EMEK

AKP'li y�llarda en az 888 çocuk i�çi hayat�n� kaybetti

ETHA
12 Haziran 2023 Pazartesi

Okulda ya da oyun park�nda olmas� gereken çocuklar AKP'nin sermaye odakl� politikalar� nedeniyle günden güne i�çile�iyor. 12 Haziran Dünya Çocuk ��çili�iyle Mücadele Günü dolay�s�yla bir rapor yay�mlayan �S�G Meclisi, ula�t�klar� verilerle AKP'li y�llarda en az 888 çocuk i�çinin katledildi�ini belirtti. Ancak kay�t d�� daha çok çocu�un i� cinayetinde ya�am�n� yitirdi�ini vurgulayan �S�G Meclisi, "Çocuk i�çilik yasaklanmal�d�r" dedi.

�� Sa�l�� ve ��çi Güvenli�i (�S�G) Meclisi, 12 Haziran Dünya Çocuk ��çili�iyle Mücadele Gününde yay�mlad�� raporla, AKP'li y�llarda en az 888 çocuk i�çinin i� cinayetlerinde katledildi�ini bir kez daha gözler önüne serdi.

Okul s�ras�nda, oyun park�nda olmas� gereken çocuklar�n yoksulluk, güvencesiz i�çilik, �iddet ve i� cinayetleri cenderesi alt�nda oldu�u belirtilen raporda, AKP'nin hayata geçirdi�i tar�m, sanayi, e�itim ve sosyal politikalar�n her geçen gün daha fazla çocu�un i�çile�mesini beraberinde getirdi�i, di�er yandan ise sanki "çocuk i�çilik" yokmu� gibi bir hava verilerek bu sorunun görünmez k�l�nmaya çal��ld�� vurguland�.

Çocuk i�çili�e devlet ve sermaye politikas� olarak me�ruluk kazand�rma giri�imleri yasaklanmas� gereken bir olgunun yasalla�t�r�lmas�n� kolayla�t�rd��na dikkat çekilen raporda, "Eski Milli E�itim Bakanlar�ndan Ziya Selçuk'un mevsimlik tar�m i�çisi çocuklarla çektirdi�i ve tepki toplayan foto�raflar�ndan sonra TESK Genel Ba�kan� Bendevi Palandöken'in ‘Bizim ç�raklar�m�z çocuk i�çi de�ildir, onlar ustalar�ndan meslek ö�renen ö�rencilerdir' sözlerine uzanan k�l�f bulma anlay�� çocuk i�çili�i me�rula�t�rman�n u�raklar�ndand�r. Asgari düzeyde dahi olsa ‘kamu yarar�' gözetmesi gereken politika yap�m a�amalar�n�n çocuk i�çili�i ola�anla�t�rmas� ve kan�ksatmas�, çocuk i�çi i� cinayetlerinin art��nda pay sahibidir" denildi.

2013 y�l�ndan bu yana i� cinayetlerinde katledilen çocuklar�n bilgilerini kay�t alt�na al�nd�� belirtilen raporda, "en az" vurgusunun yap�lmas�n�n ula��labilen verilerden kaynakl� oldu�u ancak daha fazla çocuk i�çinin katledildi�i de eklendi.

