EMEK
AKP kıdem tazminatını gasp etmek istiyor
Erdoğan, kıdem tazminatının gasp edilmesine ilişkin düzenlemeyi "2019 yılı Cumhurbaşkanlığı Programı"na koydu. Ardından da gasp planı, "Yeni Reform Programı" adı verilen saldırı paketinde yer aldı.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak 10 Nisan'da "Yeni Reform Programı"nı açıkladı. Kıdem tazminatının gaspedilmesi kararı da, iktidarın yeni ekonomi paketinde yer aldı.
Kıdem tazminatı işçinin ödenmemiş olan, işten çıkarılması halinde çalıştığı yıl sayısı ile orantılı şekilde bir kerede kendisine ödenen, hak edilmiş ücretidir. Patronun üzerinde maddi bir baskı oluşturduğu için işçinin kolaylıkla işten atılmasını önler. Hükümetin "kıdem tazminatı reformu" ise tazminatı ödeme yükümlülüğünün patrondan alınıp bir fona devredilmesi, tazminatı almaya hak kazanmanın zorlaşması, ödenecek miktarın azaltılması ve zamana yayılması anlamına geliyor.
Kıdem tazminatı hakkı bugüne kadar hangi aşamalardan geçti?
Türkiye'de kıdem tazminatı fonu düzenlenmesinin tarihi 12 Mart 1971 askeri darbesi gününe kadar uzanıyor. İlk düzenleme 1971 yılında 1475 sayılı İş Kanunu'nda yapıldı. Düzenleme şöyleydi: "İşveren sorumluluğu altında ve sadece yaşlılık, emeklilik, malullük, ölüm ve toptan ödeme hallerine mahsus olmak kaydıyla devlete ait bir bankada veya bir kurumda işveren tarafından kıdem tazminat ile ilgili bir fon tesis edilir. Fon tesisi ile ilgili hususlar kanunla düzenlenir."
Aradan geçen uzun yıllar boyunca iktidarlar 17 kez kanun tasarısı hazırladı. AKP de iktidara geldiği 2002 yılından bu yana kıdem tazminatı hakkını gasp etmek için sürekli girişimlerde bulundu. 2008 yılı başlarında "İstihdam Paketi" kapsamında hazırladığı İş Kanunu tasarısı ile kıdem tazminatı fonunun kurulmasını amaçladı. Ancak işçi ve emekçi örgütlerinden gelen tepkiler üzerine bu bölümü taslaktan çıkardı.
Kıdem tazminatını yeniden düzenleme ve bir fon oluşturma çabalarını 8 Temmuz 2011'de 61. Hükümet Programı'nın açıklanmasından sonra yeniden başlattı. 2013'de ise kıdem tazminatının yıllık 10-15 günlük brüt maaşa çevrilmesine çalıştı. 1 Haziran 2017'de gizli kapaklı bir şekilde hazırlanan yeni bir tasarı Bakanlar Kurulu'nun gündemine girdi. Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş'un "Olgunlaşma aşamasında" diye açıkladığı bu tasarı da Meclis'e sunulmadı. Sorunu sürekli olarak gündemde tutan AKP, işçi sendikalarından ve muhalefet partilerinden gelen tepkiler üzerine konuyu Meclis'e getirmekten kaçındı.
AKP, başkanlık sistemine geçiş ile birlikte kıdem tazminatının gasbı konusunda yeniden harekete geçti. 28 Ekim 2018'de Resmi Gazete'de yayınlanan "2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı" ile sistemin hayata geçirileceği duyuruldu. Programda bu yıl itibariyle "Sosyal tarafların mutabakatıyla kıdem tazminat reformunun gerçekleştirileceği, tüm işçiler açısından erişilebilirliğin sağlanacağı, bireysel hesaba dayanan bir kıdem tazminatı sisteminin oluşturulacağı" belirtildi.
En son da Hazine bakanı Berat Albayrak'ın açıkladığı yeni ekonomik programda kıdem tazminatı fonunun kurulacağı duyuruldu.