EMEK

Alia�a'da 97 i�çi i� cinayetinde katledildi

�ZM�R - ETHA
26 Temmuz 2022 Sal�

Sao Paulo uçak gemisinin asbest yüklü olmas�na ra�men Alia�a'da sökümü için bakanl�k taraf�ndan onay verildi. 2013-2022 y�llar� aras�nda Alia�a'da 97 i�çinin i� cinayetinde katledi�ini aktaran �S�G Meclisinin raporu, bir kez daha Türkiye'nin dünyan�n çöplü�ü haline getirildi�i ve i�çinin can�n�n hiçe say�ld��n� gözler önüne serdi.

��çi Sa�l�� ve �� Güvenli�i Meclisi, Alia�a'da 2013-2022 y�llar� aras�nda ya�anan i� cinayetleri verilerini payla�t�. Rapora göre 97 i�çi hayat�n� kaybetti.

Üç bölümden olu�an raporda, birinci bölümde Sao Paulo uçak gemisinin Alia�a'ya do�ru yola ç�kmas� sonras� k�saca "asbest nedir?" sorusuna de�inildi. �kinci bölümde 6331 Say�l� �� Sa�l�� ve Güvenli�i Yasas�'n�n uygulanmaya ba�land�� 2013 y�l�ndan bu y�l�n ilk alt� ay�n� kapsayan sürede Alia�a'da meydana gelen i� cinayetlerini ve çal��ma ko�ullar� de�erlendirildi. Üçüncü bölümde ise bu de�erlendirme grafiklerle aktar�ld�.

Raporun tamam� için t�klay�n�z.

1. BÖLÜM SAO PAULO UÇAK GEM�S�, ASBEST VE SA�LI�IMIZ
�çinde yüzlerce ton asbest, toksik madde ve zehirli gaz bar�nd�ran, Brezilya donanmas�na ait Sao Paulo uçak gemisinin söküm i�leminin Alia�a'da yap�lmas� için gerekli onay�n; Çevre, �ehircilik ve �klim De�i�ikli�i Bakanl�� taraf�ndan verildi�i hat�rlat�lan raporda, dünyan�n birçok ülkesinde söküm i�lemi onay� almam�� bu geminin sökümüne izin verilmesinin Türkiye'nin nas�l bir çöplük haline getirildi�ini gösterdi�i, bu alanda yar�� halinde oldu�umuz ülkelerin ise ise Banglade�, Pakistan ve Hindistan oldu�u kaydedildi.

Daha önceki y�llarda da benzer durumlarla kar��la��ld�� kaydedilen raporda, "Örne�in 22 Haziran'da Alia�a Gemi Söküm Tesisleri'nde parçalanan 'Gökhan Han' adl� gemide asbest tespit edildi�ini Asbest Söküm Uzmanlar� Derne�i ve Ege ��çi Birli�i aç�klam��, asbestin havaya da��lmas�n� engelleyen donan�mla i�çiler için koruyucu k�yafet ve ekipman olmadan sökümü yapan K�l�çlar Gemi Söküm Firmas�'n�n üretiminin durdurularak i�çilerin sa�l�k taramas�ndan geçirilmesi istenmi�ti."

�S�G Meclisi olarak Sao Paulo uçak gemisi ile ilgili mücadelenin geçen y�l ba�lad�� belirtilen raporda, mücadelenin sürece�i de kaydedildi. Gemi sökümü ile tekrar gündeme gelse de asbest sorunu her yerde oldu�u ifade edilen raporda, "Özellikle y�llard�r süren kentsel dönü�üm süreçlerinde üzeri örtülen bir konu. Oysa asbest y�llarca bina yap�m�nda kullan�ld�: Çat�, yer ve tavan kaplamalar�, yal�t�m amaçl� püskürtme kaplamalar, yang�na dayan�kl� yal�t�m panelleri, kaloriferler, kazanlar, asbestli çimentodan imal edilmi� ürünler, conta elemanlar�, at�k su borular� ve derzlerde. Bu noktada asbest üzerine konu�urken sadece gemi sökümü de�il kentsel dönü�üm ba�ta olmak üzere sorunun hayat�m�z�n her alan�nda kar��m�za ç�kt��n� unutmamal�y�z" denildi.

