Çin-ABD gerilimi: Asya Pasifik'te sular ısınıyor
ABD Temsilciler Başkanı Nancy Pelosi, Hint-Pasifik bölge gezisi kapsamında Tayvan'ı ziyaret etti. Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesini çiğnediğini belirten Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan açıklarında 3 günlük askeri tatbikat başlattı.
Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Hint-Pasifik gezisi kapsamında Tayvan'ı ziyaret etmesi, Çin Halk Cumhuriyeti ve ABD arasında gerilimi arttırdı. Dün gece yarısı Tayvan'ın başkenti Taipei'ye iniş yapan Pelosi'nin uçağına, Amerikan ve Tayvan Hava ve Deniz Donanmasından savunma uçakları ve gemileri eşlik etti. Pelosi'nin uçağının Tayvan hava sahasına giriş yapmasıyla, Çin savaş uçakları Tayvan Boğazını geçerek Tayvan'ın hava sahasına giriş yaptı. Çin, Tayvan açıklarında 3 günlük askeri tatbikat başlattı.
Pelosi'nin Tayvan ziyareti, 1997 yılında bir önceki Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich'in ziyaretinden bu yana bir ilk. Ziyareti kapsamında Tayvan lideri Tsai Ing-Wen öncülüğündeki heyetle görüşen Pelosi, "ABD'nin Tayvan ile dayanışması hayatidir. Tayvan'da ve dünyanın geri kalanında demokrasiyi koruma kararlılığımız değişmemiştir. Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) artan saldırganlığı karşısında, kongre delegasyonumuzun ziyareti Amerika'nın Tayvan'ın yanında yer aldığının açık bir ifadesi olarak görülmelidir" ifadelerini kullandı.
Tayvan lideri Tsai ise, Pelosi'ye "Uğurlu Bulutlar Düzeni" adı verilen şeref madalyasını takdim ederek, kritik bir dönemde Tayvan'ın yanında olduklarını gösterdikleri için Pelosi'ye teşekkür etti.
ÇİN: ABD BÜYÜK BİR BEDEL ÖDER
Pelosi'nin ziyareti öncesi açıklama yapan Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chingying, ABD'nin provokatif adımlar attığını belirterek, "ABD, yükselen bu gerilimin sorumluluğunu üstlenmeli. ABD, Çin'in egemenliğiyle ilgili güvenliğini baltaladığı için büyük bir bedel öder" ifadelerini kullandı.
Çin Savunma Bakanlığı Sözcüsü Wu Wian ise, Pelosi'nin ziyareti sonrası Çin ordusunun "hedefi belli askeri operasyonlar" başlatacağını duyurdu ve ordunun operasyonunun "ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü kararlılıkla savunmayı ve dış müdahaleleri ve ayrılıkçı Tayvan bağımsızlığı girişimlerini kesin bir şekilde engellemeyi" amaçladığını söyledi.
Çin Dışişleri Bakanlığı, ABD'nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns'ü acilen bakanlığa çağırdı. Dışişleri Bakanlığı, Burns'ü ABD'nin "tek Çin" ilkesini ve ABD-Çin ilişkilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri'deki taahhütleri ihlal ettiği konusunda uyardı.
ABD, 1979'da imzalanan Diplomatik İlişkilerin Kurulmasına İlişkin Çin-ABD Ortak Bildirisi'nde Çin Halk Cumhuriyetini Çin'in tek meşru temsilcisi olarak tanıdığını belirtmişti. İkinci Dünya Savaşı sonrası Çin'de çıkan iç savaşı Mao Zedung komutasındaki Çin Komünist Partisi askerlerine karşı kaybeden Komintang destekçileri, Tayvan'a kaçmış,burada milliyetçi Çin hükümeti kurarak asıl Çin'i kendilerinin sürdürdüğünü iddia etmişti. Çin Komünist Partisi, Çin'in sürdürücüsünün anakaradaki Çin Halk Cumhuriyeti olduğunu belirtti ve Tayvan'a düzenli olarak anakaraya bağlanma çağrısında bulundu. 1970'lere gelindiğinde Birleşmiş Milletler, Çin'in sürdürücüsü olarak Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıdı ve Tayvan'la diplomatik ilişkilerini sınırlı tuttu.
ABD'nin Tayvan'la ilişkileri tarihsel bir derinliğe uzanıyor. Milliyetçi Çin'in tesis edilmesinde belirleyici rolü olan ABD geride kalan tarihte Tayvan'ı Çin'e karşı bir jeo-politik üs olarak kullandı. ABD için bugün Tayvan'ın jeo-politik konumu daha da önem kazanmış bulunuyor. Dünya hegemonu konumunu yeniden ihya etmeye girişen ABD emperyalizmi bakımından Çin-Tayvan gerilimi ve savaşı tıpkı Rusya-Ukrayna savaşı gibi sonuçlar üretmeye elverişli görülüyor. Çin'i de Rusya gibi bir yıpratma savaşına çekerek zayıflatmak güncel strateji olarak öne çıkıyor. Kuşku yok ki bu emperyalist rekabet ve yeniden paylaşım savaşını hazırlayan koşulları olgunlaştırıyor. Yeni bir dünya savaşını adım adım hazırlıyor.