GÜNCEL

Semih Livane yazd� | Eziyet Yönetmeli�i, hekimler ve hastalar

SEM�H L�VANE
4 Aral�k 2024 Çar�amba

Bu yönetmelik, halk�n sa�l�k hakk�n� gasp etmekte ve sa�l�k emekçilerini güvencesizle�tirmektedir.

Sa�l�k Bakanl��n�n, Aile Hekimli�i Performans ve Ödeme Yönetmeli�i ad�n� verdi�i düzenlemeye bizler sa�l�k emekçileri olarak "Eziyet Yönetmeli�i" ad�n� verdik. Bu düzenlemeyle hem birinci basamakta çal��an tüm sa�l�k emekçileri hem de halk büyük zararlar görecek. Çünkü bizler performans sistemini yo�un bak�mlarda katledilen yenido�an bebeklerden, �ehir hastanelerinde bitmek bilmeyen yolsuzluklardan, halk�n sa�l��n� öncelemek yerine özel hastane patronlar�n� ve edecekleri karlar� önceleyen sa�l�k politikalar�ndan biliyoruz. Aile Hekimli�i Performans ve Ödeme Yönetmeli�i, sa�l�k sistemini piyasac� bir anlay��a teslim eden, sa�l�k emekçilerini güvencesizli�e, halk� niteliksiz sa�l�k hizmetine mahkum eden bir düzenlemedir. Bu yönetmelik, sa�l�kta dönü�üm program�n�n bir devam� olarak piyasa odakl� sa�l�k sisteminin ihtiyaçlar�n� kar��lamaya hizmet etmektedir. Sa�l�kta dönü�üm program� ile asl�nda AKP iktidar� murad�n� belli etmi�ti, sa�l�k emek ve meslek örgütlerinin tüm itirazlar�na ra�men h�z kesmeden devam etti, bu sayede sa�l�k hak olmaktan ç�kt� ve piyasada al�n�p sat�labilen meta haline dönü�türüldü.

14 Ekim'de Sa�l�k Bakanl�� taraf�ndan bas�na s�zd�r�lan yönetmelik de�i�ikli�i asl�nda sa�l�k alan�ndaki ciddi sorunlar� çözmek yerine daha çok derinle�tirmi�tir. Koruyucu ve önleyici sa�l�k hizmetleri vermesi gereken birinci basamak sa�l�k kurumlar� zaten uzun zamand�r, hasta yo�unlu�u, rapor vb. angarya i�ler ve a�� eksikli�i gibi nedenlerden dolay� tedavi edici sa�l�k hizmeti sunmak zorunda b�rak�lm��t�r. Yönetmelik, birinci basamak sa�l�k hizmetlerinin temel i�levi olan koruyucu ve önleyici sa�l�k hizmetlerini tamamen gözard� etmektedir, koruyucu sa�l�k hizmetlerinin düzenlenmesine veya öncelenmesine dair hiçbir düzenlemeyi içermemektedir ve halk sa�l�� üzerinde kal�c� ve ciddi zararlar olu�turacakt�r.

Bu düzenleme ile en temel koruyucu sa�l�k hizmetlerinden olan a��lamaya dair hiçbir çal��ma yap�lmam��t�r. A�� temini sa�lanmam�� ve a�� retlerine dair önlem al�nmam��t�r. A�� reddi ile K�zam�k gibi önlenebilir hastal�klar art�� gösterirken, bir süredir Hepatit B ve tetanoz a��lar� da art�k temin edilememektedir. Yönetmelikte bu konuya dair hiçbir düzenleme bulunmamaktad�r. Bu durum halk sa�l��n� tehdit eden salg�n hastal�klara sebep olacakt�r.

Bu yönetmelik, hastalara ve koruyucu sa�l�k hizmetlerine ayr�lan zaman� en aza indirerek yap�lan i�in niteli�ine de�il niceli�ine önem vermi�tir. Aile sa�l�� merkezlerinde çal��an sa�l�k emekçileri günde 80-100 hastaya bakmaya zorlanmakta, bu da koruyucu sa�l�k hizmetleri için yeterli zaman ayr�lmas�n� imkans�z hale getirmektedir. Bu da yetmezmi� gibi, bir aile hekimine kay�tl� olup da 6 ay boyunca aile hekimine görünmeyen ki�iler üzerinden aile hekiminin maa�� kesilecek. Bir ki�i y�l boyunca 7'den fazla herhangi bir sa�l�k kurulu�una ba�vurursa yine aile hekiminin maa�� kesilecek. Örne�in, kronik bir hastal�� olmayan ki�i sa�l�k kurumuna ba�vurmayabilir veya uzmanl�k gerektiren bir tedavi için ki�i s�k aral�klarla farkl� sa�l�k kurumlar�na gidebilir. Bu tür durumlarda aile hekimlerinin cezaland�r�lmas� art niyetten ba�ka bir �ey de�ildir.