K�saca asbestin (amyant), �s�ya, a��nmaya, kimyasal maddelere oldukça dayan�kl�, yap�sal özellikleri aç�s�ndan esnek, silikat kristallerden olu�an lifli yap�da bir mineral oldu�u aktar�lan raporda, ba�ta solunum sistemi olmak üzere sa�l�k üzerine iki grup etkisi oldu�u kaydedildi ve �öyle aç�kland�: "Kanser d�� hastal�klar ve kanserler. Asbestin yapt�� kanser d�� hastal�klar�n ba��nda akci�erlerde sonuçta nas�rla�maya ve solunum yetmezli�ine giden bir pnömokonyoz olan asbestozis; akci�erlerin üzerindeki zarda kal�nla�malar, kireçlenmeler, akci�er zarlar�nda su toplanmas�d�r. Asbest ayr�ca akci�er ve akci�erin üzerindeki zar�n kanseri (mezotelyoma) ba�ta olmak üzere de�i�ik organ kanserlerine de neden olur. Özellikle bu kanserlerden mezotelyoma günümüzde tam bir tedavisinin olmamas� nedeniyle en a��r ve öldürücü olan�d�r."

II. BÖLÜM: SON ON YILDA AL�A�A'DA EN AZ 97 �� C�NAYET�
2013 y�l�ndan 2022 y�l�n�n ilk alt� ay�na kadar olan dönemde Alia�a'da en az 97 i�çinin hayat�n� kaybetti�i aktar�lan raporda, i� inayetlerine ili�kin bilgiler �öyle s�raland�:
🔹 "Bilgi kaynaklar�m�za da bakt��m�zda (101 bin nüfuslu) Alia�a'da meydana gelen her üç i�çi ölümü (özellikle gemi söküm ve metalde) ulusal bas�na yans�mamakta, SGK'ya bildirim yap�lsa da toplumdan gizlenmeye çal��lmaktad�r. Ancak yereldeki s�n�f hareketi sayesinde gizlenmeye çal��lan ölümler bas�na yans�maktad�r.
🔹 �� cinayetlerinin yüzde 28'i gemi sökümde ve yüzde 27'si de metaldedir. Yani i�çi ölümlerinin yar�dan fazlas� bu iki sektörde meydana gelmektedir. Özellikle gemi söküm sektörüne dikkat çekmek istiyoruz. Son bir y�lda bu sektörde gerçekle�en 7 i�çi ölümü kula�a az gelebilir. Zira Türkiye'de her y�l 2000 civar�nda i�çi çal��rken ölüyor. Ancak ilçede bin 500 civar�nda gemi söküm i�çisi bulundu�unu, oran olarak bakt��m�zda Alia�a gemi söküm sektöründeki ölümlerin oran�n�n Türkiye'de resmi olarak aç�klanan i�çi ölüm oran�n�n 30 kat�na denk geldi�ini belirtirsek durum daha iyi anla��lacakt�r.
🔹 Gemi söküm ve metal sektörlerinde 'çavu�' denilen patrona yak�n i�çiler vas�tas�yla bir çe�it ta�eron-güvencesiz çal��t�rma ko�ulu hakim k�l�nm��t�r. ��çiler uzun ve yo�un bir biçimde i� güvenli�i-güvencesinden yoksun bir biçimde çal��t�r�lmaktad�r. Kimya ve in�aat i�kolunda da ta�eron çal��t�rma yayg�nd�r. Ölen 16 kimya i�çisinin 11'i ta�eron i�çidir. Ölen 11 in�aat i�çisinin tamam� ta�eron i�çidir.
🔹 ��çi yaralanmalar�n�n ve ölümlerinin ba�l�ca nedenleri ezilme, patlama, yang�n ve yüksekten dü�me. ��çilere ilk yard�m-ambulans sonras� ilk müdahale Alia�a Devlet Hastanesi'nde yap�l�yor. Ciddi vakalarda i�çiler Menemen, Bozyaka ve Çi�li'ye sevk ediliyor. �çinde mikro cerrahi ve yan�k ünitesi de olan meslek hastanesinin in�aat� ise hala sürüyor.
🔹 Alia�a'da da birçok i�çi Covid-19 hastal��na yakaland� ancak bu nedenle tespit edebildi�imiz tek ölüm Haba� ��yeri Hekimi Mustafa Selek'in 2 Aral�k 2020 tarihli vefat�.
🔹 Son on y�lda yaln�z 2 kad�n i�çi ölümünü tespit edebildik. Kad�nlar sanayide daha çok mutfak, ofis i�leri, i� güvenli�i uzman�, çevre mühendisi vb. i�lerde, tar�mda (yevmiyeli tar�m i�çili�i ve çiftçi) ve evde çal��yorlar.
🔹 Son on y�lda üç göçmen/mülteci ölümü tespit edebildik: 1 �talyal� ve 1 Ukraynal� gemi i�çisi ile Petkim in�aat�nda çal��rken ölen Hindistanl� makine mühendisi. Bölgede az say�da da olsa Suriyeli ve Afganistanl� i�çiler de var. Genelde kay�td�� çal��t�r�l�yorlar, �antiyelerin ko�u�lar�nda yat�yorlar, çal��ma saatleri belli de�il. (gece çal��ma, tatilde çal��ma vb. mevcut)
🔹 Son on y�lda tespit etti�imiz çocuk i�çi ölümü yok. Çocuklar genelde sanayi sitelerinde, torna atölyelerinde ve tar�mda çal��yorlar. Özellikle yazlar� 12-13 ya�lar�nda çal��an çocuklara da rastl�yoruz.
🔹 Son on y�lda i� cinayetlerinde ölenlerin 8'i sendikal� i�çiydi. Bu da oransal olarak tespit etti�imiz ülke ortalamas�n�n 3-4 kat üzerinde. Ayr�ca ölen ba�ka sendikal� i�çiler de olabilir. Ancak bu üyelikler sadece ka��t üzerinde oldu�u için kay�tlar�m�za yans�mam��t�r."

