Irak'ta yapılacak nüfus sayımına Kürtler kaygı ile yaklaşıyor
Irak merkezi hükümeti tarafından, 18 yıl aradan sonra genel nüfus sayımı yapılacak. Kürtler, nüfus sayımı ile tartışmalı olan Kürt bölgelerinde demografik yapının değiştirilmesinin amaçlandığı düşüncesiyle kaygılı.
Irak'ta 20 Kasım 2024 tarihinde 18 yıl aradan sonra genel nüfus sayımı yapılacak. Kürtler, nüfus sayımının özellikle Kerkük gibi siyasi durumu henüz belirsiz olan bölgelerin aleyhine olacağından endişe ediyor.
Nüfus sayımı yasasına göre, sayım sırasında bireyler, kendi evi ya da toprağı üzerinde bulunmazsa, o kişi orada kaydedilmeyecek. Günümüzde Kerkük gibi idari yapısı belirsiz olan bölgelerde DAİŞ saldırıları sonucu Kürtlerin büyük çoğunluğu başka yerlere göç etmek zorunda kalmıştı. Irak merkezi hükümetinin planları doğrultusunda bu bölgelere yoğun olarak Arap halkı yerleştirilerek bölgenin demografik yapısı değiştirildi.
Nüfus sayımının normal koşullarda bölge halkına hizmet bakımından olumlu olacağını ancak bu koşullarda Kürtlerin aleyhine sonuçlar doğuracağına işaret eden bir grup politik aktivist, yazar, aydın, ortak açıklama yaparak nüfus sayımının ertelenmesini istedi.
Açıklamada, 140. madde kapsamındaki Kürt bölgelerinde Saddam Hüseyin rejimi dönemindeki gibi Araplar getirilerek demografinin değiştirilmek istendiği ifade edildi.
NÜFUS SAYIMIYLA İLGİLİ OLMAYAN SORULAR
20 gün sürece nüfus sayımında 70 sorudan oluşan bir form doldurulacak. Halka "etnik köken ve mezheplerine" ilişkin soruların yanı sıra cep telefonu türü, ev, araba, evlerin GSP kaydı, internet bağlantısının türü gibi nüfus sayımıyla ilgisi olmayan sorular yöneltilecek.
Halk bunun yeni bir vergilendirme sistemine neden olacağı endişesi tartışken, Irak Planlama Bakanlığı Sözcüsü Abdulzehre Hindawi, malların tescilinin vergilerle ilgisi olmadığını savundu. Hindawi, nüfus sayımının, bireysel yaşam standartları, yoksulluk oranları, ülke düzeyindeki ekipmanların görünümü, elektrik tüketiminin hacmi, nüfus ve ekonomik büyümeye ilişkin verileri toplamayı amaçladığını iddia etti.
NÜFUS SAYIMINA DAİR
Irak'ta son nüfus sayımı 1997 yılında Federe Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı üç il haricinde 15 ilde yapılmıştı. Sayım sonucunda ülke nüfusu 22 milyon 33 bin olarak açıklanmıştı. Bu sayımlarda Federe Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ndeki kentler de dahil edilecek.
TARTIŞMALI 140. MADDE NEDİR?
Irak Anayasasında Kerkük ve diğer idari yapısı konusunda tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili olan 140. madde, üç aşamadan oluşuyordu.
Buna göre, önce Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerde (Diyala, Musul ve Salahaddin) eski Saddam Hüseyin'in dönemi ve 2003 sonrası yaşanan demografik değişiklik durumu normalleştirilecek, ardından nüfus sayımı yapılacak ve daha sonra bu bölgelerin merkezi yönetime mi yoksa Federe Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne mi bağlanmasına karar verilmesi için referanduma gidilecekti. Anayasaya göre tüm bunların Aralık 2007'e kadar gerçekleştirilmesi gerekiyordu.
O dönem Kerküklü Türkmen, Kürt ve Arap siyasi temsilcilerden oluşturulan komisyon hiçbir sonuca ulaşamamış ve söz konusu madde 2007 yıl sonunda yürürlükten kalkmıştı.
Kürtler özellikle Kerkük'ün statüsünün belirlenmesi için 140. maddenin uygulanması gerektiğini savunurken, Türkmen ve Araplar ise maddenin 2007 sonunda hukuken sona erdiğini savunuyordu.
Kürtler DAİŞ saldırısı sonrası bölgede yaşanan göç nedeniyle Irak yönetimi tarafından bu bölgeye Arapların yerleştirilmiş olmasının demografik yapıyı etkileyeceği nedeniyle kaygılılar.