'Denetimi Emniyet Müdürlüğü yapıyordu, 1 gün önceden bildiriliyordu'
Hendek'te 7 işçinin yaşamını yitirdiği fabrikadaki patlamaya ilişkin tutuklanlardan Ustabaşı Erşan Öztürk, Sorumlu Müdür Asiye Angın ile iş güvenliği uzmanı Aslı Bozkurt'un verdiği ifadeler alınmayan önlemleri ve ihmallerin boyutunu ortaya koydu: İşçilere baskı yapılıyordu, uyarılar yapıldı ama önlem alınmadı.
Sakarya'nın Hendek ilçesindeki havai fişek fabrikasında meydana gelen patlamaya ilişkin gözaltına alınan Sorumlu Müdür Hasan Ali Velioğlu, ustabaşı Erşan Öztürk, Sorumlu Müdür Asiye Angın ile iş güvenliği uzmanı Aslı Bozkurt önceki gün çıkarıldıkları mahkeme tarafından "taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma" suçundan tutuklandı. Şüphelilerin savcılık ve hâkimlik ifadeleri ise alınmayan önlemleri ve ihmalin boyutunu gözler önüne serdi.
'GÜVENLİ OLMADIĞINI BİLDİĞİM İÇİN FABRİKAYA GİTMEDİM'
Cumhuriyet'in haberine göre fabrikada iş güvenliği uzmanı olarak çalışan ancak 22 Mayıs'ta görevinden istifa eden Aslı Bozkurt ifadesinde fabrikadaki ihmalleri tek tek anlattı. Haftada 3 gün fabrikaya giderek şirketin çalışma birimlerini denetlediğini aktaran Bozkurt, "Olayın olduğu gün Sakarya'daydım. O bölgenin güvenli olmadığını bildiğim için fabrikaya gitmedim" dedi. İfadesinde fabrikanın bölümlerine değinen Bozkurt, "Fabrikanın Çin mahallesi olarak adlandırılan bölümüne çok fazla gitmezdim. Bunun nedeni orada çalışan A.Ç.'nin işini çok iyi yapan bir iş güvenliği uzmanı olmasıydı. Ancak bu bölümde de diğer bölümlerde olduğu gibi aksaklıklar görüyordum. En önemli sorun ise işçilerin yanlarına çok fazla malzeme almalarıydı" diye konuştu.
'FABRİKA MÜDÜRÜ İŞÇİLERE DAHA FAZLA ÜRETİM İÇİN BASKI YAPIYORDU, İŞÇİLER ENDİŞELİYDİ'
Bu konuda sorumluları ve işçileri sürekli uyardığını iddia eden Bozkurt, "Bölümlerde fazladan tespit edilen malzeme için tutanak tutmadım. Ancak işçilere daha fazla üretim yapmaları için fabrika müdürü Hasan Ali Velioğlu ile ustabaşı Erşan Öztürk baskı yapmaktaydı. Bu konuda uyarı yaptığımda, 'Biz bu işi yıllardır yapıyoruz. Sen ne biliyorsun. Haftada iki gün geliyorsun' diyordu. İşçilerin ne kadar malzeme ürettikleri listeye yazılıyordu. Bu kontrol kapsamında işçiler endişe taşıdıkları için tedbirleri unutarak daha fazla malzeme üretmeye çalışıyorlardı" dedi.
'İŞÇİLER SÜREKŞİ BURASI PATLAYACAK, BİR ŞEY YAPIN DİYORDU'
Bozkurt ifadesinde özetle şunları söyledi: "İşçilerden bana sürekli şikâyet gelmekteydi. İşçiler bana, 'burası patlayacak, başımıza bir şey gelecek, bir şey yapın' diyordu. Yapmış olduğum incelemeler sonucunda her şeyi iş sağlığı güvenliği kurul toplantı tutanaklarına yazmama izin verilmiyordu, çünkü benim çalıştığım özel işletme bu şirketle çalışmaya devam ediyordu. Benim gücüm de bir yere kadar. Yeşil renkli binanın, bana ana barut deposu olduğu dahi söylenmedi. Burayı atıl bir bina zannettiğim için hiç denetlemedim. Denetlenecek yerleri bana onlar gösteriyordu. Ayrıca çalışanların kişisel koruyucuları ve donanımları da bulunmamaktaydı."
USTABAŞI: DENETİMİ SAKARYA EMNİYETİ YAPARDI, DENETİM OLACAĞI BİR GÜN ÖNCEDEN SÖYLENİRDİ
Ustabaşı Erşan Öztürk ise ifadesinde patlamanın yaşandığı fabrikada 30 senedir çalıştığını belirterek, fabrikadaki denetimleri il emniyetinin yaptığını söyledi.