Her seçim sonras�nda i�ten atmalar�n oldu�u belediyede, ölümler sonras� gemi sökümde, özellikle T�S dönemlerinde Petkim'de ve çal��ma ko�ullar�na kar�� Haba�'ta i�çi direni�lerine tan�k olundu�una dikkat çekilen raporda, "Alia�a köklü bir s�n�f bilincine ve örgütlülü�e sahip. Önümüzdeki dönemde de bölgenin i�çi mezarl��na ve Bat�l� ülkelerin çöplü�üne dönü�mesine kar�� mücadelenin yükselece�ine olan inanc�m�z tamd�r. Biz de üzerimize dü�en sorumluluklar� yapmaya haz�r�z" denildi.

Son olarak raporda, 2013-2022 / Alia�a'da i� cinayetlerinde hayat�n� kaybeden 97 i�çinin isimleri s�raland�: Talip Yaman, Hilkan Arcan, Y�ld�r�m Kipel, Celal Gündüz, Mehmet Çetin, �lyas B�d�k, Veli Bal, Y�lmaz Demir, O�uz Ta�k�n, Adnan Akbulut, Behçet Marangoz, Hasan Türk, Hamit Yarg�, Turan Arslan, Mustafa Selek, Serkan �aml�, Rauf ., Gürkan Kaynar, Erkan Er(n)gin, Kadir Özdemir, Mustafa Co�an, Can Sünmez, U�ur Örtün, �aban Karaca, Musa Gezer, Caner Bircan, Mehmet Zeki Özkan, Murat Erem, Seyfettin Özü, Nizamettin Sevinç, Davut Dikilita�, Mehmet Emin �avur, Roberto Montegurdia, Mehmet Hatipo�lu, Zakir Çetinkaya, Turan Duran, Mehti Yakt�, Anoop Singh Rawat, Mehmet Koç, Nihat Abayl�, Hasan Bostanc�, Evren Erik, Esma Ba�kurt, Cihangir Mamak, Mehmet Sait Akan, Mehmet Emin Ar�k, �afak Deliorman, Servet Özkaya, Selçuk Kubur, Serhat Çetin, Yusuf Kepenek, Mehmet Dere, Mehmet Karademir, Kemal �a�mazer, Ula� Selçuk �laslan, Re�at Do�antürk, Göksel Tosun, Erol Gülbahçe, Osman Canbulut, Ali Gür, Oktay Fidan, Serdal Çetin, Selim Sa�alt�c�, Musa Alt�nsoy, Gürkan Y�ld�r�m, �enol Elmas, Tevfik Türko�lu, Ramazan U�ur, Ahmet Güleç, Yalç�n Çakar, Necati Kahraman, �hsan Bircan, Cemal Doymaz, Ercan Y�ld�r�m, Volkan Orman, Akif Uçar, Engin Özder, Mustafa I��k, Özkan Türk, Timuçin Köker, Ali Aktepe, Raziye A�ünlü, Behlül Gökduman, Nasreddin Y�ld�zhan, �brahim Pa�a, Osman Okyay, Özkan Köse, Engin Solmaz, Do�an Balc�, Davut Özdemir, Veysi Akyüz, Nurettin Durgun, Yalç�n Arzuman, Ersin �ahin ve ismini ö�renemedi�imiz 3 i�çi.

Alia�a'da 97 i�çi i� cinayetinde katledildi

�lgili Haberler