Performans kriterleri, sa�l�k emekçilerinin i� yükünü art�rmakta ve sa�l�k hizmetlerini nitelikten uzakla�t�rmaktad�r. Zaten uzun zamand�r ebe ve hem�ire eksikli�i çeken aile sa�l�� merkezlerinde bu yönetmelik ile istifalar ve i� yükü artacak ve sorunlar daha da derinle�ecektir. Halk sa�l��na hiçbir faydas� olmayan performans kriterleri içermekte olan düzenleme, karma��k formüllerle hesaplanmaya çal��lacak ve ula��lmas� mümkün olmayan hedeflerden dolay� sa�l�k emekçilerinin maa�lar�nda ciddi anlamda kesintiler ya�anacakt�r. Performans hedeflerinin kar��lanmamas� durumunda sa�l�k emekçilerinin sözle�me fesihleri idarenin keyfi kararlar�na b�rak�lacak ve sa�l�k emekçileri ciddi bir güvencesizlikle kar�� kar��ya b�rak�lacakt�r. Bu yönetmelik emekçilerin temel haklar�n� gasp eden bir cezaland�rma mekanizmas�ndan ba�ka bir �ey de�ildir.

Bu yönetmelikle, aile hekimlerinin programlar�na özel sa�l�k sigortalar� veri taban�na sunulmak üzere Hastal�k Yönetim Platformu (HYP) entegrasyonu kurulmu� olup, bu program ile hastalar�n tüm özel bilgileri özel sigortalar�n ve özel �irketlerin eline teslim edilecektir. Hastalar�n kronik hastal�k verileri ticari sigorta �irketlerine aç�lacak, bu da sigorta primlerinde art��a ve hizmet k�s�tlamalar�na neden olabilecektir. Bu, hem veri güvenli�ini ihlal etmekte hem de hastalar�n mahremiyetini tehlikeye atmaktad�r. K�sacas� hastalar�m�z�n sa�l�k bilgileri, piyasa ç�karlar�na teslim edilecektir.

Aile Hekimli�i Performans ve Ödeme Yönetmeli�i kapsam�nda, aile hekimlerinin ilaç yazma süreçlerine yönelik getirilen müdahaleler, hem hasta sa�l��n� hem de hekimlik mesle�inin ba��ms�zl��n� ciddi �ekilde tehdit etmektedir. Yönetmelik kapsam�nda belirli ilaç gruplar�n�n fazla yaz�lmas� durumunda hekimlerin maa�lar�ndan kesintiler yap�lacakt�r. Özellikle antibiyotik, mide koruyucular ve a�r� kesici ilaçlar�n reçete edilmesinde k�s�tlamalar olacak ve bu durum özellikle kronik hastal�klarda ve antibiyotik tedavisi gerektiren durumlarda ciddi sa�l�k sorunlar�na yol açacakt�r. Gerekti�i halde antibiyotik kullanamayacak olan hasta, enfeksiyon durumunun ilerlemesiyle hastaneye yatmak zorunda kalabilecektir. Hastalar ise hekimlerin yeterli ilaç yazmad��n� dü�ünerek tepkilerini do�rudan hekime ve sa�l�k emekçilerine yöneltecek ve sa�l�kta �iddeti tetikleyecektir. Ayn� zamanda ilaç reçete etme sürecindeki bu k�s�tlamalar, hastalar� kamu sa�l�k hizmetlerinden uzakla�t�rarak, tedavi için özel sektöre yönlendirecektir. Bu da sa�l�k hizmetlerinin piyasala�mas�n�n ba�ka bir göstergesidir.

