5 Ekim 2024 Cumartesi

İstanbulluların kişi başı geliri 10 yıl öncesine geriledi

"Son Verilerle İstanbul Ekonomisi" raporunun 2021 yılı 1. çeyrek sonuçları yayımlandı. Rapora göre İstanbulluların kişi başı geliri 10 yıl öncesine geriledi, alım gücünde ciddi azalma meydana geldi.

Türkiye ekonomisinin yüzde 31'ini oluşturan İstanbul'un ekonomik verileri Türkiye genelinde hissedilen hayat pahalılığını ve yoksullaşmayı yansıtıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İstanbul Planlama Ajansı "Son Verilerle İstanbul Ekonomisi" raporunu yayımladı.

Pelin Yenigün Dilek tarafından hazırlanan rapora göre İstanbul ekonomisinde, 2013-2019 yılları arasında 60 milyar dolarlık daralma yaşandı. 2019 yılında kişi başı gelir, 5 bin dolardan fazla düşerek 10 yıl öncesine geriledi. Pandeminin etkisiyle Türkiye genelinde olduğu gibi İstanbul'da da istihdam kapasitesi iki yıldır azaldı. En yüksek enflasyon artışı temel ihtiyaç maddelerinde gerçekleşirken, İstanbulluların alım gücünde ciddi azalma meydana geldi.

8 YILDIR KİŞİ BAŞI GELİR SEVİYESİ DÜŞÜYOR
Raporunun 2021 yılı 1. çeyrek sonuçlarına göre İstanbul'un ekonomisi, 2019 yılına bakıldığında 2013 yılından beri 60 milyar dolara yakın daraldı. 2019 yılında kişi başı gelir, beş bin dolardan fazla düşerek 10 yıl öncesine geriledi.

Raporda İstanbul ekonomisinde son 17 yıldır hizmet sektörünün ağırlığının arttığı belirtildi.

İstanbul'un ekonomik büyüklüğünün en yüksek değer olan 290 milyar dolara 2013 yılında ulaştığı belirtilen raporda 2019 verilerine göre İstanbul'un ekonomisinin 232 milyar dolar GSYH ile Türkiye ekonomisinin yüzde 31'ini oluşturduğu ifade edildi.

2019 verilerine göre, Türkiye'de kişi başı geliri en yüksek il, 15.265 dolarla İstanbul oldu. 2013 yılında, İstanbul'un kişi başı geliri 20 bin 726 dolardı. 2013-2019 yılları arası kişi başı gelir yüzde 26 azaldı. 2019'da İstanbul'daki kişi başı dolar cinsi gelir, on yıl önceki 2009'daki seviyesine geriledi.

İSTİHDAM ORANI DA İŞSİZLİK ORANI DA TÜRKİYE GENELİNDEN DAHA YÜKSEK
Rapora göre İstanbul'un işgücüne katılım oranları ve istihdam oranları, Türkiye geneline göre daha yüksek. Kadınların işgücüne ve istihdama katılımı da Türkiye'ye göre daha iyi seviyelerde.

Fakat, İstanbul'un hem işsizlik oranı, hem de kadın işsizlik oranı daha yüksek.

Öte yandan, iş arama umudunu yitirenlerin de dahil edildiği geniş tanımlı işsizlik oranı, İstanbul'da Türkiye geneline göre daha düşük.

2005-2018 arası, İstanbul'da istihdam edilen kişi sayısı 2 milyonun üzerinde arttı. İstihdam edilenlerin yüzde 50'sini kadınlar, yüzde 59'unu 35-54 yaş grubu kişiler ve yüzde 53'ünü yüksek öğretim mezunu kişiler oluşturdu.

2018'den beri, İstanbul'da istihdam edilen kişi sayısında düşüş görülüyor. Özellikle Covid-19 pandemisiyle istihdam edilen kişi sayısında düşüş hızlandı. 2020'deki istihdam düşüşünden en fazla 15-24 yaş grubundakiler, düşük eğitim grubundakiler, 10 kişiden az kişinin çalıştığı işyerindekiler ve kayıt dışı çalışanlar etkilendi.

Pandemi döneminde 20-24 yaş grubunun işsizlik oranı yüzde 30,8'e yükseldi.

ENFLASYON ARTIŞTA, ALIM GÜCÜ DÜŞÜŞTE
Tüketici fiyatları, Türkiye genelinde olduğu gibi İstanbul'da da artışta. İstanbul'da fiyatları en çok artan ürünler, temel ihtiyaç grubunda yer alan ürünler oldu.

İstanbul'da yıllık TÜFE artışı, Mart sonu itibarıyla yüzde 15,8 ve yılbaşından beri yüzde 1,7 yükseldi. İTO Geçinme endeksindeki artış ise yüzde 16,4 ile daha yüksek.

Son bir yılda İstanbul'da mobilya ve ev aletleri ve bakımı yüzde 23, ulaştırma yüzde 26,3, sağlık harcamaları yüzde 20,3, gıda harcamaları yüzde 17,6 arttı.

Son bir yıldır, İstanbul'da fiyatı en fazla artan kalemler, döviz artışından en fazla etkilenen araba, mobilya, ev eşyaları gibi mal fiyatlarında oldu. Enflasyonun en az arttığı alanlar ise eğitim, otel ücretleri gibi hizmet grubu oldu.

Öte yandan esnafın gelirinde ciddi düşüş yaşandı. İstanbul İstatistik Ofisi'nin pandemi dönemindeki kapatmalara denk gelen anketine göre, esnafın gelirinde yüzde 64-96 arası gelir kaybı yaşandı.