AKP'li y�llarda en az 888 çocu�un çal��rken hayat�n� kaybetti�i belirtilen raporda, Türkiye'deki despotik emek rejimini ba�l�ca kolonlar�ndan birini olu�turan çocuk i�çilik ve i� cinayetlerine dair sat�r ba�lar� �öyle özetlendi:
🔹 Türkiye, ILO'nun 138 say�l� �stihdama Kabulde Asgari Ya� Sözle�mesini 1998 y�l�nda, 182 say�l� En Kötü Biçimlerdeki Çocuk ��çili�inin Yasaklanmas� ve Ortadan Kald�r�lmas�na �li�kin Acil Eylem Sözle�mesini ise 2001 y�l�nda onaylad�. Aile Çal��ma ve Sosyal Hizmetler Bakanl�� taraf�ndan, 2017-2023 dönemini kapsayacak �ekilde güncellenmi� Çocuk ��çili�i ile Mücadele Ulusal Program� (2017-2023) haz�rland�. Ne var ki, siyasi iktidar çocuk i�çili�i engellemek yerine, halkla ili�kiler stratejisinin bir parças� olarak me�rula�t�rma yolunu tercih etmektedir.
🔹Türkiye'de çocuk i�çilik, üretimi ayakta tutan bir olgu olarak varl��n� korumaktad�r. Devletin resmi verileri çocuk i�çili�in gerçek boyutlar�n� perdeliyor. Çocuk i�çili�in azald��na dayanak gösterilen istatistiklerde say�s� 1,5 milyonu bulan ç�rak, stajyer ve meslek e�itimi gören ö�renci olmak üzere çocuk i�çili�in ana gövdeleri eksik. Öte yandan çocuk i�gücü anketleri yaz aylar�nda de�il, Türkiye'de mevsimsel olarak, çocuk i�çili�in en az oldu�u Ekim ile Aral�k aylar�nda yap�l�yor, bu da çocuk i�çili�in gerçek boyutlar�n� gizliyor.
🔹Bu duruma ek olarak yanl�� d�� ve iç politikalar sonucu Türkiye'de ya�ayan Suriyeli ve Afganistanl� mülteci say�s�n�n, kayd� bulunmayan göçmen ve mültecilerle birlikte alt� milyon civar�nda oldu�u tahmin ediliyor. Bu nüfusun önemli bir k�sm�n� olu�turan göçmen ve mülteci çocuklar�, tar�m, sanayi, in�aat, ticaret gibi i�kollar�nda günübirlik ve güvencesiz �ekilde i�gücü piyasas�na dahil oluyor. Türkiye'yi aç�k hava çal��ma kamp�na çeviren bu politikalar patronlar aç�s�ndan, ücret pazarl�� ve örgütlenme imkân� bulunmayan, ücret ödemelerini eksik yat�rabilece�i ya da geciktirebilece�i, hakk�n� arad��nda �iddet uygulayabilece�i, zorla çal��t�rabilece�i ek bir çocuk i�çi kitlesi anlam�na gelmektedir.
🔹Çocuk i�çili�in en kötü biçimleri aras�nda say�lan tar�m, Türkiye'de ücretli ve ücretsiz aile i�çisi çocuk i�çili�in en yo�un oldu�u i�kolu ve çocuk i�çilik bak�m�ndan ba�l�ca sektör. Tar�m i�çisi çocuklar�n ço�unlu�u ise 5–14 ya� aras�ndaki çocuklardan olu�uyor. Yani tar�mda çocuk eme�inin yo�un olmas�n�n iki yönü bulunuyor: Bir yönünü tar�m�n çökertilmesi ve aile eme�i içinde görmeliyiz. Di�er yönü ise mevsimlik i�çiliktir. Çocuklar mevsimlik i�çili�in kad�nlar ile birlikte omurgas�n� olu�turmaktad�r ve ‘çocuklar� çekip al�rsan�z mevsimlik i�çilik kalmaz'…
🔹Çocuk i�çili�in di�er biçimini ise (4+4+4 e�itim sistemiyle iyice yerle�en) ç�rak ve stajyerlik olu�turmu�tur. MEB ile sermayenin i�birli�i çerçevesinde çocuklar organize sanayide ve fabrikalarda uzun çal��ma saatlerinde, çok dü�ük ücretlerle çal��t�r�lmaktalar. Çal��ma sürelerinin bir k�sm� teorik e�itime ayr�lan ç�raklar ‘ö�renci' say�lmakta, MEB'in belirledi�i i�kollar�nda ç�rakl�k sözle�mesi yap�larak çal��maktad�r. Stajyer çocuk i�çilerin notunun yar�s�n� patron vermektedir. Bu ko�ullar yüzünden ucuza çal��t�r�l�rlar. Hatta meslek okullar� sanayinin fason i�letmeleri haline gelmi�tir. Çünkü Koç'un da dedi�i gibi ‘Meslek lisesi memleket meselesi'dir.
🔹Güncel bir tart��ma olarak Mesleki E�itim Merkezlerine (MESEM) de�inmek gereklidir. MEB ile A-101 zincir marketleri aras�nda ‘sektör çal��anlar�n�n MESEM arac�l��yla e�itim ö�retim sürecine dâhil olmas� ile mesleki e�itim ve istihdam süreçlerini ya�ama geçirmek' amac�yla imzalanan protokole göre ö�renciler haftan�n dört gününü A-101'de, bir gününü ise okulda geçirecekti. Tepkiler üzerine protokol iptal edildi ama daha MEB ile Hakmar Express, Bursa �l Milli E�itim Müdürlü�ü ile Köfteci Yusuf aras�nda imzalanan protokoller bas�na yans�d�. MEB'in uzun süredir çocuk i�çili�i yasal ve me�ru hale getirme çabas� neticesinde MESEM'lerde ‘e�itim alan' çocuk say�s� 2022 y�l� Ekim ay�nda 900 bine yükseldi. �ktidar�n ba�ar� öyküsü olarak anlatt�� bu projelerin ekseninde ise çocuk i�çi sömürüsü var. Devletin yapt�� aç�klamaya göre mesleki e�itim kurumlar�n�n döner sermayeleri 2021 y�l�na göre yüzde 243 art��la 2022 y�l�n�n ilk sekiz ay�nda 1 milyar 75 milyon oldu. Yine özellikle AB ülkeleri örnek verilerek mesleki e�itimin özel sektöre kayd�r�lmas� gerekti�i belirtiliyor. Burada amaçlanan ise AB sermayesi için ucuz emek gücü kayna�� transferini sa�lamak.
🔹Genel seçim ve ba�kanl�k seçiminin bitmesinden ard�ndan hükümete 11 maddelik talep listesi ileten patronlar�n istekleri aras�nda yer alan ‘Kalifiye eleman yeti�tiren merkezlere MEB kaynakl� ö�retmen deste�i verilsin' ifadesi dikkat çekicidir. Patronlar, sadece çocuk i�çili�in varl��na devam etmesini istemekle kalmadan, i�çilik sürecini en erken a�amalardan itibaren kontrol etmek, yönetmek ve yönlendirmek arzusunda olduklar�n� dile getirmekteler. Çocuk i�çilerin e�itim ve kalifikasyon sürecinin e�itim ö�retim maliyetlerini ise kamuya y�kmak istemektedirler.
🔹Hizmet sektöründe çal��an çocuklar genel olarak ayakkab� boyac�l��, seyyar sat�c�l�k, araba cam� silme, at�k toplama gibi i�lerde çal��rken, bu i�ler genel olarak kalabal�k �ehir merkezlerinde ve tehlikeli ortamlardad�r. Dengeli ve yeterli beslenmeyen, bir k�sm� ise geceyi sokakta veya çöplüklerde geçiren çocuklar�n çal��malar� haftan�n 7 günü ve günlük 14 saate varan çal��ma saati bulabilmektedir.

