DİSK-AR: En yüksek işsizlik gençlerde ve kadınlarda

TÜİK'in bugün açıkladığı işsizlik verilerine değerlendiren DİSK-AR, işsiz sayısı 837 bin artışla 7 milyon 199 bin oldu. Genç işsizliği ve kentsel kadın işsizliği tehlikeli boyutlara ulaştığı vurgulanan açıklamada, genç kadın işsizliğinin ise 5,7 puan artarak yüzde 27,2'den yüzde 32,9'a yükseldiği belirtildi.

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 16 Aralık 2019 günü açıkladığı Eylül 2019 dönemi Hanehalkı İşgücü Araştırması'nı değerlendirdi.

İşsizlikteki artış ve istihdamdaki azalma eğiliminin devam ettiği belirtilen araştırmada, işgücüne katılım oranının yüzde 54'ten yüzde 53,5'e gerilemesine rağmen işsizlikteki artış dikkat çekici bir şekilde yüzde 11,4'ten yüzde 13,8'e yükseldi.

Eylül 2018'de 3 milyon 736 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı Eylül 2019'da 817 bin artarak 4 milyon 553 bine yükseldi. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki yılın aynı ayına göre; 2,4 puan artarak yüzde 11,5'ten yüzde 13,9'a yükseldi.

Tarım dışı işsizlikte de dikkat çekici bir artış söz konusu. Eylül 2018'de yüzde 13,5 olan mevsim etkisinden arındırılmış tarım dışı işsizlik Eylül 2019'da yüzde 16,3'e yükseldi.

DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş̧ tanımlı işsiz sayısı krizin başladığı ay olan Eylül 2018'de 6 milyon 362 bin iken Eylül 2019'da 7 milyon 199 bine yükseldi. Geniş̧ tanımlı işsiz sayısı 837 bin kişi arttı. Eylül 2019'da geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 20 olarak hesaplandı.

Mevsim etkisinden arındırılmış genç işsizliği 2018 Eylül ayında yüzde 21,6 iken Eylül 2019'da 4,5 puan artarak 26,1'e yükseldi.

Eylül 2018'de yüzde 15 olan mevsim etkisinden arındırılmamış kadın işsizliği 2,3 puan artarak Eylül 2019'da yüzde 17,3 seviyesine yükseldi.

Tarım dışı genç kadın işsizliği ve genç işsizliği bu dönemde kadın işsizliği kategorisinde en çok artış gösteren işsizlik türü oldu. Tarım dışı genç kadın işsizliği Eylül 2018'te 33,6 iken 6,4 puan artarak yüzde 40 oldu.

İstihdamda da daralma devam ediyor. Eylül 2018'de 28 milyon 718 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış istihdam 607 bin kişi azalarak Eylül 2019'da 28 milyon 111 bine geriledi.

DAR TANIMLI İŞSİZ SAYISI 817 BİN ARTTI
Eylül 2018'de 3 milyon 749 bin olan mevsim etkisinden arındırılmamış dar tanımlı işsiz sayısı Eylül 2019'da 817 bin kişi artarak 4 milyon 566 bine yükseldi. Mevsim etkisinden arındırılmamış işsizlik oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 2,4 puan artarak yüzde 13,8 olarak gerçekleşti.

Eylül 2018'de yüzde 11,5 olan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik, bir yılda 2,4 puan artarak Eylül 2019'da yüzde 13,9'a yükseldi.

GENİŞ TANIMLI İŞSİZ 7 MİLYON 199 BİNE YÜKSELDİ
DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş̧ tanımlı işsiz sayısı Eylül 2018'de 6 milyon 362 bin iken Eylül 2019'da 837 bin artışla 7 milyon 199 bin oldu. Geniş̧ tanımlı işsizlik oranı Eylül 2019'da yüzde 20 olarak hesaplandı.

HER DÖRT GENÇTEN BİRİ İŞSİZ
Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik artmaya devam ediyor. Eylül 2018'de yüzde 11,5 olan mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı, Eylül 2019'da yüzde 13,9'a yükseldi. Mevsim etkisinden arındırılmış tarım dışı işsizlik 1 yılda yüzde 13,5'ten yüzde 16,3'e yükselirken, mevsim etkisinden arındırılmış genç işsizliği de 1 yılda 5,5 puan yüzde 20,6'dan yüzde 26,1'e yükseldi.

