Devlete ait madende göz göre göre katliam
Devlete ait maden ocağında hiçbir denetim uygulanmadığı, işçilerin bile bile ölüme gönderildiği ortaya çıktı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun Amasra'daki maden ocağında yaşanan patlamada yaşamını yitiren işçi sayısı 30'a yükseldi. İşçi sağlığı ve güvenliğine önem verdiğini öne süren devlete ait Amasra'daki madende, ani gaz degajı ve grizu patlama riski bulunduğuna ilişkin bilgiler Sayıştay raporunda yer aldı. Fakat AKP-MHP iktidarı ve devlet kurumları önemsemeyerek işçilerin ölümüne neden oldu.
Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun (TTK) Amasra'daki maden ocağında meydana gelen patlamada şu ana kadar 30 işçinin yaşamını yitirdiği açıklandı. Göçük altında halen 11 işçi bulunuyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na bağlı TTK'ya ait Amasra'daki maden ocağında, 2019 yılında yapılan denetimde patlama riskine işaret edildiği ortaya çıktı.
Sayıştay'ın TTK 2019 Yılı Denetim Raporu'na göre iş cinayetinin yaşandığı Amasra'daki maden ocağında, üretim derinliğinin -300 metreye ulaştığı, çalışılan damarlarda gaz içeriklerinin yüksek olduğu, ani gaz degajı ve grizu patlama riski arttığı uyarılarına yer verildi. Sayıştay ayrıca, işçi sayısının tehlike doğuracak boyutta azaltıldığına, arızaların giderilemediğine de dikkat çekti. Sayıştay'ın raporuna göre 2019'da madende 190 iş kazası, 2020'de 164 iş kazası yaşandı.
Sayıştay raporunda, işçi sayısının tehlike doğuracak boyutta azaltıldığı, arızaların giderilemediği, yeraltı haberleşme sisteminin uzun süreler kesildiği, 24 saat takip gerektiren tehlikeli gaz ölçümü sisteminin sağlıklı işlemediği vurgulandı.
Raporda şu tespitler ve uyarılar yer aldı:
"Müessesede, iş zorluğu nedeniyle kanuni gerekliliklerin yerine getirilmesi durumunda işçilerin derhal emeklilik hakkını kullanması nedeni ile azalan işçi sayısına bağlı olarak, kömür kazı faaliyetinin yapıldığı ayaklarda yeterli sayıda işçi tertip edilemediği, bu durumun başta iş güvenliği olmak üzere üretim ve işgücü verimliliklerini düşürdüğü görülmüştür.
2019 yıl sonu itibarıyla Müessesede 2014 tarihli norm kadroya göre 110 olması gereken hazırlık işçi sayısının 35'e, 42 olması gereken barutçu sayısının 1'e, 53 olması gereken tarama söküm ve bakım işçi sayısının 13'e, 126 olması gereken nakliyat işçi sayısının 39'a, 43 olması gereken mekanizasyon işçi sayısının 23'e düştüğü, lavvar işçiliği, yerüstü mekanizasyon, elektrik-elektronik, kompresör cihaz bakım tamir, kuyu vinç, motor, talaşlı imalat gibi yerüstü ve yeraltı sanatlarında da belirgin işçi açığı olduğu, 3 vardiya tertip yapılamadığı için kritik arızalara zamanında müdahale edilemediği bu durumun üretimi ve iş güvenliğini etkilediği görülmektedir."
İŞÇİ SAYISI AZ OLDUĞU İÇİN ARIZALAR GİDERİLEMİYOR
Üç vardiya halinde çalışılmasına rağmen madende harici elektrik, kuyu elektrik ve telefon santrali servisleri arızaları personel eksikliği nedeniyle sadece gündüz giderilebiliyor. Raporda bu duruma dikkat çekilerek, "Gündüz vardiyası dışındaki olası arızalara anında müdahale edilememektedir. Dolayısıyla yeraltı haberleşme sisteminde uzun süreli kesintiler olabilmekte, kuyu ihraç sisteminde ve yerüstü elektrik tesislerinde önemli aksamalar meydana gelebilmektedir. Ocaktaki üretimin, su tahliyesinin, hayati önem arz eden havalandırmanın devamlılığı, merkezi gaz izleme servisi tarafından 24 saat takip edilmesi gereken tehlikeli gazların ölçülmesi için sürekli değişen şartlara göre gerekli sistemlerin kurulması, bu sistemlerin arıza ve bakım çalışmalarının eksiksiz ve zamanında yapılabilmesi, bu durumun gerek işçi sağlığı ve iş güvenliği gerekse üretimin sürekliliği açısından olumsuz sonuçlara sebep olmaması için Müessesenin, hazırlık, tamir tarama, bakım onarım, elektro-mekanik vb işçi noksanlıkları bir an önce giderilmelidir" denildi.
EN SON 10 GÜN ÖNCE DENETİM YAPILDI
5 Ekim 2022'de Sayıştay Başkanlığı Enerji Grup Başkanı İbrahim Özkarcı başkanlığında Uzman Denetçiler; Fatih Yoleri, Salih Temirci, Ümit Özçentik ile TTK Genel Müdürü Kazım Eroğlu ve beraberindeki ekibin Amasra TİM'de (Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesi) yer altına inerek -300/-350 kotları arasında incelemelerde bulunduğu ortaya çıktı.
Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü ise konuya dair yaptığı yazılı açıklamada, yapılan haberlerde "dezenformasyon" yapıldığını savundu. TTK, "Çalışılan ortamdaki havada yüksek metan gazı tespit edildi" şeklinde lanse edilmektedir. Söz konusu ifade tamamen yanlıştır. Ocak içerisindeki havalandırma ile kömürün bünyesindeki metan gazı birbirinden farklı konulardır. Dolayısıyla bu durum iş sağlığını ve güvenliğini etkileyen bir durum değildir" ifadelerini kullandı. TTK'nin açıklamasında, Sayıştay Başkanlığı Enerji Grup Başkanı Sayın İbrahim Özkarcı'nın madene denetim amacıyla değil, "nezaket ziyareti" için geldiği kaydedildi.
AMASRA'DA 2 YIL ÖNCE 164 İŞÇİ YARALANDI
Sayıştay'ın geçen sene TTK Genel Müdürlüğü ile beş müessese için tuttuğu raporda 2019 ve 2020'de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişlerinin müesseselere gitmedikleri, denetim ve teftiş yapmadıkları ortaya çıkmış, Amasra'da 1 yıl içinde 164 maden işçisinin yaralandığı belirtilmişti.
Sayıştay'ın Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesi raporuna göre 2019'da 190 iş kazası meydana gelirken, 2020 yılında 157'si yer altında, 7'si yer üstünde olmak üzere toplam 164 iş kazasında 164 işçi yaralandı. 2019'da yaşanan 190 kazanın 72'si göçük, 81'i düşme, çarpma, yuvarlanma veya kayma, 10'u malzeme taşıma veya kullanma, 11'i nakliyat, 5'i makine elektrik nedeniyle; 2020 yılında yaşanan 164 kazanın 60'ı göçük, 72'si düşme, çarpma, yuvarlanma veya kayma, 17'si malzeme taşıma, 9'u nakliyat, 3'ü makine elektrik nedeniyle meydana geldi.