🔹Yasalar, uluslararas� sözle�meler, ulusal programlar çocuk i�çilerin sa�l��n� koruyamam��t�r. �� cinayetleri sonras� adaletsizlik, cezas�zl�k bir kural haline gelmi�tir. Örne�in 13 ya��ndaki kimya i�çisi Ahmet Y�ld�z plastik enjeksiyon makinesine s�k��arak can verdi, hastaneye trafik kazas� geçirdi diye getirildi ve i�verenine aç�lan davada 30 bin 40 TL ceza verildi ve bu 24 taksite bölündü. Örne�in 16 ya��ndaki otel i�çisi Muhammet �sa Soysal'�n ailesinin açt�� davada mahkeme, "65 ya��na kadar ya�ar, asgari ücretle çal��rd�. Hayat� boyunca da 47 bin lira kazan�rd�" diyerek tazminat karar�n� verdi. ��te bu ve verebilece�imiz onlarca karar da durumu özetlemektedir.
🔹Çocuk i�çili�i yayg�nla�t�rmaya ve me�rula�t�rmaya yönelik politikalar, yürürlükte olan iktisadi kalk�nma ve büyüme modelinin bir sonucudur. Türkiye ekonomisini ihracata dayal� rekabetçi modelle büyütme stratejisi toplumun büyük bölümünü i�çile�tirmekte, mevcut i�çi rezervini daha h�zl� doldurmak amac�yla çocuklardan ya�l�lara tüm nüfus katmanlar�n� sefalet ko�ullar�na itmektedir. Tarihsel olarak kapitalizmin vazgeçilmezlerinden birisi olan çocuk i�çilik, üretim teknikleri ve üretici güçler geli�se de hakim formunda yo�un emek gücüne dayal� sömürü üzerinden devam etmektedir. Çocuklar�m�z�n güzel günlerde sa�l�kl� ve mutlu ya�amalar�, gelece�e güvenle bakmalar� için sadece ekonomik veya sosyal politikalarla s�n�rl� kalmayan, siyasal düzeyde de büyük ve köklü bir dönü�ümün ya�anmas� gerekti�i aç�kt�r."

ÖNER�LER
🔹"Ucuz çocuk i�gücünü te�vik eden ve bunun altyap�s�n� olu�turan e�itim sistemi ve e�itim politikalar�na son verilmelidir. Tüm çocuklara paras�z ve nitelikli e�itim imkan� sa�lanmal�d�r.
🔹Çocuk eme�iyle ilgili veriler bilimsel, güvenilir ve düzenli bir �ekilde yay�nlanmal�d�r.
🔹Kay�t-d�� çocuk i�çi çal��t�r�lan ki�i ve kurumlara göz yumulmamal�, cayd�r�c� cezalar verilmelidir.
🔹Yasad�� çocuk i�çi çal��t�rmay� önlemeye yönelik tedbirler al�nmal�, denetimler etkin ve s�k� bir �ekilde yap�lmal�, ilgili mevzuatlar yürürlü�e koyulmal�d�r.
🔹Tüm çocuklar ücretsiz ve detayl� sa�l�k taramas�ndan geçirilmelidir. Yeterli, sa�l�kl� ve dengeli beslenme imkan� sa�lanmal�, ba��kl�k sistemleri kuvvetlendirilmelidir.
🔹Çocuk i�çilik yasaklanmal�d�r."

AKP'li y�llarda en az 888 çocuk i�çi hayat�n� kaybetti

�lgili Haberler