AKP'li vekillerce geçen günlerde dile getirilen ve meclise sunulacak olan yeni bir düzenleme halk�n sa�l�k hizmetlerine eri�imini zorla�t�racak ve sa�l�k hizmetlerini hak olmaktan ç�kar�p piyasa kurallar�na göre �ekillendirecektir. Örne�in; Aile Hekimli�inde ücretsiz olan sürücü raporlar�, spor lisanslar� ve i�e giri� raporlar� ücretli hale getirilerek, sa�l�k hizmetleri halk�n temel hakk� olmaktan ç�kar�lm�� ve ekonomik bir yük haline getirilmi�tir. Ayr�ca bu düzenleme ile ayakta tedavilerde katk�-kat�l�m paylar� art�r�l�rken, ikinci ve üçüncü basama�a aile hekimli�i üzerinden sevk ile gidilmesi halinde katk� pay�n�n yar�ya indirilmesi, sevk talebi ile ba�vuran hasta ile hekimi kar�� kar��ya getirecek ve sa�l�kta �iddeti art�racakt�r. Ek gelir isteyen aile hekimlerine mesai sonras� ek ücret kar��l��nda Geleneksel ve Tamamlay�c� T�p (GETAT) uygulamalar� yapmalar� istenmektedir. Kan�ta dayal� ve bilimsel çal��malar� olmayan, güvenirli�i ve etkinli�i bilinmeyen hacamat ve sülük tedavisi gibi uygulamalar�n aile sa�l�� merkezlerinde yap�lmas� bilimsel t�bba olan güveni zedeleyecek ve halk sa�l��n� tehdit edecektir ve bu uygulamalar�n yayg�nla�mas� ile olas� zararlar�n daha s�k görülmesine neden olacakt�r.

Bu yönetmelik, halk�n sa�l�k hakk�n� gasp etmekte ve sa�l�k emekçilerini güvencesizle�tirmektedir. Bu nedenle i� b�rakma karar� alan ba�ta SES ve TTB olmak üzere olan tüm sa�l�k emek ve meslek örgütlerinin talepleri �unlard�r:
🔹Kamusal bir hizmet olan birinci basamak sa�l�k hizmetlerinin fiziki ve t�bb� donan�m� ve aile sa�l�� merkezleri kamu taraf�ndan sa�lanmal�d�r.
🔹Halk�m�za nitelikli bir sa�l�k hizmeti sunabilmemiz için yeterli zaman ve olanak sa�lanmal�d�r. Koruyucu sa�l�k hizmetlerinin öncelendi�i ve ekip anlay��n� gözeten bir sistem in�a edilinceye kadar ASM say�s� hekim ba��na 2 bin nüfusu a�mayacak �ekilde art�r�lmal�d�r.
🔹Aile hekimli�inde güvencesiz ve kadrosuz istihdam� kabul etmiyoruz. ASM'lerde nüfus yap�s�na göre yeterli hem�ire, ebe, teknisyen görevlendirilmeli, a��lama ve di�er koruyucu hekimlik uygulamalar� desteklenmeli, geli�tirilmelidir. Aile hekimleri i�veren olmamal�d�r. Ebe ve hem�irelerin maa� ve te�vik ödeme kriterleri mesleki sorumluluklar�n�n d��nda kriterlerden olu�makta iken, ASM'lerde çal��an ebe hem�irelerine ödenecek ücret aile hekiminin çal��ma kriterleri ile de�il kendi mesleki sorumluluklar�na göre düzenlenmelidir. Aile sa�l�� çal��anlar�n�n kanun de�i�ikli�i gerektiren tavan ücreti katsay�s� art�r�lmal�d�r.
🔹ASM'lerde çal��an hekim, ebe, hem�ire ve sa�l�k emekçilerine emeklili�e yans�yacak tek kalemden olu�an, insanca ya�amaya yetecek düzeyde, izin kulland�klar�nda, hastaland�klar�nda, çocu�u oldu�unda veya ailesinden biri öldü�ünde kesilmeyecek maa� ödenmelidir.
🔹Sa�l�kta �iddeti art�racak düzenlemeler de�il �iddetin önlenmesini sa�layacak etkin ve cayd�r�c� tedbirler al�nmal�, etkili �iddet yasas� ç�kar�lmal� ve sa�l�k çal��anlar�n�n can güvenli�i sa�lanmal�d�r.

Semih Livane yazd� | Eziyet Yönetmeli�i, hekimler ve hastalar

�lgili Haberler