Öztürk'ün ifadesi şöyle: "Fabrikada imalat fazlası malzeme ve stokta olması gerekenden fazla malzeme yoktu. Üretilen mallar kolilendikten sonra sevkiyata hazır hale gelir, depoya götürülür. İşçilere daha fazla mal üretimi için baskı yapmadım. Baskı yapılmasına da şahit olmadım. Fabrikadaki denetimler Sakarya İl Emniyet Müdürlüğü tarafından yapılır. Ankara'dan denetime gelenler olur. Denetim olacağı bana bir gün önceden söyleniyordu."
'EKSTRA ÖNLEM ALMIYORDUK'
"Zaten tedbirli çalıştığımız için ekstra bir önlem almıyorduk. İşçilere koruyucu kıyafet vermiştik. Ama sıcak olduğu için bizi dinlemeyerek giymiyorlardı. İmal edilen ürünlerin konulduğu depoların bazılarına hammadde konulduğunu bilmiyordum."
'BELİRLENEN MİKTARDA ÜRETİM YAPMAYAN İŞÇİDEN HESAP SORULURDU'
Sorumlu Müdür Asiye Angın savcılık ifadesinde her işçi için üretim miktarının belirlendiğini aktardı.
Angın'ın ifadesi ise şöyle:"İşçi başına düşen üretim miktarı ustabaşı tarafından belirleniyor. İşçiden bu miktarda üretim yapması isteniyor. Üretim çıkmadığı zaman da bu durum işçiden soruluyor. Bu geçmişten günümüze devam eden bir süreçtir."
'PATLAMADAN 20 GÜN ÖNCE RAHATSIZ EDİCİ BİR KOKU VARDI'
"Patlamadan 15-20 gün önce jelatinleme bölümündeki arkadaşım Kosova'ya gönderilmek için üretilen ürünlerden rahatsız edici bir koku geldiğini söyledi. Bunu fabrikanın sahibi Yaşar Coşkun'a, Hasan Ali Velioğlu'na ve Erşan Öztürk'e söylediğini tahmin ediyorum. Daha sonra Erşan Öztürk kâğıdın yapışmasında kullanılan tutkalın fazla sürülmesi nedeniyle nemlenme olduğunu anlamış, bu mallar kurumaya bırakılmıştı. Pandemi sürecinde üretim yavaşladı. Ancak üretilen malların ne kadarının satıldığını ya da depoda saklandığını bilmiyorum. Şikâyetçilerin beyanlarında söyledikleri denetleme olmadan önce bize bilgi geldiği ifadesi doğrudur."
'DENETLEME ÖNCESİ ŞİRKETE NASIL BİLGİ GELDİ BİLMİYORUM'
"İl Emniyet Müdürlüğü tarafından denetleme yapılırdı. Denetleme olmadan önce şirkete nasıl bilgi geldiğini bilmiyorum. Ben patlamanın muska bölümünde olduğunu düşünmüyorum."
'ÜRÜNLER SIKINTILIYDI, UYARDIK DİNLEMEDİLER'
Sakarya'nın Hendek ilçesindeki havai fişek fabrikasında meydana gelen patlamaya ilişkin müşteki ifadelerindeki vahim iddialar dikkat çekti. Şikâyetçiler özellikle Kosova'ya gönderilmek için üretilen ürünlerde sıkıntı olduğunu ancak bunu yetkililere bildirmelerine rağmen önlem alınmadığı belirtildi:
"-Patlamanın olduğu yerde muska ve torpil denilen patlayıcılar üretiliyordu. Üretilen mallar nemlenme yapmıştı. Kurutmak için dışarı çıkardılar. Hatta bu ürünlerden duman çıkıyordu.
-Kosova'ya gönderilecek patlayıcı malzemelerinin daha fazla ses çıkarması için imalathanenin hemen önünde masanın üzerinde kurutulmaya bırakıldığını gördüm.
-Patlamanın meydana geldiği yerde imalat fazlası malzeme olduğunu biliyordum. Üretilen malzemeler patlamanın olduğu yerde tutuluyordu.
'TEHLİKELİ OLDUĞUNU YETKİLİLERE BİLDİRDİK, BUNA RAĞMEN ÖNLEM ALMADILAR'
"-Pandemi sürecinde fazla olan ürünler depoya konuldu. Rutubetten dolayı çok sayıda malzeme kurutulmaya bırakılıyordu. Güneşe serilen malzemeler yanıcı olduğu için korkuyorduk. Çok kez uyarmamıza rağmen önlem alınmadı. 'Siz çalışmaya devam edin' denildi. Güneşle temas eden bu malzemeler patlamaya neden olur.
-Muska isimli malzeme kolilerde şişme yapmıştı. Bu durumun tehlikeli olduğunu yetkililere bildirdik. Ayrıca jelatin bölümünde de makineler aşırı ısınıyordu. Ancak bunu da bildirmemize rağmen önlem almadılar."