HER DÖRT İŞSİZDEN BİRİ ÜNİVERSİTE MEZUNU
Ocak 2018'de 837 bin olan yüksek öğrenimli işsiz sayısı Ağustos 2018'de 1 milyon 111 bine ve Eylül 2019'da 1 milyon 250 bine yükseldi. Üniversite okumanın işsiz kalmayacağı düşüncesi bir mite dönüştü. Açılan çok sayıda özel üniversitenin ve krizin de etkisiyle çok sayıda üniversite mezunu işsiz kaldı.

İSTİHDAMDA 1 YILDA 762 BİN KİŞİLİK DARALMA
Eylül 2018'de 28 milyon 318 bin olan mevsim etkisinden arındırılmamış̧ istihdam Eylül 2019'da 28 milyon 440 bine geriledi. Krizin başladığı Eylül 2018 ile Eylül 2019 arasında istihdamdaki kayıp ise 762 bin olarak gerçekleşti. Diğer bir ifadeyle 1 yıllık kriz döneminde 878 bin kişi istihdam dışında kaldı veya işini kaybetti.

EN YÜKSEK İŞSİZLİK GENÇLERDE VE KADINLARDA
Genç işsizliği ve kentsel kadın işsizliği tehlikeli boyutlara ulaştı. Son 1 yılda en fazla artış yine genç işsizliği ve kentsel genç kadın işsizliğinde görüldü. Genç ve kadın işsizliği hem düzey hem de artış hızı olarak ilk sıralarda yer almaya devam ediyor. Bu dönemde ne eğitimde ne istihdam olanların (NEET) oranında artış görülmektedir. NEET kadınların oranı yüzde 37'ye ulaştı.

Mevsim etkisinden arındırılmamış genç işsizliği 4,5 puan artarak yüzde 21,6'dan yüzde 26,1'e yükseldi. Mevsim etkisinden arındırılmamış kadın işsizliği yüzde 2,3 puan artarak 15'ten yüzde 17,3'e yükseldi. Genç kadın işsizliği ise 5,7 puan artarak yüzde 27,2'den yüzde 32,9'a yükseldi.

İŞSİZLİKLE MÜCADELE ÖNERİLERİ
-'Herkesin çalışması için, herkesin daha az çalışması' ilkesi doğrultusunda haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir.
-İstihdam artışlarında kamunun payı dikkate değerdir. Kamu istihdamının artırılması, kamuda eğreti ve güvencesiz çalışma biçimleri yerine, kadrolu ve güvenceli istihdam artışının sağlanması yaşamsal önemdedir. Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak şekilde yeniden ele alınmalı ve kamuda personel açığı derhal kapatılmalıdır.
-İş başında eğitim adı altında çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmelidir.
-Uluslararası çalışma normları doğrultusunda herkese en az bir ay ücretli yıllık izin hakkı tanınmalıdır.
-Güvencesiz çalışma biçimlerine son verilmeli, tüm taşeron işçilere kadro verilmelidir. Kamu taşeron işçileri kamu işçisi olarak kadroya alınmalıdır.
-Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) 'insana yaraşır iş' yaklaşımı temelinde herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalıdır.
-Sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı güvence altına alınmalı, sendikal barajlar kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
-Toplum yararına çalışma programları kapsamında çalıştırılanlar daimî işçi statüsüne geçirilmelidir.
-İşsizlik Sigortası Fonunun amaç dışı kullanımına son verilmelidir.
-İşsizlik sigortasından yararlanma koşulları iyileştirilmelidir. Son üç yılda 600 gün çalışma koşulu kriz döneminde 180 güne indirilmelidir.
-Kadın istihdamının artırılması ve işsizliğinin azaltılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli, ev içi bakım hizmetleri devletin gereken nitelikli, yaygın ve ücretsiz bakım hizmetlerini sağlaması ile kadının üzerinden alınmalıdır.