da üretimi yapan i�yerleri d��ndaki tüm g�da fabrikalar� ve di�er i�letmelerde i�çilere ücretli izin verilmeli.

* F�r�nlar, ekmek sat�� büfeleri ve pastanelerin %80’inde çal��ma ko�ullar� aç�s�ndan hijyen, dezenfekte ko�ullar�na uyulmuyor. ��çiler uzun saatler çal��mak zorunda kal�yor. Kay�t d�� çal��ma sürüyor."

'ÖNLEMLER ALINMADI�I G�B� ÇALI�MA KO�ULLARI DA A�IRLA�TIRILDI'
G�da fabrikalar�nda ve i�yerlerinde ya�anan bu sorunlar�n yeni olmad��n� ancak kriz dönemlerinde ayyuka ç�kt��n� vurgulayan G�d�-��, �unlar� ifade etti: "Bu raporda da gördü�ümüz gibi i�çileri koronavirüsten korumak için gerçek ve etkili önlemler al�nmad�� gibi i�çilerin çal��ma ko�ullar� a��rla�m�� ve tüm haklar� k�s�tlanm��t�r. ��yerlerinde çal��ma süreleri günlük 6 saate dü�ürülmeli ve 4 vardiya sistemine geçilmeli. Ücret kesintisi yap�lmamal�. �ki saatte bir havaland�rmaya ç�kmal�. Bütün hijyen ve dezenfekte ko�ullar� eksiksiz sa�lanmal�. ��çilere maske eldiven gibi tüm koruyucu malzemeler eksiksiz verilmeli. Risk grubunda olan i�çiler ücretli izinli say�lmal�. Servis say�lar� artmal�, dezenfekte edilmeli ve sosyal mesafe sa�lanmal�. Bantlar aras�nda, yemekhanelerde ve soyunma odalar�nda sosyal mesafe kural�na uyulmal�."

D�SK G�da-��, i�yerlerinde bir an önce gerçek tedbirlerin al�nmas� ve i�çilerin sa�l��n�n öncelenmesi için durumun takipçisi olacaklar�n� ve mücadele sürdüreceklerini vurgulad�.

G�da-��'ten koronavirüse ili�kin rapor: Önlem yok, i�çilerin ko�ullar� daha a��r

�lgili Haberler